Noter, resmî kamu hizmeti statüsünde değerlendirilir ve hukuki işlemlerin gerçekleştirilmesine yardımcı olur; hukuki anlaşmazlıkları gideren ve işlemleri resmî belgelerle tasdikleyen bu kurum, hukukun düzenli işleyişinde önemli rol oynar.
Noterde, gerçek ve tüzel kişiler arasındaki işler hukuki dayanağa göre düzenlenir. Burada yapılan işlemler arasında hukuki belgelerin tasdik edilmesi, sözleşmelerin düzenlenmesi, resmî kayıtların tutulması, tarafların hak ve sorumluluklarının belirlenmesi sayılabilir. Noterde yapılan işlemlerle ilgili detaylara ve noter ücretlerine ilişkin bilgilere yazının devamından ulaşabilirsiniz.
Sözleşmeler, iki veya daha fazla sayıda kişinin hak ve yükümlülüklerini belirten yazılı belgelerdir. Yasal belge statüsünde değerlendirilen sözleşmeler arasında alım-satım sözleşmeleri, evlilik sözleşmeleri, iş sözleşmeleri ve borç senetleri yer alır. Noter huzurunda sözleşmelerin düzenlenmesi ve tasdik edilmesi, tarafların hak ve yükümlülüklerinin açıkça belgelenmesini sağlar. Böylece gelecekte herhangi bir anlaşmazlık ortaya çıktığında sözleşmeler referans alınabilir. Noterlerde düzenlenebilen sözleşme çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:
Alım-satım Sözleşmeleri: Bir mal veya hizmet mülkiyetinin, bir taraftan diğerine devri için düzenlenen belgelerdir.
Evlilik Sözleşmeleri: Evlenmeden önce veya evlilik sırasında eşlerin mali haklarını düzenleme amacıyla hazırlanır.
Kira Sözleşmeleri: Ev, iş yeri ve arsa gibi taşınmazları belirli bir süre için kiralamayı tasdik eden dokümanlardır.
Eşya Teslim Sözleşmeleri: Satıcının bir ürünü belirli bir tarihte ve yerde alıcıya teslim ettiğini onaylayan belgedir.
Gayrimenkul Satış Vaadi Sözleşmesi: Bir gayrimenkulun ileriki tarihte, belirlenen koşullarda satılmasını taahhüt eden sözleşmedir.
İş Sözleşmesi: İşveren ve işçi arasında düzenlenen ve iş görmeyi tasdik eden belgedir.
Şirket Sözleşmesi: Şirket kuruluş aşamasında ortaklar arasında düzenlenen yazılı belgedir.
Borç Senetleri: Alacaklının, borçluya belirli miktar parayı ileriki bir tarihte ödemeyi taahhüt ettiği belgedir.
Vekaletnameler: Bir kişinin, başkasına kendi adına hareket etmesi için yetki verdiği belgedir.
Menkul Mallarda Hibe Sözleşmesi: Bir kişinin, başkasına menkul malları karşılıksız olarak bağışlamayı onayladığı sözleşmedir.
Evlat Edinme Sözleşmesi: Bir çocuğun evlat edinilmesine imkân tanıyan yasal belgedir.
Ortak Mülkün İdaresi Sözleşmesi: Birden fazla kişinin hak sahibi olduğu bir malın nasıl yönetileceğine dair düzenlenen dokümandır.
Ömür Boyu Gelir Bağlanması Sözleşmesi: Bir kişinin, belirli miktar parayı diğerine ömür boyu vermeyi taahhüt ettiği belgedir.
Resmî işlemler
Noterde sözleşmelere ek olarak pek çok resmî işlem gerçekleştirilir.Resmî işlemler, yasanın belirli şekillerde yapılmasını öngördüğü aşamalar bütününü ifade eder. Bu noktada resmî nitelikteki işler arasında miras, şirket işlemleri, tebligat ve protesto işlemleri sayılabilir. Resmî işlerin yapılabilmesi için tarafların kimlik belgelerinin yanı sıra işleme konu olan belgelerle birlikte notere başvuru yapması gerekir. Noter aracılığıyla gerçekleştirilen resmî nitelikteki işler şunlardır:
Tapu İşlemleri: Mülkiyet devri, ipotek tesisi, tapu düzeltme ve bedelsiz intikal noterde yapılan tapu işlemleri içinde değerlendirilir.
Miras: Mirasçılık belgesi alma, miras intikali, miras sözleşmesi düzenleme gibi işler bu gruba girer.
Vakıf ve Dernek İşlemleri: Vakıf kuruluş işlemleri, vakıf tüzüğünün tasdiki, dernek kuruluşu ve faaliyet tescili işlemleri noterde yapılan işler arasındadır.
Şirket İşlemleri: Şirket kuruluşu, ana sözleşmede değişiklik, şirket hisse devri gibi işlemler bu alanda değerlendirilir.
Protesto İşlemleri: Kambiyo, çek ve ihtarname protesto noterde yapılan resmî işlemlerdir.
Tebligat İşlemleri: İcra takip talimat tebliği, mahkeme kararı tebliği ve ihtarname tebliği bu gruptaki işleri kapsar.
Resmî Beyan Alma: Borç-alacak, miras, vasi tayini ve tanıklık beyanı gibi belgeler noterde düzenlenen resmî evrakları kapsar.
