Rotatif Kredi Nedir, Hangi İşletmeler için Avantajlıdır?

İş dünyasında hız, bazen sermayeden bile daha değerlidir. Zira fırsat kapıyı çaldığında ya da beklenmedik gider kalemleri ortaya çıktığında doğru kararlar alabilmek için zaman kadar kaynağa da ihtiyaç duyulur.

Rotatif kredi özellikle dalgalı nakit akışına sahip işletmelere hem likidite hem de zaman yönetiminde hareket kabiliyeti kazandıran pratik çözümlerden biridir. Klasik finansman seçeneklerinin yarattığı katı borçlanma modelinden ayrılan yapı, işletmelere finansal yükümlülüklerini kendi tempolarına göre belirleme imkânı tanır.

Rotatif Kredi Nedir?

Rotatif kredi, bankaların işletmelere Borçlu Cari Hesap (BCH) modeliyle sunduğu kısa vadeli finansman türüdür. Temel özelliği, işletmeye tanımlanan kredi limitinin her zaman erişilebilir olmasıdır. Yani ihtiyaç duyulduğu anda limiti dâhilinde para çekilebilir. Ödeme yapıldığında limit yeniden açılır, aynı döngü vade süresi boyunca devam eder.

Rotatif kredi vadesi, 12 ay olarak belirlenir. Faiz tahakkuku ise bankanın uygulamasına göre aylık ya da üçer aylık dönemlerde yapılır. Ayrıca rotatif kredi faizleri yalnızca kullanılan tutar ve gün sayısı üzerinden hesaplanır. Kullanılmayan limit için faiz işlemez.

Rotatif Kredi Nasıl Çalışır?

Rotatif kredi, tanımlanan finansman limitinin esnek kullanımına dayanır. İşleyişi somut örnekle açıklamak daha anlaşılır olacaktır. Üretim atölyesinin, banka tarafından yapılan değerlendirme sonucunda 500.000 TL tutarında rotatif kredi limitine sahip olduğunu düşünelim:

• Limitin Hesaba Tanımlanması: Banka, 500.000 TL’lik limiti işletmenin Borçlu Cari Hesabı’na (BCH) tanımlar; ancak işletmenin hesabına toplu olarak aktarmaz. Bunun yerine kullanım hakkı olarak her an çekilmeye hazır şekilde bekletir.
• İhtiyaç Anında Kullanım: Atölyenin acil olarak 100.000 TL değerinde ham madde alması gerektiğinde işletme sahibi herhangi yeni başvuru veya onay sürecine gerek duymadan hesaptan para çekerek ödemesini yapabilir. İşlemden sonra kullanılabilir limit 400.000 TL’ye düşer.
• Geri Ödeme ve Limitin Yenilenmesi: Müşteriden 150.000 TL’lik ödeme alan işletme, paranın 100.000 TL’sini rotatif kredi hesabına geri yatırır. Ödeme yapıldığında işletmenin kullanılabilir kredi limiti tekrar 500.000 TL’ye yükselir. Döngü, vade sonuna kadar sayısız kez tekrarlanabilir. İşletme, nakit fazlası olduğunda borcunu kapatarak faiz yükünü durdurabilir, yeniden ihtiyaç duyduğunda da limiti tekrar kullanabilir.
• Faizin Hesaplanması: Sürecin en kritik noktası rotatif kredi faiz oranlarının işleyişidir. Banka, 500.000 TL’lik toplam limit üzerinden değil yalnızca kullanılan 100.000 TL için ve sadece kullanıldığı gün sayısı (Örneğimizde 1 hafta) kadar faiz uygular. Rotatif kredi faiz formülü “Faiz Tutarı = Kullanılan Anapara x Faiz Oranı x (Kullanım Gün Sayısı / 360)” kullanılabilir. Bu sayede işletmeler henüz paraya dokunmadıkları günler için faiz yüküyle karşılaşmazlar.

Bu döngüsel yapı, rotatif krediyi işletmeler için borç kalemi olmaktan çıkarıp operasyonlara uyum sağlayan dinamik bir finansal araca dönüştürür. Bu sayede işletmelerde bütçe yönetimi süreçlerinde kontrol sağlayarak gereksiz maliyetlerden kaçınmak mümkün olur.

