İsteğe Bağlı Sigorta Nedir?

İsteğe Bağlı Sigorta Nedir?

İsteğe bağlı sigorta, kişilerin emekli olmak ve ücretsiz sağlık hizmeti almak için kendi tercihleriyle prim ödediği bir sistemdir. İsteğe bağlı sigortadan yararlanmak için bir işverene tabi olmaya gerek yoktur. Prim bedelini düzenli ödeyerek sigorta sistemine katılmak mümkündür. Özetle isteğe bağlı sigortalılık herhangi bir işte çalışılmasa bile emekli olabilmeye imkân tanır. Bu hizmetle yaşamınız boyunca sigorta yardımlarından faydalanabilir, ölüm durumunda geride kalan yakınlarınıza maddi destek sağlayabilirsiniz.

İsteğe Bağlı Sigortanın Özellikleri Nelerdir?

İşverene tabi sigorta uygulamalarından yararlanamıyor veya herhangi bir meslek icra etmiyorsanız isteğe bağlı sigortaya yönelebilirsiniz. Bu sigorta türünde aylık geliriniz üzerinden düzenli prim ödemeniz yeterlidir. İsteğe bağlı sigortanın özellikleri ise şu şekildedir:

• Esnek prim ödemeleri: Asgari ücrete göre belirlenen primlerde alt ve üst sınır bulunur. Gelire bağlı olarak bu aralıkta yer alan bir tutar ödenir.
• Geniş kapsam: Emekliliğin yanı sıra genel sağlık sigortasını da kapsar. Böylece bazı hastane ve tedavi masraflarını karşılar.
• Uzun vadeli: Hem ödeme hem yararlanma aşaması uzun vadelidir. Sigortalının yaşı ve mevcut prim gün sayısına göre farklı sürelerde tamamlanır. Bu şartlar yerine getirildiğinde ömür boyu güvence sağlar.

Bu sigorta türünün en temel özelliği ise herhangi bir zorunluluk içermemesidir. Çalışmadan emekli olmak isteyenlerin talebi doğrultusunda başlatılır. Prim ödemeleri gelirinizi olumsuz etkilediğinde ya da çalışmaya başladığınızda da isteğe bağlı sigortalılığı durdurabilirsiniz.

İsteğe Bağlı Sigortanın Avantajları Nelerdir?

İsteğe bağlı sigorta, kaliteli ve sağlıklı bir yaşam sürmek isteyenlere pek çok avantaj sunar. Yaşlılık döneminde finansal açıdan özgür olmanıyı destekler. Böylece çalışamadığınız yaşlara geldiğinizde maddi kaygılar duymanızı önleyebilir. İsteğe bağlı sigortanın diğer avantajları ise şu şekildedir:

• İsteğe bağlı sigorta primi ödeyerek sağlık ve güvenlik sistemine dışarıdan dâhil olabilirsiniz.
• Sigortalılara sunulan hastane ve eczane ayrıcalıklarından yararlanabilirsiniz.
• Çalışmayı bırakmak zorunda kaldıysanız emeklilik için kalan prim gününüzü dışarıdan tamamlayabilirsiniz.

İsteğe bağlı sigortayla yakınlarınızın geleceğini de koruyabilirsiniz. Bu kapsamda emekli olduğunuzda hane halkı gelirine katkı sağlarsınız. Ayrıca vefat durumunda eşiniz ve çocuklarınız emekli maaşınızı almaya devam edebilir.

Bunun yanı sıra farklı yatırım yöntemlerini değerlendirerek de emeklilikte ek gelir yaratabilirsiniz. Detaylarla ilgili "Emeklilik için Yatırım Yapmanın Yolları" başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

İsteğe Bağlı Sigortanın Dezavantajları Nelerdir?

İsteğe bağlı sigorta bazı dezavantajları da beraberinde getirir. Prim ödemeleri için aylık gelirin bir kısmını doğrudan sigortaya yatırmak gerekir. İşverenler, çalışanları için sigorta primi öderken daha makul planlamalarla karşılaşır. İsteğe bağlı sigortalıların prim ödemeleri ise nispeten daha yüksektir. Ayrıca sigorta ödeme gecikmeleri, faizli şekilde geri dönebilir. Bu durumla karşılaşmamak için ödemeleri gününde ve kesintisiz yapmak önemlidir.

