Tevkifatlı Fatura Nedir?

Tevkifatlı fatura, mal ve hizmet alımlarında satıcı ve alıcının vergi yükünü bölüştüren ticari bir belgedir. Bu fatura türü, devletin özellikle katma değer vergisi (KDV) tahsilatlarının güvence altına almasını sağlar. Tevkifatlı faturada satıcı, toplam bedel üzerinden belirli bir oranda vergi kesintisi yapılarak doğrudan vergi dairesine öder. Alıcı ise kalan tutarı ödeyerek vergi sorumluluğunu paylaşmış olur.

Tevkifat Türleri Nelerdir?

Tevkifat türleri; genellikle vergi kapsamına, yapılan işlemin niteliğine ve taraflar arasındaki ilişkiye göre belirlenir. İlgili mükellefiyet, belirli yasal düzenlemeler çerçevesinde uygulanır. Tevkifat türlerine ilişkin detaylı bilgileri sizin için derledik.

Gelir Vergisi Tevkifatı

Gelir vergisi tevkifatı, kesintinin kaynağında yapılmasını ve devlet tarafından tahsil edilmesini sağlayan bir uygulamadır. Bu tevkifat türü; özellikle çalışanların maaşları, serbest meslek kazançları ve diğer gelir türleri üzerinden yapılır. İlgili verginin farklı türleri aşağıdaki gibidir:

• Ücret Gelirleri Üzerinden: Çalışanların maaş ve ücretlerinden, işverenler tarafından belirli oranlarda gelir vergisi kesintisi yapılır. Bu kesintiler, işveren tarafından vergi dairesine ödenir. Tevkifat oranları, çalışanların gelir düzeyine ve gelir dilimlerine göre değişiklik gösterir.
• Serbest Meslek Kazançları Üzerinden: Avukatlar, doktorlar, danışmanlar gibi serbest meslek erbaplarının elde ettikleri gelirler üzerinden yapılan vergi kesintisidir. Serbest meslek kazançlarından yapılan bu kesintiler, hizmetin alındığı kişi veya kurum tarafından doğrudan vergi dairesine ödenir.
• Kira Gelirleri Üzerinden: Gayrimenkul sahiplerinin elde ettiği kira gelirlerinden belirli oranlarda gelir vergisi kesintisi yapılır. Kira bedeli üzerinden hesaplanan gelir vergisi kesintisi, vergi dairesine ödenir.
• Menkul Sermaye İratları Üzerinden: Hisse senetleri, tahviller ve diğer menkul kıymetlerden elde edilen gelirler üzerinden yapılan kesintilerdir. Bu kesintiler, genellikle aracı kurumlar veya banka tarafından yapılarak vergi dairesine ödenir.
• Kâr Payları Üzerinden: Şirket ortaklarına dağıtılan temettüler üzerinden yapılan vergi kesintileridir.

Gelir vergisi tevkifatı, vergi tahsilatının etkinliğini artıran ve vergi kayıplarını önleyen önemli bir uygulamadır. Bu tevkifat türü, gelirlerin kaynağında vergilendirilmesini sağlayarak, vergi yükümlülüklerinin düzenli ve doğru bir şekilde yerine getirilmesini temin eder.

KDV Tevkifatı

KDV tevkifatı, mal ve hizmet alımlarında ilgili verginin alıcı ve satıcı arasında paylaşılmasını sağlayan bir uygulamadır. Bu yöntemle KDV’nin bir kısmı alıcı tarafından doğrudan vergi dairesine ödenir. İlgili kesinti; genellikle inşaat işleri, temizlik hizmetleri ve danışmanlık hizmetleri gibi belirli sektörlerde uygulanır. Uygulanan oranlar, işlemin türüne göre değişiklik gösterebilir. Bazı işlemlerde yarı yarıya tevkifat uygulanırken bazılarında ise farklı oranlar söz konusu olabilir.

Tam Tevkifat

Tam tevkifat ile vergi sorumluluğunun tamamen alıcıya bırakılır. Özellikle yüksek tutarlı işlemlerde kullanılan tam tevkifat hem satıcı hem de alıcı için vergisel yükümlülüklerin net bir şekilde belirlenmesini sağlar. Bu yöntemde mal veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan verginin tamamı alıcı tarafından ödenir. Tam tevkifat, genellikle kamu kurumları ve büyük ölçekli işletmeler arasındaki işlemlerde uygulanır. Alıcının vergi yükümlülüğünü doğrudan üstlenmesi nedeniyle vergi idaresi açısından daha etkin bir denetim ve tahsilat imkânı sağlar.

