Araç Değer Kaybı Hesaplama

Araç Değer Kaybı Nedir ve Neden Önemlidir?

Bir trafik kazası sonrasında hasar gören ve bu nedenle onarım ve tadilat işlemlerinden geçen vasıtaların ikinci el piyasasındaki ederini ifade eden kavram araç değer kaybıdır. Araçların değer kaybı durumları arasında parça değişimi ve boyama gibi işlemler vardır. Bir aracın küçük bir kazaya karışması, o aracın değerini düşüren bir durum olmayabilir. Aracın değer kaybetmesi için bir ya da birkaç parçasının değişmesi ya da büyük oranda boyanmış olması gerekir. Sadece onarım işleminin yeterli olduğu durumlarda araç değer kaybı meydana gelmez.

Değer kaybı, aracın ağır hasar alması ya da pert olması gibi durumlarla da doğrudan bağlantılı değildir. Bir aracın değerinin düşmesi için pert olmasına gerek yoktur. Kaza sonrası araç kusursuz bir şekilde onarılmış ve sorunsuz bir şekilde çalışıyor olsa da değer kaybı doğuran durumların varlığı aracın değerini düşürür. Araç her ne kadar ilk günkü kadar sağlıklı durumda olsa da daha önce kaza yapmış olması, alıcının gözünde olumsuz bir durum olarak değerlendirilir. Dolayısıyla aracın satış fiyatı, değer kaybı hesaplaması sonrası belirlenir. Araç değer kaybı sorgulamasının önemi bu sebeple büyüktür. İkinci el araç satın almayı planlayan herkesin mutlaka araç hasar kaydı sorgulama işlemini yapması gerekir.

Taşıt Kredilerini İncele

Kazaların Değer Kaybı Üzerindeki Rolü

Trafik kazaları, sadece yaşandıkları an değil, sonrasında da bazı problemler doğurabilir. Bunlardan biri araç değer kaybıdır. Bu tanım daha önce kaza yapmış araçların pek çoğu için kullanılabilir. Karşılığı ise bir aracın, bir trafik kazası geçirmesi sebebiyle, maddi değerinin düşmesidir. Fakat sadece kaza yapmak, tek başına aracın değerini düşürmez. Bunun için aracın kaza sonrasında önemli ve ciddi bir onarım süreci geçirmesi gerekmektedir. Özetle araç kazası değer kaybına yol açabilir, ancak bu durumun tek sebebi de değildir.

Trafik Kazaları Sonrası Araç Değer Kaybı Nasıl Geri Alınır?

Araç değer kaybı hesaplaması gerektiren bir durumun yaşanması, araç sahibi için maddi kayıp demektir. Bir aracın karıştığı kazada, sürücünün kusurlu olup olmaması fark etmeksizin değer kaybı meydana gelebilir. Bu durumda kazanın nasıl gerçekleştiğinin bir önemi yoktur. Eğer araç önemli bir kaza geçirmişse, değeri otomatik olarak düşer.

Kazada hiçbir kusuru bulunmayan bir sürücünün böyle bir durumla karşı karşıya kalması ise adaletsiz bir olaydır. Bu nedenle kusursuz sürücü meydana gelen araç değer kaybını tahsil edebilme hakkına sahiptir. Yaşanan kaybı karşılamanın farklı yolları bulunur.

Zorunlu Trafik Sigortası ve Değer Kaybı

Araç değer kaybını karşılamanın ilk yolu zorunlu trafik sigortasıdır. Zorunlu trafik sigortası olarak bilinen Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali̇ Sorumluluk Si̇gortası kapsamında değer kaybının da karşılanması gerekir. Trafik sigortası poliçelerinde değer kaybı ile ilgili de teminatlar bulunur. Bu durumda kazada kusurlu olan tarafın sigorta poliçesi kapsamında, kusursuz olan tarafın aracında meydana gelen hasarların onarım masrafları ile değer kaybının da karşılanması gerekir.