Bunlaırn yanı sıra sigorta tanımları arasındaki ayrım da dezavantajlar doğurabilir. Örneğin; SGK ve Bağ-Kur statülerinde emeklilik için gereken prim gün sayıları birbirinden farklıdır. SGK (4A) kapsamında çalışanlar 7.200 prim günüyle emekliliğe hak kazanırken, Bağ-Kur (4B) kapsamındaki sigortalılar için bu süre 9.000 gündür. Hem SGK hem de Bağ-Kur kapsamında prim ödemesi yapılmışsa, hangi statüden emekli olunacağı son 7 yıllık (2.520 gün) prim ödemesine göre belirlenir. Eğer bu sürede çoğunluk SGK kapsamında geçirilmişse 4A statüsünden, Bağ-Kur kapsamında ise 4B statüsünden emeklilik gerçekleşir.

İsteğe Bağlı Sigorta Nasıl Yaptırılır?

İsteğe bağlı sigorta hem bugün hem gelecekte konforlu bir yaşam sürmenizi destekler. Farklı sosyal güvenceler sunan bu imkândan yararlanmak için bazı adımları izlemek gerekir. Sigorta yaptırmak isteyenleri bekleyen çeşitli şartlar ve ödeme planları bulunur. İlk defa isteğe bağlı sigortalı olacaklar, SGK’ya e-Devlet’ten başvurabilirler. Ayrıca “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ile ikametgâh yerinizdeki SGK il müdürlüklerine de müracaat edebilirsiniz.

Genel ve sağlık sigortanızı kendiniz yaptırmak istiyorsanız atmanız gereken ilk adım giriş bildirgesi almaktır. Başvuru adımına geçmeden önce isteğe bağlı sigorta giriş bildirgesini e-Devlet üzerinden edinebilirsiniz. Bunun için e-Devlet’teki arama kısmına “İsteğe Bağlı İlk Tescil Kaydı” yazmanız yeterlidir. Ardından giriş bildirgesi belgenizi yazdırabilir, bulunduğunuz yerdeki SGK birimlerine başvurabilirsiniz.

İsteğe Bağlı Sigorta Başvuru Formu

İsteğe bağlı sigorta başvuru formunda kişinin; adı, soyadı, kimlik numarası, doğum tarihi, cinsiyeti, medeni hâli, anne ve baba adı gibi bilgileri yer alır. Ayrıca bu formda nüfusa kayıtlı olduğu yerin bilgileri ve ikametgâh adresi de bulunur. Belgenin devamında ise ilgili kanun maddeleriyle beraber prim ödeme isteğini belirten bir metin vardır. Bu belge, "Prime esas kazanç* beyanı bölümü de doldurulduktan sonra imzalanarak SGK şubesine teslim edilir.

İsteğe Bağlı Sigorta Ücreti

İsteğe bağlı sigorta ücreti, aylık gelir üzerinden sabit oranlarla hesaplanır. Kazanca ve prim miktarına bağlı olan sigorta ücreti, alınacak emekli maaşını da belirler. Aynı zamanda yatırılan ücret ve sigorta türüne göre yararlanılabilecek sağlık ve güvenlik hizmetleri de değişir. İsteğe bağlı sigorta prim sınırları, mevcut asgari ücrete göre belirlenir. Tabi olunan statüye göre prime esas kazancın farklı oranlarında ödenir.

İsteğe Bağlı Sigorta Yaptırırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

İsteğe bağlı sigorta yaptırırken ödeme planı ve bütçe gibi konulara dikkat etmelisiniz. Bu süreçte alt ve üst ödeme limitleri oldukça önemlidir. Aynı zamanda prim türlerini bilmek de bütçenizin korumanızı ve sigortadan beklentilerinizin karşılanmasını sağlar. Örneğin 4B statüsünde %32’lik prim tutarının %20’si MYÖ yani malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasını karşılar. Geriye kalan %12’lik kısım, genel sağlık sigortasını kapsar. Böylece hem sağlık sigortasının sağladığı ayrıcalıklardan yararlanabilir hem her türden duruma karşı önlem alabilirsiniz.

