İşsizlik Maaşı Nedir? İşsizlik Maaşı Şartları Nelerdir?

Kendi iradesi dışında, çeşitli sebeplerle işsiz kalan çalışanlara sınırlı süreler dâhilinde işsizlik maaşı verilir. Bu imkândan yararlanmak isteyenler, mutlaka birtakım kriterlere uygun olmalıdır. Gerekli şartları sağlayan tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları işsizlik maaşına başvurabilir. İŞKUR, sürecin işleyişi ile yetkili kılınan kurumdur. Kurumun belirlediği kriterlere uygun olan her çalışan işsiz kaldığında söz konusu ödenekten yararlanabilir, yeni iş arama sürecinde devlet desteği alabilir.

1999 yılında 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında ortaya çıkan işsizlik fonu, 2000 yılından itibaren prim tahsilatı yapmaya başladı. Buna rağmen fonda ilk maaş ödemeleri karşılayacak yeterli birikim olmadığından ödemeler 2003 yılına kadar yapılamadı. Bu durumun temel sebebi, 3 yıl içerisinde fonda yeterli para birikmesinin öngörülmesi ve buna göre aksiyon alınmasıdır. Fon, kaynağını işverenden, sigortalı çalışandan ve devletten alır. Sonrasında ise sağlanan kaynak gerekli durumlarda ve ilgili şartları sağlayan kişilere dağıtılır.

İşsizlik Maaşı Nedir?

Devletten, işverenden ve işçiden belirli oranlarda yapılan kesintiler, bir fon altında birleştirilir. İşsizlik maaşı, devletin çalışanlara işsiz kaldığı dönemde yaptığı ödemedir. Söz konusu fonda hem direkt hem de dolaylı yoldan yapılan ödemeler birikir, çalışanlara işsiz kalmaları hâlinde yararlanabilecekleri bir güvence oluşturulur.

İşsizlik fonunda biriken kaynak, yalnızca sigortalı işçiler için kullanılabilir. Sigortasız çalışan veya işçi çalıştıran kurumlar söz konusu ödenekten faydalanamaz. Dolayısıyla bu gibi durumlarda çalışanların ve işverenlerin herhangi bir hak talebinde bulunması mümkün değildir.

Bankaların büyük bir bölümü geliri olmayan kişilere kredi kullandırmaz. İşsizlik maaşı için zaman zaman istisnai durumlar söz konusu olabilir. Bu ödenekten faydalanırken aynı zamanda kolay kredi kartı veren bankaların ürünlerini ve fırsatlarını da değerlendirebilirsiniz.

İşsizlik Maaşı Alma Şartları Nelerdir?

İşsizlik fonundan yararlanmak isteyenler, birtakım kriterlere uygun olmalıdır. Bu koşulları taşımayan kişilerin işsiz kalsalar dahi söz konusu ödenekten yararlanmaları mümkün değildir. Ayrıca koşulları sağlamayanlar, işsizlik sigortası primi yatırarak fona katkı sağlamış olsalar bile işsizlik maaşı almaları söz konusu olmaz. Yetkili kurum olan İŞKUR tarafından belirlenen işsizlik maaşı şartları şu şekilde sıralanabilir:

• Çalışanın kendi isteği dışında işsiz kalması
• İşsizliğe sebep olan konunun yasal bir suç olmaması, çalışanın kusurlu olmaması
• İşten çıkarılma tarihinden önceki son 120 günlük süreçte hizmet akdinin bulunması
• Sözleşme feshinden önceki son 3 yıllık süre içinde en az 600 gün çalışma ve işsizlik sigortası primi ödemiş olma
• İşten çıkarılma tarihinden sonra en geç 30 gün içinde online olarak ya da İŞKUR şubesine bizzat gidilerek işsizlik ödeneğine başvuru yapılması

İşsizlik ödeneği uygulaması, kayıt dışı istihdamın azaltılmasında önemli bir rol oynar. Üstelik bahsi geçen uygulama iş gücü piyasasına yönelik bir veri tabanı oluşturulmasına da imkân tanıdığından kişilerin en uygun işlere yerleştirilmesine yardımcı olur. Bu sayede hem piyasalardaki verimlilik hem de çalışan mutluluğu önemli ölçüde artırılmış olur.