Rotatif Kredinin İşletmeler için Önemi Nedir?

Rotatif kredinin işletmeler için asıl önemi, finansal belirsizlikleri yönetilebilir kılmasıdır. Ticari hayatta ani çıkan fırsatı değerlendirmekle sermaye yetersizliği yüzünden kaçırmak arasındaki farkı yaratan genellikle anında erişilebilir kaynaktır. Bahsi geçen finansman modeli, işletmelere tam olarak bu imkânı sunar.

Nakit Akışını Yönetme Kolaylığı

İşletmeler için en zorlu süreçlerden biri, tahsilat ve ödemeler arasındaki zaman farkını yönetmektir. Müşteri ödemelerinin gecikmesi, beklenmedik vergi ödemesi veya acil tedarik ihtiyacı, en sağlam planları bile bozabilir. Rotatif kredi böyle durumlarda finansal güvence işlevi görür. İşletme, kasasında nakit olmasa dahi onaylanan limit sayesinde acil ödemelerini zamanında yapabilir. İşletmeler, nakit akışı ve işletme sermayesi yönetiminde proaktif davranarak olası nakit sıkışıklıklarının operasyonları durdurmasını engeller.

Faiz Ödeme Avantajları

Rotatif kredinin en belirgin maliyet avantajı, faizin işleyiş biçiminden kaynaklanır. İşletme, limiti ne kadar olursa olsun yalnızca kullandığı tutar için borcun aktif kaldığı gün sayısı kadar faiz öder. Yani paranın tamamının tek seferde hesaba geçtiği ve tüm anapara üzerinden faiz işleyen vadeli işletme kredisi modellerinden farklıdır. Örneğin, firma 1.000.000 TL'lik limitin sadece 50.000 TL'sini kullandıysa faiz maliyeti de yalnızca bu küçük tutar üzerinden hesaplanır. Böylece işletmeler, gereksiz finansman yükü altına girmemiş ve maliyetler üzerinde tam kontrol sağlamış olur.

Hangi İşletmeler Rotatif Kredi Kullanmalıdır?

Rotatif kredi, esnek yapısına rağmen her işletme modeli için ideal çözümü sunmayabilir. İlgili finansman türünün sağladığı asıl değer, gelir ve gider akışları arasında belirgin zamanlama uyumsuzluğu yaşayan veya operasyonel döngüsü standart olmayan firmalar için ortaya çıkar.

Nakit Akışı Yoğun İşletmeler

Yüksek hacimli para giriş ve çıkışına sahip; ancak tahsilat ve ödeme vadeleri arasında fark olan işletmeleri kapsar. Örneğin; toptancılar, distribütörler veya perakendeciler, tedarikçilerine peşin ya da kısa vadeli ödemeler yaparken kendi müşterilerine daha uzun vadeler tanıyabilirler. Fakat bu durum, kâğıt üzerinde kârlı olan şirketin fiilen nakit sıkıntısı yaşamasına neden olabilir. Rotatif kredi, vadeler arasındaki boşluğu doldurarak operasyonların kesintisiz sürmesini sağlar. Yoğun nakit akışı olan işletmeler, anlık ve küçük ölçekli harcamaları için ticari kartlar gibi etkili çözümlere başvurabilir. 

Mevsimsel veya Döngüsel Üretim Yapan KOBİ’ler

Turizm, tarım, tekstil veya eğitim gibi belirli sezonlarda gelir elde eden işletmeler için nakit akışı yıl boyunca dengesiz dağılım gösterir. Firmalar, gelirlerinin düşük olduğu "Ölü sezon" olarak tabir edilen dönemlerde kira, maaş ve ham madde alımı gibi sabit giderlerini karşılamak zorundadır. Rotatif kredi, faaliyetlerin yavaşladığı dönemlerde ihtiyaç duyulan işletme sermayesini karşılar. Yoğun sezonda elde edilen gelirle borcun kolayca kapatılmasına imkân tanıması, bahsettiğimiz finansman türünü mevsimsel gelir modeline sahip işletmeler için en işlevsel KOBİ kredisi seçeneklerinden biri yapar.

