İçindekiler
Kara liste, bankaların bireyler tarafından ödenmeyen borçlar nedeniyle kullandığı bir takip sistemidir. Borçlanma ve enflasyon gibi finansal durumlardan dolayı kredi taksitlerini ödeyemeyenler için yasal takip süreci başlatılır. Bu sürecin başlaması için ilgili kişinin öncelikle kara listeye alınması gerekir. Kara listeye giren bireylerin, tüm finansal işlemleri yasal takip altındadır.
Ayrıca kredi notu çok düşük olan kişilerin de kara listeye girebileceğini belirtelim. Bu noktada kara liste ve kredi notu arasındaki ilişkiye değinmekte fayda var. Kredi borçlarınızı düzenli ödediğinizde finansal performansınız yükselir. Buna bağlı olarak kredi notunuz artar ve kara listeye girmezsiniz. Fakat aksi durumda hem kredi skorunuz düşer hem de hakkınızda yasal takip süreci başlar. Birbiriyle ilişkili olan bu iki kavram arasında bazı farklar da bulunur.
Kredi Kayıt Bürosu (KKB), bankalardan oluşan bir kuruluştur. Kredi başvurularının sağlıklı bir şekilde değerlendirilebilmesi için kişilerin finansal geçmişlerini içeren ortak bir kayıt tutar. Bu kayıt; kredi notu, puanı ya da skoru olarak adlandırılır. KKB tarafından tutulan kayıt, kredi ve kart başvuruları değerlendirilirken referans alınır. Çünkü kişinin kredi geçmişine dair olumlu ve olumsuz tüm bilgilere yer verir.
Merkez Bankası tarafından tutulan kredi sicil kaydı ise borcunu ödemediği için yasal takibe düşen kişileri içerir. Borçların ödenmemesi hâlinde bireyin önce kredi notu düşürülür. Daha sonraki aşamada kişinin kara listeye alınması gündeme gelir. Kredi notu ve kara liste arasındaki farkları şu şekilde özetleyebiliriz:
| Kredi notu | Kara liste |
|---|---|
| Yasal süreç yoktur. | Yasal takip süreci başlar. |
| Risk durumuna göre kredi ürünlerinden yararlanmaya devam edilir. | Yasal takip devam ederken herhangi bir kredi ürününden yararlanma ihtimali azdır. |
| Kredi ödemeleri düzene girdiğinde 6 ay içerisinde yeniden risksiz seviyeye yükselir. | Kişinin kredi alma durumunda 5 yıl boyunca değişiklik olmaz. |
Kara listeden çıktıktan sonra ihtiyaçlarınız dâhilinde kredi kullanmak isteyebilirsiniz. Bunun için öncelikle bankaların güvenini yeniden kazanmak amacıyla kredi notunuzu yükseltmelisiniz. Örneğin orta riskli kredi notuna kredi veren bankaları tercih edebilir, düzenli ödemelerle finansal performansınızı iyileştirebilirsiniz.
90 gün boyunca ödemediğiniz borcunuz hakkında yasal takip başlar. Daha sonra Merkez Bankası tarafından kara listeye alınırsınız. Tutulan kayıt, borç ödendikten yaklaşık 5 yıl sonra silinir. Bu sürenin ardından kredi alabilir duruma gelebilirsiniz. Ancak yasal takip devam ederken kredi çekme ve kart alma ihtimaliniz oldukça düşüktür. 5 yılın sonunda kara listeden çıksanız da bankalar kredi geçmişiniz doğrultusunda başvurularınızı olumsuz yanıtlayabilir.
Ayrıca bireyin devlete olan borçları da kara listeye girmeye neden olur. Devlete olan borcunu ödemeyenlerin bankadaki varlıklarına e-Haciz gelir. Buna bağlı olarak borçlunun kredi notu düşer. Borcun devamlı olarak ödenmemesi ise yine kişinin banka kara listesine girmesine neden olabilir.
Kredi notu; bireylerin finans kuruluşlarıyla yaptığı işlemler sonucunda ortaya çıkarılan sayısal bir ifadedir. Bankalar, müşterilerin kredi çekme taleplerini ilgili verilere dayanarak yanıtlar. Kredi borç ödemelerinde yaşanan aksaklıklar, finans kuruluşları nezdinde olumsuz karşılanır. Borç ödemesinin sürekli olarak gecikmesi, kredi notu gerilemesini beraberinde getirir. Fakat kredi notu düşen bireyleri, kara listede olarak tanımlamak doğru değil. Kredi notu riskli seviyede olanlar, borçlarını düzenli ödedikleri takdirde kara listeye alınmaz.
Finans kurumlarının borcunu ödemeyen bireylerle ilgili yasal olarak nasıl bir yol izleyeceği, Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği madde 18’de açıklanmıştır. Buna göre bankalar, birbirini takip eden iki kredi taksitinin ödenmemesi durumunda yasal işlem başlatabilir. Borçluya yapılan tebliğin ardından tanınan 30 günlük süre içerisinde ödeme yapılmadığında finans kurumlarının yasal takip başlatma hakkı doğar. Özetle borçlu, toplam 90 günde yani art arda 3 kredi taksitini ödemediğinde kara listeye alınır.
Kredi ürünlerine başvurmadan önce kara liste sorgulama işlemi yapabilirsiniz. Kara listede olup olmadığınızı öğrenmek için izleyebileceğiniz farklı yöntemler bulunur. Dilerseniz bankanızla iletişime geçerek bilgi alabilirsiniz. Bunun dışında Findeks ve e-Devlet aracılığıyla da sorgulama gerçekleştirilir. Findeks Risk Raporu, kredi süreçlerinize dair detayları içerir. e-Devlet’ten ise kredi borcunuzdan dolayı başlatılan yasal takipleri öğrenebilirsiniz.