İşsizlik Maaşı Başvuru İşlemi Nasıl Yapılır?

İş akdinin sonlandırılmasını takip eden 30 gün içerisinde bu konuda tek yetkili kurum olan İŞKUR’a başvuru yapmalıdır. Başvurular direkt olarak kuruma giderek ya da internet aracılığı ile yapılabilir. İnternet üzerinden yapılacak başvurularda izlenmesi gereken adımlar şu şekilde sıralanabilir:

• iskur.gov.tr adresine girerek internet şubesine tıklayın.
• İş arayan kısmında yer alan “Giriş” butonuna basın.
• T.C. Kimlik numaranızı ve şifrenizi girin.
• Karşınıza gelen ekrandan “İşsizlik Ödeneği Başvurusu” kısmına tıklayın.
• İş fesih tarihinizi girin.
• Gelen ekrandan tüm bilgilerinizi kontrol edin ve ileri butonuna tıklayın.
• Ayrılmış olduğunuz iş yerinizin il ve ilçesini seçerek “Kaydet” butonuna tıklayın ve tüm işlemleri sonlandırın.

İşsizlik ödeneğini almaya hak kazandıysanız ödeme planınızı görebilmek için online işlemlerden “Tazminat ve Fon” kısmına girmeniz yeterlidir. Açılan ekrandan tüm planı görüntüleyebilirsiniz. İşsizlik fonundan yararlanabilmek için çalışmaya hazır olmanız gerektiğini hatırlatmakta fayda var.

Ödeneğe başvuru yapacak olan kişilerin mutlaka İŞKUR’a iş arama kaydının yapılması gerekir. Aksi takdirde tüm şartları sağlasanız dahi sistem sizin iş almaya hazır olmadığınızı tespit edecektir. Dolayısıyla bu tür durumlarda fondan yararlanmanız da mümkün olmayabilir. Bunun yanı sıra işsizlik maaşı alırken İŞKUR sizi bir işe yerleştirmek isterse ve siz bu talebi reddederseniz ödenek kesilir ve maaş hakkınızı kaybedersiniz.

İşsizlik Fonundan Kimler Yararlanabilir?

İşsizlik maaşı alabilmek için öncelikle sigortalı bir işte çalışmalısınız. Eğer bir kurumda sigortanız olmadan; yani kayıt dışı olarak çalışıyorsanız adınıza herhangi bir fon yatmayacağı gibi sağlık hizmetlerinden yararlanmanız da mümkün olmaz. Sigortalı veya herhangi bir sandığa bağlı olarak çalışan tüm Türkiye vatandaşları işsizlik fonundan yararlanabilir. Ayrıca çalışma vizesi ile bir yere bağlı olarak çalışan kişiler de söz konusu ödeneği alabilir.

İşsizlik Maaşının Miktarı Neye Göre Belirlenir?

Sigortadan alınacak işsizlik ödeneği primi, kişinin ayrıldığı işinde son dört ayda aldığı maaşa göre hesaplanır. Buna göre sigortalı çalışanın günlük kazancının brüt yüzde 40’ı dikkate alınır. Hesaplanan işsizlik ödeneği, brüt asgari ücretin yüzde 80’ini geçmeyecek şekilde belirlenir. Ayrıca damga vergisi dışında herhangi bir kesintiye uğramadan işsizlik maaşı almaya hak kazanan çalışanlara ödeme yapılır. 2023 yılı aylık işsizlik ödeneği hesabı için aşağıdaki tabloya göz atabilirsiniz.

2023 yılında en düşük işsizlik maaşı, 3.972,82 TL, tavan ücret ise 7.945,63 TL olarak belirlenmiştir. Yukarıdaki tabloya göz atarak işsizlik maaşı hesaplamalarınızı yapabilirsiniz.

İşsizlik Maaşı Başvurusu Ne Zaman Sonuçlanır?

