Mevduat Faiz Hesaplama

Türk Lirası, döviz ya da altın türündeki birikimlerimizi bankada muhafaza etmemizi sağlayan mevduat hesaplarının vade, yetki ve amaca göre farklı alt türleri vardır.

Amacına göre mevduat hesapları tasarruf mevduatı ve ticari mevduat olarak ikiye ayrılır.

• Tasarruf Mevduatı: Vadesi 1, 3, 6 yada 12 aylık olarak mevduat sahibi tarafından belirlenen ve vade bitiminde faiz getirisi sağlayan hesaplardır.
• Ticari Mevduat: Ticari işlemler amacıyla firmaların sahip olduğu mevduat hesaplarıdır.

Mevduat hesapları vadesine göre de farklı isimlerle anılır.

• Vadesiz Mevduat: Vadesiz mevduatlar normal banka hesaplarıdır. Paranızı muhafaza edebileceğiniz, dilediğiniz zaman para çekip para ekleyebileceğiniz ve bankacılık işlemleri gerçekleştirebileceğiniz hesaplardır.
• Vadeli Mevduat: Vadesiz mevduat hesabınıza bağlı olara açılan vadeli mevduat hesabı, paranızın belirlenen faiz oranı üzerinden, belli bir vadede getiri sağladığı hesaptır. Tüketicinin belirlediği 1, 3, 6 ya da 12 aylık vadelerle açılabilen bu hesaplar risksiz yatırım araçlarındadır. Vade bitimine kadar paranın çekilmemesi prensibine dayandığından bu hesaplara yatırdığınız parayı dilediğiniz zaman çekemezsiniz.
• İhbarlı Mevduat: Hesap sahibinin, bankadan para çekmek istediğinde belli bir süre öncesinden bankaya haber vermesini gerektiren hesaplardır. Bankalar ihbarlı mevduat hesabından para çekilebilmesi için genellikle 7 gün önceden haber verilmesini şart koşarlar. 7 gün önceden haber verilmemesi durumunda bankanın parayı vermeme hakkı bulunur.
• Kırık Vadeli Mevduat: Vadeli hesap işlemlerinden tek farkı 1, 3, 6, 12 ay kuralına uyamayacak olanlar için geliştirilmiş sistemi. 1-3 ay arasında belirlenen vade süreleri otomatik olarak kırık vadeli mevduat adı altında değerlendirilir.
• Birikimli Mevduat: En az 5 sene vade ile açılabilir. Sözleşmede belirtileceği üzere 1 aylık ya da 5 aylık süreler ile hesaba para yatırılabilir. Bu mevduat hesaplarına değişken faiz uygulanabilir.
• Birikim Hesabı: Vadeli mevduata alternatif bir ürün olan birikim hesabı gecelik faiz işleyen bir hesap türüdür. Herhangi bir vade kısıtı olmadan istenilen her an para çekilebilir, para yatırılabilir.

Bunlara ek olarak tassarruf yetkisine göre, para cinsine göre ya da hesap sahibine göre de mevduat hesaplarını sınıflandırmak mümkün.

Faiz paranın maliyetidir. Bankalar, tüketicilerden topladıkları mevduatı, diğer tüketicilere kredi olarak kullandırdığından her iki ürünün faizini belirlerken de bu işlemlerden dolayı oluşacak maliyeti göz önünde bulundururlar. Bankalar faiz oranını; reel risksiz faiz oranına, beklenen  enflasyon oranına, vade risk primine, temerrüt risk primine ve likidite risk primine bakarak belirlemektedir.

Günlük, aylık ve yıllık faiz ne olursa olsun mevduat hesaplaması yapılırken sabit br formül kullanılır. Faiz hesaplaması için genel olarak şu formül kullanılmaktadır:

Anapara x Faiz Oranı x Vade (gün)/36500

Bu işlem ile bulunan tutar stopajsız sonuç olacağından güncel mevduat stopaj oranı ile ne kadar kesinti yapılacağının da hesaplanması gerekir. Bu işlemi daha kolay şekilde ve direkt stopaj kesintisi ile birlikte görebilmek için HangiKredi mevduat hesaplama aracından destek alabilirsiniz.

Vadeli mevduat hesabı tüm bankaların sunduğu bir hizmet. Vadeli mevduat hesabı açmak istiyorsanız öncelikle hesap açacağınız bankaya karar vermeniz gerekir. Karar vermek için bankaların faiz oranlarını HangiKredi’den karşılaştırabilirsiniz.