Ani Nakit İhtiyacı Olan Şirketler

Piyasa dinamikleri, operasyonel aksaklıklar veya ani büyüme fırsatları, şirketleri plansız sermaye ihtiyacıyla karşı karşıya bırakabilir. Kaçırılmaması gereken ham madde fırsatı veya arızalanan makinenin yenilenme zorunluluğu gibi durumlar bu ihtiyaca en somut örneklerdir. Rotatif kredi böyle anlarda işletmeye haftalar sürebilen başvuru süreciyle zaman kaybettirmeden, anında hareket etme kabiliyeti kazandırır. HangiKredi KOBİ'nin sunduğu rotatif kredi hesaplama aracı, yöneticilerin anlık maliyet analizi yaparak hızlı ve sağlıklı finansal adımlar atmasını kolaylaştırır.

Rotatif Kredinin İşletme Türlerine Göre Faydaları Nelerdir?

Rotatif kredinin esnek yapısı her ölçekten işletmeye hitap etse de sağladığı temel fayda, firmanın büyüklüğüne ve operasyonel karakteristiğine göre farklılaşır. Küçük işletmeler için günlük operasyonların devamlılığını sağlayan güvence mekanizması iken daha büyük yapılarda ise stratejik büyüme hamlelerini destekleyen dinamik finansman aracına dönüşebilir. Bu nedenle kredinin değerini, işletmenin içinde bulunduğu aşama ve öncelikli ihtiyaçları belirler.

Küçük Ölçekli İşletmeler için Nakit Akışı Yönetimi

Küçük ölçekli işletmelerin karşılaştığı temel zorluklardan biri, kira, maaş ve fatura ödemeleri gibi sabit giderlerle değişkenlik gösteren gelirler arasındaki dengeyi kurmaktır. Tahsilattaki kısa süreli aksamalar dahi firmanın temel operasyonlarını tehlikeye atabilir. Rotatif kredi, öngörülemez boşlukları doldurarak firmanın yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesine yardımcı olur. 

Diğer kredi çeşitleri rotatif finansmanların anlık kullanım esnekliğine sahip olmadığından bu tür dinamik ihtiyaçları karşılamada genellikle yetersiz kalabilir. Daha sık ve küçük tutarlı operasyonel harcamalar için ise bu yapıyı ticari kartlar tamamlar. İki finansal aracın birlikte kullanımı, küçük işletmelere bütünsel bir nakit akışı yönetimi esnekliği kazandırır.

Orta Ölçekli İşletmeler için Esnek Finansman İmkanı

Orta ölçekli işletmeler, genellikle temel operasyonlarını oturtmuş ve büyüme potansiyelini realize etmeye odaklanmış firmalardır. Büyüme aşamasında karşılaştıkları zorluklardan biri de ani çıkan büyüme fırsatlarını; yani toplu ham madde alım iskontosu, pazar yatırımı, teknoloji yenileme olanaklarını değerlendirmek için gereken esnek sermayeye sahip olmamalarıdır. Rotatif kredi, her fırsat için ayrı kredi başvuru süreciyle zaman kaybetme zorunluluğunu ortadan kaldırır. Önceden onaylanan limit, firmalara piyasa koşullarına hızla adapte olma ve rakiplerine karşı avantaj elde etme imkânı verir. Bu ölçekteki işletmeler, en uygun finansman kaynağını seçerken rotatif kredi oranları arasında karşılaştırma yapmayı ihmal etmemelidir. 

Büyük Şirketler için Kredi Limiti ve Operasyonel Esneklik

Büyük ölçekli şirketlerin finansman ihtiyaçları, KOBİ'lerden farklı olarak genellikle günlük nakit akışı boşluklarını doldurmaktan çok stratejik likidite yönetimine odaklanır. Bu tür firmalar için rotatif kredinin en önemli avantajı, yüksek limitli sermayenin herhangi ek prosedür olmadan sürekli erişilebilir olmasıdır. Muhafaza edilen limit; tedarik zinciri finansmanı, kısa süreli birleşme ve satın alma faaliyetleri veya beklenmedik piyasa fırsatlarını değerlendirme gibi büyük hacimli operasyonlar için güvencedir. Büyük ölçekli şirketlerde finans departmanları, esnekliği kullanırken maliyetleri optimize etmek için rotatif kredi dönem sonu faiz hesaplama gibi süreçleri yakından takip etmelidir. 