Yemin Alma: Tanıklık, bilirkişi, memur ve görevli yemini gibi işlemler bu statüde değerlendirilir.
Tercüme Onay: Yeminli tercüman tarafından çevrilmiş belgelerin doğrulanması ve tasdiki için noter huzurunda yapılan işlemler bu gruba girer.
Nüfus Cüzdanı ve Ehliyet Onayı: Nüfus cüzdanı ve ehliyet belgelerinin aslı ve onaylı kopyaları noter tarafından tasdik edilir.
Tespit Tutanağı: Noterde bir malın veya taşınmazın durumu hakkında tespit tutanağı düzenlenmesi işlemlerini kapsar.
Şahadetname: Noterde borç-alacak, miras ve tanıklık gibi durumlarda şahadetname belgesi hazırlanabilir.
Fesihname: Kira, ortaklık ve iş gibi alanlarda önceden düzenlenmiş sözleşmelerin karşılıklı fesih beyanları noterde gerçekleştirilir.
İbraname: Para, mal veya hizmet borcu sebebiyle alacaklıların borçluyu ibra işlemleri burada yapılır.
İhbar-İhtarname Tebliği: Hak ihlali yapılması veya yasal yükümlülüklerin yerine getirilmemesi gibi durumlarda noterden ihbar, ihtarname tebliği yapılabilir.
Tescil İşlemleri: Taşınmazlar, deniz ve hava araçlarının tescil işlemleri noterde yapılan işler arasında yer alır.
İmza Sirküleri: Bir şirket veya tüzel kişiliğin yetkilerinin tasdik edilmesi işlemi imza sirküleri ile yapılır.
Resmî kayıtların tutulması
Noter işlemleri listesinde resmî kayıtların tutulması da bulunur. Burada yapılan işlemlerle ilgili belgeler, resmî kayıt olarak kabul edilir ve noter tarafından saklanır. Elektronik sisteme eklenen tüm belgeler, en az 5 yıl süre ile saklı tutulur. Noter işlemlerine taraf olan kişiler, gerektiği zaman işlemlerle ilgili kayıtlara noter aracılığıyla erişebilir. Bunun yanı sıra resmî kurumlar, hakimler ve savcılar da gerekli gördükleri zaman bu kayıtlara ulaşma hakkına sahiptir. 5 yıllık süreyi doldurmuş olan kayıtlar imha edilir. Bazı durumlarda kayıtlar 5 yıldan uzun süre de saklanabilir.
Noter işlemlerinde nelere dikkat edilmelidir?
Yasal işlemlere resmiyet kazandıran noterde, pek çok işlemi kolayca yapabilirsiniz. Noter işlemleri yaptırırken bilmeniz gereken noktalar ise şu şekilde sıralanabilir:
Noter işlemleri için evinize veya iş yerinize yakın bir yer seçerek ulaşım kolaylığı sağlayabilrisiniz.
Bir resmî iş için notere gitmeden önce gerekli olan belgeleri araştırmanızda fayda var. Kimlik, tapu belgesi, kira sözleşmesi, fatura veya ruhsat gibi belgeler arasından ihtiyacınız olanları yanınıza alarak zaman kaybını önleyebilirsiniz.
Noter işlemleri için önceden randevu almanız gerekir. Randevu işlemleri için gideceğiniz noteri arayabilir veya internet üzerinden işlem yapabilirsiniz.
Noter işlemleri için belirli harçlar ve masraflar yapmanız gerekir. Harç ve masraflar hakkında bilgi almak için Türkiye Noterler Birliği’nin resmî web sitesine göz atabilirsiniz. Böylece notere gitmeden önce işleminiz için gereken harç tutarını öğrenerek yanınıza yeterli miktarda nakit para alabilirsiniz.
Size verilen gün ve saatte noterde hazır bulunmaya özen göstermelisiniz.
Noterde size sunulan belgeleri dikkatli bir şekilde inceledikten ve emin olduktan sonra imza atmanızda fayda var. Belgede içinize sinmeyen bir konu varsa avukatınızı arayarak konu hakkında onun da fikrini alabilirsiniz
Noterde işinizi tamamladıktan sonra size verilen belge ve dekontları yanınıza almayı unutmayın.
Noterler hangi saatlerde hizmet verir?
Noterler hafta içi her gün saat 09.00 ile 17.00 arasında hizmet verir. Nöbetçi noterler ise Cumartesi günleri 09.00 ile 16.00 arası, Pazar günleri ise 10.00 ile 14.00 arasında hizmet verir.
Noter ücretleri ne kadardır?
Noter ücretleri, her sene Maliye Bakanlığı tarafından güncellenir. Ücretler, işlem türüne ve diğer detaylara göre farklılık gösterebilir. 2024 yılında bazı noter işlemleri için belirlenen ücretler şu şekildedir:
Siz de resmî işlemleriniz için notere başvurarak süreci yasalara uygun şekilde tamamlayabilirsiniz.
Yazar Hakkında
Asude Ay
1996 doğumlu Asude Ay, Yeditepe Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı lisans, Marmara Üniversitesi Reklamcılık yüksek lisans mezunu olup, 2022 Aralık-2024 Ekim tarihleri arasında HangiKredi Pazarlama ekibinde Finansal İçerik Uzmanı olarak görev yapmıştır.
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.