Kredinin aksine vadeli mevduat hesaplarında faiz oranı ne kadar yüksekse o kadar iyidir. Karşılaştırma yaparak en yüksek faizi veren bankayı bulabilirsiniz. Seçeceğiniz bankanın faiz oranı ne kadar yüksek olursa, vade sonundaki kazancınız da o kadar yüksek olur.  Halihazırda mevduat hesabınız olan bir bankadan vadeli mevduat hesabı açacaksanız bankanın bir şubesini ziyaret edebilir, uygulama üzerinden hesap oluşturabilir ya da internet şubesinden destek alabilirsiniz. Eğer mevduat hesabınız olmayan bir bankadan vadeli mevduat hesabı açmak istiyorsanız öncelikle bankanın şubesini ziyaret ederek bir vadesiz mevduat hesabı oluşturmanız gerekmektedir.

KMH, ek hesap, esnek hesap, avans hesap, eksi bakiye gibi farklı isimlerle de anılan kredili mevduat hesabı, bankanın tüketiciye sunduğu mikro bir kredidir. Kredili mevduat hesabı, banka ve tüketici arasında kararlaştırılmış bir sözleşmeye dayalı olarak, tüketicinin talep ettiği durumda, belirli bir limit dahilinde mevduat hesabında var olan aktiften daha fazlasını kullanabilmesi anlamına gelir.

Kredili mevduat hesabınız varsa, mevduat hesabınızdaki bakiye sıfır bile olsa bankanın size sunduğu limitler dahilinde 0’ın altına inebilirsiniz. Günlük olarak belli bir faiz işleyen bu hesap türünde, mevduat hesabınıza para eklenmesi durumunda bakiyeniz önce –‘den 0’a doğru ilerler daha sonra 0’dan büyük olacak şekilde artmaya başlar.

Bir örnek vermek gerekirse -500 limitli ek hesabınız olduğunu düşünelim. Mevduat hesabınızın güncel bakiyesi ise 200 TL. Siz 400 TL’lik bir alışveriş yaptığınızda hesabınızın güncel bakiyesi -200 TL’ye düşecektir. Eksi bakiyeye düştüğünüz andan itibaren günlük olarak faiz işlemeye başlayacaktır. Eğer hesabınıza 100 TL eklerseniz bakiyenizin güncel durumu -100 TL olacak ve faiz işlemeye devam edecektir. Hesabınıza 200 TL daha eklerseniz  güncel bakiyeniz 100 TL olacak ve artık ek hesap devre dışı kaldığından faiz işlemeyecektir.

Banka faiz oranları, bankaların kendi inisiyatifleri doğrultusunda değişse de ülkedeki genel ekonomik duruma göre belirlenir. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu tarafından verilen politika faizi kararı ve açıklanan enflasyon beklentileri ile bankalar faiz oranlarını değerlendirerek düşürme ya da yükseltme kararı alabilir.

Bankaların en güncel faiz oranları HangiKredi kredi sayfasından takip ederek, dilediğiniz vade ve tutar kombinasyonu için güncel faiz oranları ile hesaplama yapabilirsiniz.

Bireysel müşteriler tarafından bankalarda açılan hesaplara tasarruf mevduatı denilmektedir. Vadeli mevduatlar ile birikimlerinizi değerlendirebileceğiniz hesaplarınızdaki paranız, devlet tarafından güvence altına alınır. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından güvenceye alınan miktar dönemsel olarak farklılık gösterebilir. Güvenceye alınan tutarla ilgili bir değişiklik olması durumunda Resmi Gazete’de yayımlanır. Tasarruf mevduatları için güncel güvence 150.0000 TL’dir. Yani bankadaki mevduatınızın 150.000 TL’ye kadar olan kısmı devlet güvencesi altındadır.

Vadeli mevduat hesabında, hesap sahibi bir gelir elde ettiğinden bu gelir üzerinden devlet vergi alır. Stopaj ya da vergi kesintisi olarak adlandırılan bu vergide oran dönemsel olarak değişebildiği gibi vade ve para cinsine göre de değişiklik gösterir.  Bu vergi ana para üzerinden değil, elde edilen faiz üzerinden yıllık olarak alınır. Aşağıdaki tabloda hangi oranlarda vergi alındığını görebilirsiniz:

Vadeli mevduat hesaplarının kazanç sağlama prensibi, belli bir vade boyunca paranızı çekmemeniz prensibine dayalıdır. Vadesi dolmadan paranızı tabii ki çekebilirsiniz ama böyle bir durumda faiz getirisinden vazgeçmiş olursunuz. Vadenin başında belirtilen faiz getirisine sahip olabilmek için vadenin dolmasını beklemeniz gerekir. Kısaca vadesi dolmadan vadeli hesaptan para çekerseniz o dönemin faiz getirisini alamazsınız. Paranızı dilediğiniz zaman çekebilmek istiyorsanız ancak bir yandan da size faiz getirisi sağlasın istiyorsanız gecelik faiz işleyen birikim hesaplarından yararlanabilirsiniz.