Değer kaybı mağduriyetini gidermenin bir de hukuki boyutu vardır. Kazada kusurlu olan kişinin bir trafik sigortası poliçesi yoksa mağdur olan kişinin aracında meydana gelen değer kaybını kusurlu olan kişinin bizzat ödemesi gerekir. Bunun için de kusurlu tarafa dava açılması gerekir. Hukuki bir süreç sonunda değer kaybını karşı taraftan almak mümkün; fakat bu hem uzun sürebilir hem de farklı etkenlerden dolayı olumsuz sonuçlanabilir. Bu gibi durumlarda oluşabilecek maddi kayıpları minimum düzeye indirmek için yeni araca sigorta yaptırmak ihmal edilmemelidir.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Adımları ve Kriterleri Nelerdir?

Araç değer kaybı hesaplaması, son dönemlerde bir tartışma konusu olduğu için bu konu ile ilgili bir kararname çıktı. Bu doğrultuda araç değer kaybı hesaplaması gerektiren tüm durumlarda standart bir formül kullanılır. Aynı zamanda araçtaki parça değişimlerinin tümü değer kaybına dâhil edilmez. Değer kaybı tutarını hesaplarken araçla ilgili diğer detaylar da dikkate alınır. Değer kaybı hesabında dikkat edilen detaylardan bazıları şöyledir:

• Aracın trafiğe çıkış tarihi
• Aracın üretim tarihi
• Aracın markası ve modeli
• Aracın kaza anındaki kilometresi
• Aracın hasar geçmişi
• Araçta değişen ve boyanan parçalar
• Aracın muadillerinin kaza tarihindeki ikinci el piyasa değeri

Bu detaylarla aracın değer kaybı 20 Mart 2020 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan "Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali̇ Sorumluluk Si̇gortası Genel Şartlarında Deği̇şi̇kli̇k Yapılmasına Dai̇r Genel Şartlar" kapsamında hesaplanır. Bu şartnameye göre baz değer kaybı “Aracın Rayiç Değeri x %19” şeklinde, total değer kaybı ise “Baz Değer Kaybı x Hasar Boyutu Katsayısı x Araç Kullanılmışlık Düzeyi (km) Katsayısı” şeklinde hesaplanır. Formülde dikkate alınacak değerler, aşağıdaki tablolara göre belirlenir.

Yukarıdaki tabloda yer alan veriler olmadan araç değer kaybı hesaplama işlemi yapılamaz. İşlemi dilerseniz bu değerler doğrultusunda kendiniz yapabilir ya da bunun için hazırlanan programlardan yararlanabilirsiniz. Aşağıdaki tabloda kilometre bazında kullanılmışlık düzeyi katsayılarını bulabilirsiniz.

Araç değer kaybı tazmini, karşı tarafın kusuruyla orantılı olarak yapılır. Bu durumda araç değer kaybı şartlarına göre yüzde 50 de olsa kusur söz konusu olmalıdır. Hesaplama için ihtiyacınız olan diğer değerleri aşağıdaki tablolarda bulabilirsiniz.

Dilerseniz hesaplama işlemini ekspere ya da bilirkişi kurumuna yaptırabilirsiniz. Değer kaybı talebinizin reddedilmesi durumunda Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapma ve dava açma hakkınız da mevcuttur.

Araç Değer Kaybı Başvuru İşlemi Nasıl Yapılır?

Araçta meydana gelen bir değer kaybının karşılanabilmesi için mağdur tarafın araç değer kaybı başvurusu yapması gerekir. Araç sahibi kazada kusursuz ise başvuruyu karşı tarafın sigorta poliçesini hazırlamış olan sigorta şirketine yapmalıdır. Araç sahibi kusurluysa ve aracı kaskoluysa bu durumda kasko poliçesini hazırlayan şirkete başvuru yapılır. Kazada kusurlu olan tarafın trafik sigortasının olmadığı durumlarda ise başvuru yapmak yerine dava açılması gerekir. Bunun için de bir avukattan destek alınabilir.