Ayrıca SGK prim borcu, ödeme planınızda büyük değişikliklere yol açabilir. İsteğe bağlı sigorta sorgulama işlemiyle prim borcunuzun olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Sorgulama için e-Devlet üzerinden “Genel Sağlık Sigortası Tescil ve Prim Borcu Sorgulama” araması yapmanız yeterlidir. Ardından prim borçlarını yapılandırma ve taksitlendirme gibi fırsatlardan yararlanabilirsiniz.

İsteğe Bağlı Sigortanın Şartları Nelerdir?

İsteğe bağlı sigorta, yasalarla belirlenen koşullara göre yaptırılabilir. Genel ve sağlık sigortası sistemlerine dışarıdan dâhil olabilmek için aranan birkaç şart bulunur. İsteğe bağlı sigortalılık için şu şartları taşımalısınız:

• Türkiye’de yaşamak
• Zorunlu sigortayı gerektirecek şekilde sabit bir çalışma hayatına sahip olmamak
• Sigortalı olsa bile bir ayda otuz günden az veya yarım gün çalışmak
• Sigortalılık nedeniyle aylık almamak
• Ziraat Odası’nda çiftçilik kaydının bulunmaması
• Emekli olmamak veya emeklilik hakkının bulunmaması
• Devletten veya devlet destekli tüzel kişilerden yardım aylığı ve maaşı almamak
• 18 yaşını doldurmak
• SGK’ye isteğe bağlı sigorta başvurusu yapmak

İsteğe bağlı sigortalı olmak için T.C. vatandaşlığına gerek yoktur. Ancak Türkiye’de ikamet etme şartı bulunur. Ayrıca 5510 sayılı kanunun 5.maddesinin (a), (b) ve (e) bentlerine tabi olmak, isteğe bağlı sigortalılık için engel değildir.

Kimler İsteğe Bağlı Sigorta Yaptırabilir?

Yasal şartları taşıyan herkes isteğe bağlı sigorta yaptırabilir. Örneğin; ev hanımları, prim ödeyerek çalışmadan emekli olabilirler. Bu sigorta türü, 18 yaşını tamamlamasına rağmen eğitimi devam edenler için de son derece uygundur. Ayrıca isteğe bağlı sigorta, yarı zamanlı ya da ayda 30 günden az çalışanlar tarafından sıklıkla tercih edilir. Zira bu kapsamda gerçekleştirilen ek prim ödemeleriyle gelecekte daha yüksek emekli maaşı almak mümkün hâle gelir.

İsteğe Bağlı Sigorta Geri Ödemesi Nasıl Planlanır?

Geri ödeme planlaması belli bir süre içinde bütçeyi zorlamadan bugünü ve geleceği güvence altına almanızı sağlar. İsteğe bağlı sigorta primi ödemesi, aydan aya gerçekleştirilir. Sigorta başvurusunun kabul edilmesiyle başlayan süreç her ayın sonuna kadar primlerin düzenli ödenmesiyle devam eder. Dilerseniz ilk ödemeyi en düşük sınırdan yapabilir, bütçenizin gidişatına göre prim tutarını kademeli olarak artırabilirsiniz.

İsteğe Bağlı Sigorta Kaç Yıl Ödenir?

İsteğe bağlı sigorta priminin kaç yıl ödeneceği, sigortalılık başlangıç tarihine göre değişiklik gösterir. Bu kapsamda emeklilik şartlarına düzenleme getirilen üç ayrı tarih baz alınır. Aşağıdaki tablodan ne kadar sürede ve prim ödemesiyle emekli olabileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Bunlara ek olarak, normal emeklilik için 7.200 gün prim ödenir. Bağ-Kur emekliliği için gerekli olan prim gün sayısı ise 9.000’dir. Bu noktada isteğe bağlı sigorta ödemesinin nereye yapılacağına da değinelim. Primlerinizi; anlaşmalı bankaların dijital ve fiziki kanallarından, PTT şubelerinden ya da kimlik numaranızla SGK’nın kredi kartı ile ödeme sistemi üzerinden yatırabilirsiniz.