Bankalar vadeli mevduat hesaplarında vadeye göre farklı faiz oranları sunabilir. Kimi bankada vade uzadıkça faiz artarken kimi bankada azalabilir. Aynı zamanda bazı bankalarda tutara göre de farklı faiz oranı uygulanabilir. Hangi bankada, hangi vade ile ne kadar gelir elde edebileceğinizi öğrenmek için hesaplama yapmanız gerekir. Tüm bankaların sayfalarını tek tek gezmek yerine HangiKredi mevduat hesaplama aracı ile dilediğiniz tutar ve vade için kolayca hesaplama yapabilirsiniz.

Bankacılık olanaklarından yararlanmak ancak faizden uzak durmak isteyen tüketiciler için oluşturulan faizsiz bankacılık sistemi yani katılım bankaları, müşterilerine vadeli mevduat hesabı benzeri kazanç elde edebilecekleri bir hesap da sunuyor. Tıpkı vadeli mevduat hesaplarında olduğu gibi paranızı belli bir vade boyunca çekmemenizin neticesinde kazanç elde etmeniz prensibine dayanıyor. Ancak vadeli mevduat hesaplarında faiz getirisi sağlanırken, katılım hesaplarında banka sizin paranızı işletiyor ve bunun sonucunda size belli bir kâr payı veriyor. Vadeli mevduatta, vade bitiminde elde edeceğiniz getiri sabitken katılım hesabında böyle değil. Hatta kâr edememe olasılığı bile var. Buradaki mantık, iş ortağınızın sizin yerinize paranızı işletmesi ve sonucunda da kâr ederse sizinle paylaşması üzerinedir.

En yüksek mevduat faiz oranını veren banka dönemsel olarak değişiklik gösterir. Her bankanın sunduğu faiz oranı farklı olduğundan ve sürekli değişebildiğinden en yükseğinin hangisi olduğunu bulabilmek için tüm bankaların oranlarını tek tek incelemek gerekir. Bankaları ayrı ayrı gezmek yerine HangiKredi mevduat sayfasından hesaplama yaparak en yüksek mevduat oranı veren bankaya ulaşabilirsiniz.

Vadeli mevduat hesabı açtığınızda banka ile bankanın sunduğu faiz oranı üzerinden bir sözleşme yapmış olursunuz. Seçtiğiniz vade boyunca paranızı çekmemeniz koşuluyla banka, o günkü güncel faiz oranı ile size getiri sağlayacağını taahhüt eder. Bu nedenle hesabın açıldığı tarihteki faiz oranı geçerlidir. Vade bitiminde eğer yeniden paranızı vadeye koymak isterseniz o günkü güncel faiz oranı uygulanacaktır.

Aylık faiz getirisi, bankanızın size vade başında sunduğu faiz oranına göre yapılır. Vade başında belirlenmiş olan faiz oranı üzerinden vade bitiminde elde edeceğiniz getiriyi hesaplayabilirsiniz. Bu hesaplamayı yapmak için mevduat hesaplama aracımızdan yararlanabilirsiniz. Paranızı her ay, aylık olarak mevduatta tutmaya devam edecekseniz her ayın bitiminde elde ettiğiniz faiz+anaparayı dikkate alarak hesaplama yapmalısınız.

Her vade bitiminde yeniden hesap oluşturmak ya da işlem yapmak istemiyorsanız otomatik yenileme seçeneğini kullanabilirsiniz. Vadeli mevduat hesabı otomatik yenileme seçeneğinde vadeniz bittiği gün hesabınızdan para çekme ya da para ekleme imkanınız olur. Farklı otomatik yenileme seçenekleri şu şekildedir:

Anaparanın Uzatılması: Vade bitiminde sadece anapara yenilenir. Elde edilen faiz getirisi seçilmiş olan hesaba aktarılır.

Anaparanın ve Faizin Uzatılması: Vade bitiminde hesapta var olan anaparaya faiz getirisi eklenerek güncel faiz ile otomatik yenilenir.

Belirlenen Tutarın Uzatılması: Vade bitiminde sadece önceden belirtilmiş olan tutar ile yeniden vadeli mevduat hesabı oluşturulur, belirtilmiş olan tutarın üstünde kalan kısım seçilen hesaba aktarılır.