Fondan yararlanmak için yapılan başvurular, talebin iletilmesini takip eden ayın sonuna kadar değerlendirilir ve tüm işlemler sonuca ulaştırılır. Ödenek, her ayın 5’inde maaş almaya hak kazanan kişiler adına ilgili PTT şubelerine yatırılır. Maaşınızı T.C. kimlik kartı ya da nüfus cüzdanı ile çekebilirsiniz. Aile Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından yapılan ödemelerin tarihi, gerekli görülmesi durumunda öne çekilebilir ya da ileriye alınabilir. Bu konuda tek sorumlu bakanlıktır.

İşsizlik Maaşı Kaç Ay Ödeniyor?

İşsizlik fonundan yararlanma süresi belirlenirken hizmet akdinin sona ermesinden önceki üç yıla bakılır. Bu durumda son 3 yıl içindeki hizmet akdine göre işsizlik maaşı alma süreleri şu şekildedir:

• 1080 gün sigortası olanlara 10 ay
• 900 gün sigortası olanlara 8 ay
• 600 gün sigortası olanlara 6 ay

İşsizlik ödeneği aldığınız süreçte yapacağınız kredi başvurularının reddedilmesi muhtemeldir. Bu gibi durumlarda ihtiyaçlarınızı karşılamak için kredi kartınızdan taksitli nakit avans çekme seçeneğini değerlendirebilirsiniz. İşsiz kalmanız hâlinde kart borçlarınızın problem yaratmaması için ise kredi kartı işsizlik sigortası yaptırabilirsiniz.

İşsizlik Maaşı Ödenirken Neler Kapsam İçerisine Dahil Ediliyor?

İşsizlik fonunun sağladığı faydalar yalnızca maaş ile sınırlı değildir. Bunun yanı sıra ödenek kapsamında farklı destekler de sunulur. Böylece işsiz kaldığınız dönemlerde bazı ödemelerden muaf tutulmanız olanaklı hâle gelir. İşsizlik maaşı kapsam dâhilinde yararlanabileceğiniz diğer hizmetler şunlardır:

• İşsizlik ödeneği
• İşsiz kaldığında ödemesi gereken Genel Sağlık Sigortası priminin yatırılması
• Yeni iş bulma konusunda kurumun imkânlarından yararlanma
• Meslek geliştirme ve edindirme kurslarına katılım

Sigortalı işsizlerin uğradığı gelir kaybı, söz konusu ödenek sayesinde azaltılabilir. Bu sayede kişiler niteliklerine uygun bir iş bulabilmek için yeterli zamana sahip olacaktır. Üstelik söz konusu sigorta sisteminin mali kaynaklarından yararlanılarak verilen eğitimler sayesinde işsizler niteliklerini artıracak kazanımlar edinme fırsatı bulabilir.

İşsizlik Sigortası Prim Miktarı Nedir?

Fona yatırılacak primler, sigortalının aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanır. Buna göre fonun kaynağı; yüzde 1 çalışan, yüzde 2 işveren ve yüzde 1 devlet tarafından karşılanır. İsteğe bağlı işsizlik sigortası primi ödeyen sigortalılardan yüzde 1, işverenlerden yüzde 2 kesinti yapılarak ilgili fona aktarılır.

İşsizlik Maaşını Yeniden Başlatma

İşsizlik fonundan yararlanırken iş bulan kişilerin maaşları otomatik olarak kesilir. Fondan yeniden faydalanmak için gerekli şartları sağlayamadan işsiz kalan kişiler, bazı koşulları yerine getirerek daha önce aldığı ve yarım kalan ödeneğini tekrar başlatabilir.

İŞKUR’a yapılan başvuru neticesinde yarıda kesilen ödenek, tekrar hak sahibine tahsis edilir. Girdiğiniz işte yeni hak sahipliği kazanacak şartları yerine getirdikten sonra işsiz kaldıysanız yarım kalan ödenekten faydalanmanız mümkün değildir. Bu durumda tarafınıza yeni hak sahipliğinden doğan maaşınız ödenir.