İsteğe Bağlı Sigorta İptali Nasıl Yapılır?

İsteğe bağlı sigorta iptali bazı durumlarda gerçekleşir. Bunlardan ilki, sigortalı bir işe girmenizdir. Bu durumda isteğe bağlı sigortanız otomatik olarak iptal edilir. Hiçbir sebep olmaksızın sigortayı iptal ettirmek için öncelikle talepte bulunmalısınız. Sigorta iptalini, e-Devlet üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Söz konusu talebin ardından primi ödenmiş ayın sonu itibarıyla isteğe bağlı sigortanız iptal edilir. Ayrıca ödemesi yapılmamış aylar için iptal talebine gerek yoktur. Sigortalılık sadece ödenmiş ayın sonu itibarıyla sona erer.

İsteğe Bağlı Sigorta Prim Tutarları Nasıl Hesaplanır?

İster Bağ-Kur’a ister SGK’ye bağlı olun, aylık gelirinizin %32’siyle prim ödersiniz. Prim tutarı olarak belirlenen bu oranın %20’si malûlluk, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamındadır. Kalan %12’si ise genel sağlık sigortası içindir. Küçük bir örnekle isteğe bağlı sigorta primi hesaplama konusu daha net anlaşılabilir. Aylık gelirini 30.000 TL olarak beyan eden biri bu tutarın %32’si kadar prim öder. Yani bu kişi her ay gelirinin 9.600 TL’siyle isteğe bağlı sigorta primi yatırır.

İsteğe Bağlı Sigorta Primi 2025 Ücretleri Ne Kadar?

Farklı sosyal güvence programları olduğu için isteğe bağlı sigorta primleri birbirine karıştırılabilir. İsteğe bağlı sigortalılık herhangi bir kurum ya da iş yerinde çalışma zorunluluğu olmaksızın SGK hizmetlerinden faydalanabilmenizi sağlar. Aynı zamanda bu sigorta türü, 4A statüsüyle yarı zamanlı ve ayda 30 günden az çalışanları da kapsar. 2025 itibarıyla geçerli olan isteğe bağlı sigorta primleri aşağıdaki gibidir:

Normal sigortada primler, çalışan adına işveren tarafından ödenir. İşletme sahipleri de bu ücreti Bağ-Kur üzerinden kendileri yatırmalıdır. İsteğe bağlı programda kişi, kendi primini öder. Belirlenen prim günlerini tamamlayarak emeklilik hakkı kazanabilirsiniz.

4/A İsteğe Bağlı Sigorta Primi 2025

İsteğe bağlı sigortalar, genel olarak 4/B kapsamındadır. Bazı durumlarda ise 4/A kapsamına dâhil edilebilir. 4/A’lılar, 1261 günden fazla sigorta primi ödedikleri anda 4/B statüsüne geçer. Böylece Bağ-Kur kapsamında emekli olur. Ancak part-time veya dönemsel çalışan kişiler, isteğe bağlı sigortalılığa 4/A’lı olarak devam edebilir.

Ayda 30 günden az çalışan herkes bu statüde yer alır. 4/A isteğe bağlı sigorta primi, 2025 yılında en düşük 8.321,76 TL en yüksek 62.413,25 TL olarak belirlenmiştir. 

4/B İsteğe Bağlı Sigorta Primi 2025

4/B isteğe bağlı sigorta programında net bir ücretten bahsetmek mümkün değildir. Zira sigorta primi, elde edilen gelir üzerinden sabit bir oranla hesaplanır. Buna göre 4/B isteğe bağlı sigorta prim oranı, 2025 yılı için %32’dir. Söz konusu oran, kişinin aylık gelirine uygulanır. Aylık gelir ise sigortalı tarafından SGK'ya beyan edilir.

Aylık gelir beyanınızın 50.000 TL olduğunu varsayalım. O hâlde her ay 16.000 TL isteğe bağlı sigorta primi ödemelisiniz. Bu noktada prim ödemelerinde bir alt sınır olduğunu tekrar hatırlatalım. 2025 için en düşük prim tutarı, 8.321,76 TL’dir.