Kısmi Tevkifat

Kısmi tevkifat, vergi yükünün alıcı ile satıcı arasında paylaşıldığı bir vergi uygulamasıdır. Uygulanan oranlar, yapılan işin türüne ve vergi mevzuatına göre değişiklik gösterebilir. Kısmi tevkifat genellikle özel güvenlik, inşaat, temizlik, danışmanlık ve benzeri hizmetlerde uygulanır. Satıcı, faturada yer alan KDV’nin bir kısmını tahsil eder. Alıcı, kendi payına düşen kalan kısmı doğrudan vergi dairesine yatırır.

KDV Tevkifat Tablosu

KDV tevkifat tablosu, farklı sektörlerde ve meslek dallarına yönelik mal ve hizmet alımlarında uygulanan oranları gösteren güncel verilerden oluşur. 2024 yılı için geçerli olan KDV tevkifat oranları, aşağıda belirtilen sektörler ve hizmetler için geçerlidir:

• Yapım işleri ile birlikte mühendislik, mimarlık ve etüt-proje hizmetlerinde %40 (4/10),
• Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetlerde %90 (9/10),
• Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetlerinde %70 (7/10),
• Yemek servis hizmetlerinde %50 (5/10),
• Organizasyon hizmetlerinde %50 (5/10),
• İş gücü temin hizmetlerinde %90 (9/10),
• Özel güvenlik hizmetlerinde %90 (9/10),
• Yapı denetim hizmetlerinde %90 (9/10),
• Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri, çanta ve ayakkabı dikim işleri ve bu işlere aracılık hizmetlerinde %70 (7/10),
• Turistik mağazalara verilen müşteri bulma/götürme hizmetlerinde %90 (9/10),
• Spor kulüplerinin yayın, reklam ve isim hakkı gelirlerine konu işlemlerinde %90 (9/10),
• Temizlik hizmetlerinde %90 (9/10),
• Çevre ve bahçe bakım hizmetlerinde %90 (9/10),
• Servis taşımacılığı hizmetlerinde %50 (5/10),
• Her türlü baskı ve basım hizmetlerinde %70 (7/10),
• 5018 sayılı kanuna ekli cetvellerdeki idare, kurum ve kuruluşlara yapılan diğer hizmetlerde %50 (5/10),
• Hurda metalden elde edilen külçe teslimlerinde %70 (7/10),
• Hurda metalden elde edilenler dışındaki bakır, çinko ve alüminyum külçe teslimlerinde %70 (7/10),
• Bakır, çinko ve alüminyum ürünlerinin tesliminde %70 (7/10),
• İstisnadan vazgeçenlerin hurda ve atık teslimlerinde %70 (7/10),
• Metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam hurda ve atıklardan elde edilen ham madde teslimlerinde %90 (9/10),.
• Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimlerinde %90 (9/10),
• Ağaç ve orman ürünleri teslimlerinde %50 (5/10),
• Yük taşımacılığı hizmetlerinde %20 (2/10),
• Ticari reklam hizmetlerinde %30 (3/10) tevkifat oranı uygulanır.

Yukarıda sıralanan bu tevkifat oranları, KDV kesintilerinin etkin ve adil bir şekilde uygulanmasını sağlayarak vergi tahsilatlarının düzenli yapılmasına katkıda bulunur. 2024 yılı için tevkifatlı fatura sınırı, 6.900 TL olarak belirlenmiştir. Peki, tevkifatlı fatura nasıl kesilir?

Tevkifatlı Fatura Nasıl Kesilir?

Tevkifatlı fatura keserken vergi mevzuatına uygun olarak belirli adımları takip etmeniz gerekir. Bu süreçte KDV’nin alıcı ve satıcı arasında nasıl paylaşılacağını doğru bir şekilde belirtmek önemlidir. Tevkifatlı fatura keserken aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:

• Fatura Düzenleme: Fatura düzenlenirken her zaman olduğu gibi satıcının ve alıcının bilgileri, mal veya hizmetin tanımı, miktarı ve birim fiyatı belirtilir. Ardından toplam KDV tutarı hesaplanır. Bu tutar, mal veya hizmet bedelinin belirlenen KDV oranı ile çarpılması sonucu elde edilir.
• Tevkifat Oranı Belirleme: Yapılan işin türüne göre tevkifat oranı belirlenir. Örneğin; temizlik hizmetlerinde %90 (9/10) tevkifat uygulanıyorsa işlem bu rakam üzerinden yapılır. Toplam KDV tutarı üzerinden ilgili oran uygulanarak kesinti yapılacak miktar hesaplanır. Bu durumda 1.000 TL KDV tutarı için %90 tevkifat uygulandığunda sonuç 900 TL olacaktır.
• Faturada Tevkifatın Belirtilmesi: Faturada tevkif edilen KDV miktarı ile bu tutarın alıcı tarafından ödeneceği açıkça belirtilir. Satıcı tarafından tahsil edilecek net tutar, toplam KDV’den tevkif miktarı çıkarılarak hesaplanır. Örneğin; 1.000 TL toplam KDV’den 900 TL tevkif edilen miktar çıkarıldığında satıcının tahsil edeceği net rakam 100 TL olur.
• Tevkifatlı Fatura Beyanı ve Ödeme: Fatura, alıcıya teslim edilir. Bu durumda alıcı, tevkif edilen KDV tutarını vergi dairesine ödemekle yükümlüdür. Satıcı, faturayı ve tevkif edilen KDV tutarını vergi beyannamesinde belirtir ve beyan eder.
• E-Fatura: Tevkifatlı belgelerin e-fatura olarak düzenlenmesi, vergi uyumunu artırır ve işlemlerin daha hızlı ve güvenli bir şekilde tamamlanmasını sağlar. e-Fatura sistemi, tevkifatlı faturaların doğru bir şekilde kaydedilmesini ve izlenmesini kolaylaştırır.

Tevkifatlı fatura kesme sürecinde vergi hesaplamaları doğru ve mevzuata uygun şekilde yapılmalıdır. Yukarıda sıralanan adımlar, hesaplama işlemlerini yaparken işlerinizi kolaylaştırabilir. Son olarak, ülkemizde geriye dönük fatura kesme işlemlerinde 7 günün aşılmaması gerektiğini de hatırlatalım. Fatura keserken bu hususları da göz önünde bulundurmalısınız.

Tevkifatlı Fatura Nasıl Hesaplanır?

Tevkifatlı fatura hesaplama sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunur. Öncelikle KDV miktarının doğru bir şekilde bölüştürülmesi gerekir. Tevkifatlı fatura hesaplama sürecini adım adım aşağıda bulabilirsiniz:

• Toplam KDV Tutarını Hesaplayın: Mal veya hizmet bedeli üzerinden KDV oranını uygulayarak toplam tutar bulunur. Örneğin; 10.000 TL mal bedeli ve %18 KDV oranı için toplam KDV tutarı şu formül ile hesaplanabilir: “10.000 TL x 0.18 = 1.800 TL”.
• Tevkifat Oranını Belirleyin: Yapılan işin türüne göre tevkifat oranı belirlenir. Örnek olarak temizlik hizmetleri ele alındığında uygulanacak tevkifat oranı %90 (9/10) olacaktır.
• Tevkif Edilecek KDV Tutarını Hesaplayın: Toplam KDV tutarı üzerinden tevkifat oranını uygulayarak kesinti miktarını belirleyin.
• Net KDV Tutarını Hesaplayın: Satıcının tahsil edeceği KDV tutarını belirlemek için toplam vergi tutarından tevkif edilecek miktarı çıkarın. Örneğin; 1.800 TL toplam KDV’den 1.620 TL tevkif edilen KDV çıkarıldığında işlem, “1.800 TL – 1.620 TL = 180 TL” formülü üzerinden gerçekleştirilebilir.
• Fatura Toplamını Belirleyin: Mal veya hizmet bedeli ile satıcının tahsil edeceği KDV tutarını toplayarak fatura toplamını hesaplayın.

Bu adımları takip ederek, tevkifatlı faturayı doğru bir şekilde hesaplayabilirsiniz. Bu noktada tevkifatın sadece katma değer vergisine uygulandığını hatırlatmakta fayda var. Dolayısıyla bu hesaplama işlemlerini yalnızca KDV ile ilgili durumlarda kullanabilirsiniz.

Tevkifat Uygulanabilecek İşlemler Nelerdir?

Tüm ürün ve hizmet satışları için tevkifat uygulaması söz konusu değildir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi kapsamında ele alınan sektörler ve faaliyetler için tevkifat yapılabilir. Peki, kimler tevkifatlı fatura keser? Bu işlemleri genel hatlarıyla şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Hizmet Sektörü: İnşaat, temizlik, güvenlik, danışmanlık, bakım ve onarım gibi çeşitli hizmetler bu kapsamdadır.
• Üretim ve Fason İşleri: Tekstil, konfeksiyon ve diğer fason üretim işlerinden tevkifat uygulanır.
• Taşımacılık ve Servis Hizmetleri: Servis taşımacılığı ve yemek servis hizmetleri düzenleme kapsamında yer alır.
• Ticaret ve Satış: Hurda metal, kıymetli madenler ve diğer mal teslimlerinde tevkifat uygulanır.

Bu işlemler, Türkiye’de gösterilen ticari faaliyetler kapsamında KDV ödemelerinin etkin tahsilatını sağlamak amacıyla tevkifat kapsamına alınmıştır. Tevkifatlı fatura hangi durumlarda kesilir sorusunu bu şekilde yanıtlayabiliriz.

