Temettü Nedir? Nasıl Hesaplanır, Nasıl Alınır?

Temettü hakkı, şirketlerin belli başlı hisselerine sahip olan hissedarların son dönemlerde en çok araştırdığı borsa terimlerinden biridir.

Borsada hisse senedi gibi araçlara yatırım yapan yatırımcılar, temettü gelirlerinden kazanç sağlarlar. Bu gelir, sahip olunan senetin temsil ettiği hisse üzerinden gelen bir kâr payıdır. Bir yatırımcı çok düşük oranlara sahip bir hisse alsa bile, hisseyi halka arz eden şirketin ortağı olur. Söz konusu şirket kâr ettiği takdirde kâr payı dağıtımı yapar ve hisse sahibi de payını alır.

Borsa içerisinde temettü büyük bir yer tutar ve hisse sahiplerinin kazancını arttırmasının yanında, şirketlerin de manevi değerlerini çoğaltır. Şirketler hem maddi kaynak yaratmak hem de prestij ve bilinirliğini artırmak için hisse senetlerini halka arz eder. Bu senetlere yatırım yapan hisse sahipleri ise temettü yani kâr payı almaya hak kazanır.

Borsa Temettü Ne Demek?

Temettü, bir diğer adıyla da kâr payı; belli başlı şirketlerin çalışma dönemlerinde elde ettiği kazançtan hisse senedi, nakit ya da her ikisini hissedarlarına kâr olarak dağıtması anlamına gelir. Yatırım aracı olarak hisse senedi alan herkes, hisse oranı fark etmeksizin kârdan pay alma hakkına sahiptir.

Kâr payı dağıtan şirketlerin ortak yatırımları için durum daha kârlıdır. Ödenmiş olan sermaye içerisindeki hisse senedinin sayısına göre kârdan pay alırlar. Bu yüzden yatırımcılar kâr payı oranlarını düzenli olarak takip eder.

Temettü Karı Nasıl Belirlenir?

Şirket yatırımcılarına ödenecek olan kâr payı, vergi ve giderlerin düşürülmesinden sonra kalan yıllık net dönem kârı üzerinden belirlenir. Şirketin kendi aldığı inisiyatifi ile kâr payı dağıtımı geçmiş dönem kârlarına göre de şekillendirilebilir.

Sermayeye eklenmiş olan kâr paylarının haricinde dağıtılmayan kârlardan yüzde 1 oranında gelir vergisi stopajı alınır. Bu yüzden şirketler daha çok kâr payı dağıtmaya ve bedel olmadan sermaye dağıtımı yapmaya özen gösterir.

Temettü Nasıl Hak Edilir?

Temettü almaya hak kazanmak için, kâr payı dağıtmakta olan şirketin hisselerine sahip olmak gerekir. Hisse sahibi olan kişiler, ellerindeki oranlar doğrultusunda şirketin ortağı oldukları için kâr almaya hak kazanırlar. Kâr payı dağıtımı başlamadan bir gün önce alınan hisselerin sahipleri bile dağıtımdan kâr elde eder. Temettü dağıtım tarihleri, şirketin yönetim kurulunun teklifi ile genel kurulda belirlenir.

Sonrasında duyuru ile birlikte hissedarlara kâr dağıtımı yapılır. Temettü nakit ya da hisse senedi olarak dağıtılabilir. Hisse senedi olarak dağıtılması ortaklara yatırım araçları üzerinden gelir elde etme şansı verir.

Temettü Dağılımının Türleri Nedir? Temettü Nasıl Dağıtılır?

Temettü dağıtım türleri üç farklı gruba ayrılır. Kâr payları aşağıdaki üç farklı şekilde dağıtılır.

1. Hisse senedi
2. Nakit
3. Bir kısmı hisse senedi bir kısmı nakit

Şirketlerin bedelsiz sermaye arttırımı yöntemini kullanmasında sadece hisse senedi ile temettü yapılabilir. Bu seçenek doğrultusunda şirketin piyasadaki güncel değeri baz alınır ve yatırımcılara hisseleri verilir. Temettü yapacak şirket borsada işlem görmüyorsa da ilk dağıtımlarını nakit vermek zorundadır. Genel olarak bakıldığında kâr payı ödemeleri mayıs ayının sonlarına doğru gerçekleşir.