Bağ-Kur İsteğe Bağlı Sigorta Primi 2025

Bağ-Kur, isteğe bağlı sigorta kapsamında değerlendirilir. Esasında 4/B sisteminin eski adıdır. Yani bu iki program birbirinin aynısıdır. Yani Bağ-Kur için 4/B’deki %32’lik prim oranı aynen geçerlidir. Bağ-Kur sigortası, bazı kişiler için zorunludur. Genellikle kendi işletmesine sahip olanlar tarafından yaptırılır. Fakat primler bir işveren tarafından değil de doğrudan sigortalı tarafından ödendiği için isteğe bağlı olarak kabul edilir.

Ev Hanımları İsteğe Bağlı Sigorta Primi 2025

Ev hanımları, isteğe bağlı sigorta uygulamasından en çok yararlanan gruplardan biridir. Çalışma hayatına katılmadan da prim ödeyerek emeklilik hakkı kazanmak mümkündür. Bu sayede kadınlar, yaşlılık dönemlerinde sosyal güvenceye kavuşur ve sağlık hizmetlerinden faydalanabilir.

2025 yılı için isteğe bağlı sigorta primleri, asgari ücret üzerinden hesaplanmaktadır. Brüt asgari ücret, 26.005,50 TL olarak belirlenmiştir. Buna göre:

• En düşük prim tutarı: 26.005,50 TL × %32 = 8.321,76 TL
• En yüksek prim tutarı: Prime esas kazanç üst sınırı dikkate alındığında aylık 62.413,25 TL

Ev hanımları genellikle alt sınırdan prim ödemeyi tercih ederler. Bu durumda her ay 8.321,76 TL prim yatırarak emeklilik için gerekli gün sayısını tamamlamaları mümkündür. Ödenen primlerin yükseltilmesi ise ileride bağlanacak emekli maaşının daha yüksek olmasını sağlar.

İsteğe Bağlı Sigorta Primi Ödenirken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Prim ödemelerinde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunur. Bunlardan biri, ödemelerin düzenli yapılması. Her ayın son gününe kadar mutlaka prim ödenmelidir. İşlem yapılmadığında kişi, sigorta programından çıkarılmaz. Ancak ödemesi yapılmayan aylar için gecikme faizi uygulanır. Kendi isteğiyle sigorta yaptıran kişiler, gelirlerini kaybetmeleri hâlinde SGK’ya başvurarak süreci sonlandırmalıdır. Aksi hâlde gecikme faizi işlemeye devam eder. Sigortalılığın sona ermesi, sadece kişinin vefatıyla ya da emekli maaşı almaya hak kazanması ile mümkündür. Bu şartlar dışında isteğe bağlı olarak yapılan sigortalar, ancak kişinin özel talebiyle sonlandırılabilir.

İsteğe Bağlı Sigorta Ödemesi Gecikirse Ne Olur?

İsteğe bağlı sigortada prim ödemelerinin aksaması, sigortalılık durumunun sona ermesine yol açmaz. Ancak ödenmeyen tutarlar için gecikme zammı ve faizi uygulanır. SGK, her ay için ayrı ayrı gecikme zammı hesaplar ve bu tutarlar prim borcuna eklenir.

• 12 ay sınırı: Geciken prim ödemeleri en fazla 12 ay geriye dönük olarak yapılabilir. 12 ayı aşan dönemlerde prim borçları silinir ve bu süreler emeklilik hesabına dahil edilmez.
• Hak kaybı: Prim borcunun bulunduğu aylarda malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası (MYÖ) ile genel sağlık sigortası (GSS) haklarından yararlanılamaz. Borcun kapatılmasıyla birlikte haklar tekrar aktif hâle gelir.

Bu nedenle primlerin her ay düzenli ve zamanında ödenmesi, hem borç yükünün artmaması hem de sağlık güvencesinin kesintisiz devam etmesi açısından büyük önem taşır.

Notlar:

*sigortalının aylık brüt kazancı