Faturadaki Tevkifatı Kim Öder?

Bu ticari belgelerin normal veya irsaliyeli faturalardan farklı bir özelliği yoktur. Faturadaki tevkifat, belirli bir vergi türünün alıcı ve satıcı arasında paylaşılmasını ifade eder. Tevkifatlı faturada belirtilen vergi tutarının tevkif edilen kısmı, alıcı tarafından ödenir. Alıcı, bu tutarı doğrudan vergi dairesine yatırır. Satıcı ise fatura düzenleyicisi olarak yalnızca kendi payına düşen vergi tutarını tahsil eder. Kalan kısmın alıcı tarafından ödeneceğini faturada açıkça belirtir. Dilerseniz tevkifatlı fatura nasıl işlenir sorusunun yanıtı ile devam edelim.

Tevkifatlı Fatura Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?

Tevkifatlı fatura muhasebe kaydında hem alıcının hem de satıcının izlemesi gereken bazı adımlar bulunur. Resmî kayıtlarda tevkifatlı KDV’nin doğru bir şekilde muhasebeleştirilmesi önemlidir. Kredi kartı ile yapılan ödemeler de bu süreçte pratik bir çözüm olabilir. Dilerseniz tevkifatlı fatura muhasebe kaydının nasıl yapılacağına dair adımları aşağıda bulabilirsiniz:

Satıcı Açısından Muhasebe Kaydı

Tevkifatlı Fatura Örneği:

• Mal veya Hizmet Satış Geliri: 10.000 TL
• Toplam KDV (%18): 1.800 TL
• Tevkifat Oranı: %90 (9/10)
• Tevkif Edilen KDV: 1.620 TL
• Satıcı Tarafından Tahsil Edilecek KDV: 180 TL

Muhasebe Kaydı:

• 120 Alıcılar Hesabı: 10.180 TL (Borç)
• 601 Satış Geliri Hesabı: 10.000 TL (Alacak)
• 391 KDV Hesabı: 1.800 TL (Alacak)
• 136 Alacaklar Hesabı: 1.620 TL (Borç)

Alıcı Açısından Muhasebe Kaydı

Fatura Örneği:

• Mal veya Hizmet Gideri: 10.000 TL
• Toplam KDV (%18): 1.800 TL
• Tevkifat Oranı: %90 (9/10)
• Tevkif Edilen KDV: 1.620 TL
• Satıcıya Ödenecek KDV: 180 TL

• 740 Gider Hesabı: 10.000 TL (Borç)
• 191 İndirilecek KDV Hesabı: 1.800 TL (Borç)
• 360 Ödenecek KDV Hesabı: 1.620 TL (Alacak)
• 320 Satıcılar Hesabı: 10.180 TL (Alacak)

Bu adımlar, tevkifatlı fatura muhasebe kaydının doğru bir şekilde tutulmasını sağlar. Hem satıcı hem de alıcı için vergi sorumluluklarının doğru ve düzenli olarak yerine getirilmesi açısından bu işlemlerin doğru yapılması son derece önemlidir.

En avantajlı kredi kartlarına göz atın!

Tevkifatlı Fatura Nasıl İade Edilir?

Tevkifatlı fatura iade muhasebe kaydı da dikkat edilmesi gereken önemli bir süreçtir. Zira tevkifatlı fatura iade edilirken tevkifat uygulanmayan tutarın dikkate alınması gerekir. Yani KDV’nin yalnızca tevkifat uygulanmayan kısmı iade edilir.

Verdiğiniz hizmetin veya malın toplam bedeli üzerinden hesaplanan KDV tutarının tevkifat uygulanmayan kısmını belirlemelisiniz. Örneğin, %18 KDV ve %90 tevkifat oranları üzerinden ilerleyelim. Bu durumda tevkifatlı fatura iadesi hesaplama işlemi, 100.000 TL’lik bir hizmet için hesaplama şu şekilde yapılır:

• Toplam KDV: 100.000 x 0.18 = 18.000 TL
• Tevkifatsız KDV: 18.000 x 0.10 = 1.800 TL iade edilir.

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) portalı üzerinden tevkifatlı iade faturası özelliği kullanılabilir. Ancak bu özellik henüz tam olarak uygulanmamışsa standart iade faturası kesilip, açıklama bölümünde tevkifat oranları ve iade edilen tutar belirtilmelidir. Benzer şekilde özel entegratör yazılımları kullanarak tevkifatlı iade faturası kesen mükellefler, fatura tipini “Tevkifat İade” olarak seçmeli ve ilgili tutarları doğru şekilde girmelidir.