Mevsimsel İşletmelerde Döngüsel Sermaye İhtiyacını Karşılama

Mevsimsel işletmelerin başarısı, büyük ölçüde gelir elde etmedikleri hazırlık döneminde yaptıkları yatırımların kalitesine bağlıdır. Yüksek sezona yönelik envanter oluşturmak, pazarlama faaliyetleri yürütmek ve ek personel istihdam etmek gibi adımlar, ciddi sermaye gerektirebilir. Rotatif kredi, aylar süren hazırlık sürecindeki değişken ve öngörülemez nakit ihtiyaçlarını karşılamak için devreye girer. Rotatif ve spot kredi arasında seçim yaparken ihtiyacın niteliği belirleyici olur. Tek seferlik ve toplu alımlar için spot modeli uygun olabilir. Öte yandan hazırlık döneminin aylar süren değişken giderleri için rotatif modelin esnek yapısı daha avantajlıdır.

Üretim Odaklı İşletmelerde Hammadde ve Malzeme Temini

Üretim odaklı işletmelerinin nakit akışı, genellikle ham madde için yapılan ödemelerle, nihai ürün satışından gelen tahsilatlar arasındaki vade farkından etkilenir. Bu süreçte tedarikçilerin sunduğu toplu alım iskontoları veya ani malzeme temini gereklilikleri, plansız sermaye ihtiyacı yaratabilir. Rotatif kredi, firmanın bu gibi durumlarda üretim akışını bozmadan anında alım yapmasına olanak tanır. Fırsatların etkin şekilde değerlendirilmesi, iskontonun getireceği avantaj ile güncel rotatif kredi faiz oranları üzerinden oluşacak finansman maliyeti arasındaki dengeye bağlıdır.

Rotatif Kredinin Dezavantajları ve Riskleri Nelerdir?

Rotatif kredinin en belirgin özelliği olan esneklik aynı zamanda en önemli risklerini de beraberinde getirir. Kolay erişilebilir olması ve katı geri ödeme planı sunmaması, bahsi geçen finansman aracını disiplinli şekilde yönetilmediğinde işletmeler için avantaja değil, bir yüke dönüştürebilir. Potansiyel riskler temel olarak iki alanda yoğunlaşır: Finansal maliyetlerin kontrolü ve borçluluk döngüsünün yönetimi.

Faiz Yükü ve Ek Masraflar

Rotatif kredinin ana maliyet riski, faiz oranının sabit olmamasından ve piyasa koşullarına göre değişmesinden kaynaklanır. Dolayısıyla belirsizlik sebebi ile işletmenin uzun vadeli maliyet tahmini yapması zorlaşabilir. Ayrıca bankaların rotatif kredi faiz oranları, ekonomik gelişmelere bağlı olarak da yükselebilir. Böyle senaryolarda önceden hesaplanmayan finansman yükü oluşabilir, işletmenin kârlılık seviyeleri olumsuz etkilenebilir. 

Geri Ödeme Sürecinde Riskler

Rotatif krediler, belirli taksit ödeme planına sahip değildir. İşletmeye geri ödemede esneklik tanınsa da öngörülmesi güç bir borç sarmalı riski söz konusudur. İşletme, sürekli olarak sadece faiz ödemesi yapıp anapara borcunu hiç azaltmama eğilimine girebilir. Fakat böyle durumlarda kısa vadede ödenebilecek finansman desteği, sürekli ve yüksek maliyetli bir borca dönüşebilir. Sürekli hâle gelen borçluluk, firmanın kârlılığını gizleyen finansal illüzyona yol açarak uzun vadede işletmenin finansal sağlığını tehlikeye atabilir.