Araç değer kaybı için gerekli evrak standarttır. Hasar özelliğine göre bazı ek belgelerin talep edilmesi de söz konusu olabilir. Bahsi geçen belgeler aşağıdaki gibidir.

• Hasar tespit tutanağı
• Kaza anında tutulan kaza tutanağı
• Kaza sonrası çekilen ve hasarı gösteren araç fotoğrafları
• Aracın ekspertiz raporu
• Başta ruhsat olmak üzere araca ait tüm belgeleri
• Değer kaybı talep beyanı

Tüm bu belgeler kayıp talebi için gereklidir. Tazminatın ödenmesi kararlaştırıldığı takdirde kayıp yaşayan tarafın kimlik bilgileri ve IBAN numarası da talep edilebilir. Her koşulda hasara yönelik fotoğrafların çekilmiş olması oldukça mühimdir. Dolayısıyla kaza sonrasında her ne kadar stresli bir durum içerisinde olsanız da detaylı hasar fotoğrafları çekmeyi unutmayın.

Araç Değer Kaybını Kapsayan Sigorta Poliçeleri Nelerdir?

Kasko ve zorunlu trafik sigortası poliçeleri birbirinden farklı özelliklere sahip olabilir. Trafik sigortası zorunlu olduğu için neredeyse her sigorta şirketinde aynı nitelikleri taşır. Kaskonun ise onlarca farklı poliçesini görebilmek mümkündür. Bunların arasında araç değer kaybı hesaplamasını dikkate alan ve bu durumun meydana gelmesi sonucunda sigorta şirketinin ödeme yapmasını gerektiren poliçeler de vardır. Bu nedenle poliçe satın alırken değer kaybı teminatının olmasına dikkat edilmelidir.

Araç Değer Kaybını Sigorta Karşılar mı?

Trafik sigortasının ödeme yapmadığı durumlar, araç sahiplerini zaman zaman mağdur edebilir. Bu durumlardan biri de değer kaybıdır. Trafik sigortası kapsamında araç değer kaybı hesaplaması dikkate alınır ve buna göre ödeme yapılır. Fakat bu teminat sigorta poliçesinin sahibi için geçerli değildir. Trafik sigortası, karşı tarafın mağduriyetini gidermeye yöneliktir. Dolayısıyla poliçe sahibinin kusurlu olarak karşı tarafta değer kaybı yaşatması durumunda ödeme yapar. Yani bir aracın değer kaybını karşı tarafın sigortası karşılar.

Trafik Sigortası ve Kasko Poliçelerinin Karşılaştırılması

Araç değer kaybını karşılamanın bir başka yöntemi de kaskodur. Değer kaybını karşı taraftan tahsil etmek için kazada kusursuz olmak gerekir. Kusurlu kazalarda bu mümkün değildir. Trafik sigortası yerine kasko yaptırmak ise bu durumlarda avantaj sağlar. Araç sahibi kazada kusurlu olsa bile kasko poliçesi kapsamında değer kaybını tahsil edebilir. Bunun için poliçeye değer kaybı teminatının eklenmiş olması gerekir.

Zorunlu trafik sigortasının karşı tarafın hasarını teminat olarak aldığı söylenebilir. Kasko poliçeleri ise kaza durumunda sizin aracınızı güvence altına alır. Üstelik aracın kaza yapması, yanması veya çalınması gibi durumlar sonucunda alacağı zararlar, kasko poliçesi dâhilinde giderilir. Son dönemlerde kasko ile trafik sigortasının birleştirilmesine dair uygulamalar gündemdedir. Aracınızı olası risklere karşı güvence altına almayı planlıyorsanız “Kasko Seçimi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler” isimli yazımızdan konuya dair detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.