Temettü Dağıtımı Zorunlu mu?

Şirketlerin temettü dağıtımı yapması zorunlu değildir. Fakat şirketlerin piyasa içinde adını duyurabilmesi ve herhangi bir konuda tercih edilmesi için kâr payo dağıtımları iyi bir araçtır. Yatırımcıların da karar anlarında kâr payı dağıtan şirketleri daha çok tercih ettiği görülür. Bunun sebebi, kâr payı dağıtan şirketlerin daha fazla güven veriyor olmasıdır. Bu yüzden şirketler sektörde ya da borsada yer almak için temettü dağıtımı zorunlu olmasa da hissedarlarına bu imkânı sunar.

Temettü Nasıl Hesaplanır?

Temettü dağıtımı önce belirli bir hesaplama yapılır, ödemeler sonra gerçekleşir. Temettü hesaplaması yapılırken belirli bir formül kullanılır. Örneğin bir şirket 2 TL brüt kâr payı dağıtacaksa ve sizin portföyünüzdeki şirkete ait 100 birim hisse yer alıyorsa, bu durumda 2 x 100 üzerinden 200 TL brüt temettü payı almaya hak kazanırsınız. Fakat belirtildiği üzere bu rakam brüttür. Yüzde 15 stopaj vergisinin içinden düşmesi ile alacağınız net kâr payı ödemesi 170 TL olur.

Temettü yatırımlarından kesilecek olan yüzde 15 değerinde stopaj vergisi, sonradan ödeme seçeneğine bağlı değildir. Hesap üzerinden direkt olarak yansıtılır ve hissedarların hesaplarına net tutarın geçişi sağlanır.

Temettü Sonrasında Hisse Fiyatlarında Değişiklik Olur mu?

Şirketlerin temettü dağıtmasının hemen ardından hisse fiyatlarında da aynı oranda düşüş meydana gelir. Maddi olarak bir kayıp gibi görünebilir fakat bu uygulama, güven sağlamanın da kaynağıdır. Dolayısıyla doğrudan kayıp olarak algılanmaz.

Bir önceki başlıkta bahsedilen hesaplama üzerinden ilerlemek gerekirse, 2 TL kâr payı vermiş olan şirketin hissesinin ücreti de 2 TL azalır. Fakat bu azalış şirkete zarar vermez çünkü temettü dağıtımından dolayı yatırımcıların güvenini kazanır. Bu durum da hisselerin daha fazla satılmasını sağlar ve bu yüzden şirketin değeri yeniden artar.

Yatırım yapmak istiyor ve “Hisse senedi nasıl alınır?” diye soruyorsanız, ilgili yazımızdan detayları öğrenebilirsiniz.

Rüçhan Hakkı Nedir?

Rüçhan hakkı denilen sistem şirketlere sunulan öncelik hakkı olarak tanımlanır. Bu hak sayesinde şirketlerin hisselerine sahip olan ortaklar, bedelli sermaye artırım kararı sonrasında bölünmekte olan hisselerden öncelikli olarak alma hakkı kazanır. Eğer şirketler bu öncelik hakkını kullanmak istemezse devredebilir. Rüçhan hakkının önceliklendirmelerine göre de direkt olarak payların dağıtımı da ortaya konmuş olur.

Temettü Almak İçin Hisseyi Ne Zaman Almak Gerekir?

Sahip olduğunuz bir hisse doğrultusunda kâr payı alabilmeniz için bir zaman sınırlandırması yoktur. Tek şart, kâr payı dağıtımından önce hisseyi almış olmanızdır. Dağıtımdan sonra hisse almanız size kâr payı kazandırmaz. Bunun dışında dağıtımdan bir gün önce hisse alanlar bile kâr payına hak kazanır.

Temettü Emekliliği Nedir?

Temettü emekliliği, hisse senedi yatırımları sonucu elde edilen gelirin, asgari yaşam standartlarını karşılayabilecek seviyeye ulaşması durumudur. Kâr geçmişi olan, düzenli büyüyebilen ve yüksek kâr payı verimi sağlayan şirketlerin borsada işlem gören hisse senetlerinden almak, uzun vadede ciddi bir birikime dönüşür. Bunun sonucunda emeklilik yaşına ulaşan kişi, yatırımdan gelecek olan kâr payı ile emekli gibi geçinebilir.