İşletmelerin Başvuru Sürecinde Dikkat Etmesi Gerekenler Nelerdir?

Rotatif kredi başvuru süreci, işletmenin finansal geleceğini etkileyen önemli bir adımdır. Bu süreçte doğru ve kapsamlı değerlendirme yaparak işletmenizin uzun vadede güçlü adımlarla ilerlemesine yardımcı olabilirsiniz. İşletmelerin bu aşamada göz önünde bulundurması gereken güncel ve kritik noktalar şunlardır:

• Finansal Sağlığın ve Belgelerin Tutarlılığı: Günümüzde bankalar, sadece geçmiş dönem bilançolarına değil, işletmenin geleceğe yönelik vizyonuna da odaklanır. Güncel mizan, gelir tablosu ve nakit akış tablosunun yanı sıra gelecek döneme ait iş planı ve nakit akış projeksiyonlarını içeren tutarlı bir dosya sunmak, başvurunun gücünü artırır. Öte yandan finansal veriler arasındaki her türlü tutarsızlık, kredi notunu olumsuz etkileyebilir. 
• Faiz Oranının Yapısı ve Değişkenliği: Güncel ekonomik koşullarda faiz oranının değişken yapısını mutlaka bilmek gerekir. Bankaya sadece güncel faiz oranı değil bu değerin hangi endekse (TCMB politika faizi, bankanın kendi referans oranı vb.) bağlı olduğu ve hangi periyotlarla güncellendiği sorulmalıdır. Sabit bir marj ile mi çalışıldığı, yoksa marjın da değişip değişmeyeceği netleştirilmelidir.
• Toplam Maliyetin Analizi ve Faiz Dışı Giderler: Rotatif kredinin maliyeti sadece faizden oluşmaz. Sözleşmede yer alabilecek taahhüt komisyonu (Kullanılmayan limit üzerinden alınan ücret), gecikme faizleri veya çeşitli işlem masrafları gibi ek maliyetler dikkatle incelenmelidir. İşletme, rotatif kredi faiz hesaplama formülü ile sadece faiz yükünü değil, bu ek masrafları da içeren toplam geri ödeme tutarını öngörebilir. 
• Sözleşme Detayları ve Bankanın Hakları: Kredi sözleşmesindeki temerrüt (Borcun zamanında ödenmemesi) koşulları ve bankanın hangi durumlarda kredi limitini tek taraflı olarak düşürme veya iptal etme hakkına sahip olduğu gibi maddeler, hayati önem taşır. İşletmenin içinde bulunabileceği olası bir zorlukta bankanın alacağı pozisyon, ilgili verilerde gizlidir.
• Limitin Esnekliği ve Teminat Yapısı: Başvuru sırasında talep edilen kredi limitinin, işletmenin gerçekçi büyüme potansiyeli ile uyumlu olması gerekir. Ayrıca bankanın bu limit karşılığında talep ettiği teminatların (Gayrimenkul ipoteği, çek-senet, kefalet vb.) türü ve değeri, işletmenin diğer varlıkları üzerindeki riskini doğrudan etkiler. Teminat yapısının esnekliği ve ileride değiştirilip değiştirilemeyeceği de mutlaka görüşülmelidir.
• Muhasebe Kaydı: Rotatif kredi muhasebe kaydı, işletmenin hem nakit yönetimini hem de faiz giderlerini doğru takip etmesi için kritik öneme sahiptir. İlk kullanımda çekilen tutar, 102 Bankalar Hesabı borçlandırılarak ve karşılığında 300 Banka Kredileri Hesabı alacaklandırılarak kaydedilir. Faiz tahakkuku gerçekleştiğinde ise 780 Finansman Giderleri borçlandırılır, 381 Gider Tahakkukları hesabı alacaklandırılır. Ödeme yapıldığında bu tahakkuk kapanır.

Siz de HangiKredi’nin sunduğu karşılaştırma ve hesaplama araçları sayesinde farklı bankaların rotatif kredi seçeneklerini inceleyebilir, işletmenizin nakit akışı için en avantajlı modeli anında belirleyebilirsiniz.