Herhangi bir kredi işleminizin olumsuz sonuçlanması durumunda kara liste durumunuzu sorgulayabilirsiniz. Finans kurumları, kredi işlemlerinin tümünde bireylerin geçmiş dönemlerdeki banka hareketlerini dikkate alır. Yapılan analizler sonucunda ortaya çıkan kredi notu, kişinin banka ürünlerinden faydalanma durumunu belirler. Bu konuyu, “Neden Kredi Alamıyorum?” yazımızda da detaylıca anlattık. Düşük kredi notuyla ya da kara listedeyken kredi alabilir miyim gibi sorularınız için Bilgi Merkezi içeriklerimize göz atabilirsiniz.
Kara listeye alınma durumu, sadece bankalar nezdinde geçerli değil. Kredi notunu inceleyen tüm finans kurumları, bireyin kara listede olup olmadığını sorgulayabilir. Bu kurumların başında ise faktoring ve tüketici finansman şirketleri gelir. Kara liste, Kredi Kayıt Bürosuna (KKB) bağlı olan ve finans sektöründe faaliyet gösteren tüm şirketleri ilgilendirir.
Kara listeden çıkmadan dilediğiniz kredi ürününden yararlanmanız oldukça zordur. Merkez Bankası kara liste sildirme işlemi için öncelikle tüm borçlarınızı ödemelisiniz. Diğer yandan bazen tüm borçlar ödenmiş olsa da kara listeden çıkılamaz. Bu durumda yapılması gereken, tekrar finansal ürün kullanarak kredi notunu yükseltmek. Kredi sicilini temizlemek için izleyebileceğiniz yollar şunlardır:
Kredi notunuzu iyileştirmek için HangiKredi’den destek alabilirsiniz. HangiKredi ihtiyaç kredisi karşılaştırma sistemi, bütçeniz dâhilinde geri ödeyebileceğiniz düşük limitli krediler sunar. Böylece hem kredi notunuzu kademeli olarak yükseltebilir hem de harcamalarınız için finansman bulabilirsiniz.
Kara listedeyken kredi almak oldukça zordur. Ancak bazı bankalar, bu listede yer alan kişilerin ihtiyaçlarını karşılamak için belli başlı krediler sunar. Kara listedekilere kredi veren bankaları aşağıda inceleyebilirsiniz.
Kredi başvuru sürecinde bankalar, bazı belgeler ve şartlar talep eder. Kara listede olanlara kredi veren bankalar, öncelikle bireyin geçmiş borçlarını kapatmasını ister. Ayrıca bu kişilerin kredi çekebilmeleri için bankaların düzenledikleri senetleri imzalamaları gerekir.
Kara listedeyken kredi alabilmenin bazı şartları bulunur. Kredi kartı alabilmek için şartlar, bankaya göre değişiklik gösterir. Bunlar arasında ipotek, teminat ve kefil gösterme yer alır. Böylece bankalar, geri ödemeleri güvence altında tutar. Ayrıca finansal sicili kötü olan kişilere genellikle yüksek faiz oranlarıyla kredi verilir. Bu nedenle söz konusu kredilerin geri ödeme tutarları nispeten daha fazladır.
İpotekli Kredi ile Kredi Başvurusu
Kara listedekilerin kredi ve kredi kartı başvurularının onaylanma ihtimali oldukça düşüktür. Ancak yine de başvurunuzun onaylanmasını sağlayacak yöntemler var. Bu yöntemlerden ilki, bankaların sunduğu ipotekli kredi ürünleri. İpotek ettirebileceğiniz bir gayrimenkulünüz varsa bankayla görüşüp kredi ürünlerine başvurabilirsiniz. Ancak ipotek gösterseniz de kredi başvurunuzun onaylanmama ihtimalinin bulunduğunu belirtelim.
Kefil göstermek, kara listedeyken kredi alabilmek için başvurabileceğiniz bir diğer yöntem. Yine bankayla birebir görüştükten sonra notu ve geliri yüksek bir kefil göstererek kredi ürünlerine başvurabilirsiniz. Fakat kara listede olduğunuz için kefille yaptığınız kredi başvurusu da geri çevrilebilir.
Kara listeden çıkmak kadar sürecin devamı da son derece önemli. İlerleyen dönemlerde zorlanmadan finansman bulabilmek için düzenli para girişi olan bir mevduat hesabı açabilirsiniz. Ayrıca banka kartı ile yapacağınız alışverişler sayesinde kredi notunuzu yükseltirsiniz. Kredi notunu yükseltmek, bankaların size yeniden güven kazanmasını sağlar. Bu sayede kara listeden çıktıktan sonra kredi dâhil tüm bankacılık hizmetlerinden daha kolay yararlanabilirsiniz.
Sayın Kadir, Borcunuza yönelik KKB tarafından tutulan sicil kaydı borç ödendikten beş sene sonra silinmektedir. Bu süreçte kredi ve kredi kartı başvurularınızın olumlu yanıtlanması ihtimali oldukça düşüktür.
Sayın Abdul Kadir Dikici, Bankalardan kredi alabilmek için öncelikle belgelenebilir geliriniz ve en az üç aylık sigortanız olması gerekir. Bunun yanı sıra KKB tarafından belirlenen kredi notunuz bankanın belirlediği aralığın içinde olmalıdır. Kredi notunuz düşükse kredi çekebilmeniz mümkün değildir. Findeks aracılığı ile kredi notunuzu öğrenebilirsiniz. Bunların yanı sıra daha önceden olan bir borcunuz varsa kapanmış dahi olsa kara listedesinizdir. Siciliniz, borç ödendikten beş sene sonra temizlenmektedir.
8.12.2023
6.12.2023
4.12.2023
1.12.2023
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.