Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Vergisi Nedir?

Değer artış kazancı, bir gayrimenkulün alış tarihi üzerinden 5 yıl geçmeden elden çıkarılması ve satışı yapılan yılda kazanç elde edilmesi sonucunda edinilen gelirdir. Gayrimenkul değer artışı kazancı vergisi ise bu gelire uygulanır.

Gayrimenkul alındığında bir vergi ödendiği için evle ilgili tüm detaylar göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle “Ev alırken nelere dikkat edilmelidir?” sorusu cevap verilmesi gereken bir sorudur.

Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Vergi Hesaplaması Nasıl Yapılır?

“Gayrimenkul değer artış kazancı vergisi nedir?” sorusunun yanıtından sonra verginin hesaplanmasına geçilebilir. Gayrimenkul değer artışını hesaplamak için TÜİK tarafından belirlenen ve her ay güncellenen “yurt içi üretici fiyat endeksi” yani Yİ-ÜFE’den yararlanılır. Hesaplama yaparken alım ve satım yapılan aylar değerlendirmeye katılmaz. İşlemden bir ay önceki değerler kullanılır ve sonuçtan güncel istisna tutarı düşülür. Değer artış kazancı vergisini hesaplamak için alım-satım ayları değil, alış ve satıştan çıkan sonuç üzerindeki gelir vergisi dilimi dikkate alınır. Bu işlemin sonucunda vergi bedeli hesaplanır ve ödenmesi gereken tutar ortaya çıkar.

Vergi için hesaplama yaparken gayrimenkulün edinme bedeli önem taşır. Bu nedenle edinme bedeli, yurt içi üretici fiyat endeksine göre artı olarak tespit edilmelidir ve gayrimenkul satışının yapıldığı yıl bu orana katılmamalıdır. Bahsi geçen oranın %10 ve üzerinde olması gerekir. Alış ve satış bedeli arasındaki fark, değer artış kazancını oluşturur. Artışın %10’un altında kalması durumunda ise alış bedeline herhangi bir işlem yapılmaz. Sadece toplam satış bedeli söz konusu tutardan düşülür.

Gayrimenkul alım-satım işlemleri yaparken ödemesini yapmanız gereken bir diğer tutar da tapu harcıdır. “Tapu harcı hesaplama nasıl yapılır?” konusunda bilgi sahibi olmak bu işlemi sorunsuz bir şekilde gerçekleştirmenizi sağlar.

Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Vergisinden Hangi Durumlarda Muaf Olunur?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 80. maddesi uyarınca değer artış kazancı nedeniyle bir vergiye tabi tutulursunuz. Fakat değer artış kazanç vergisi ile ilgili bazı istisnalar söz konusudur. Eğer gayrimenkul bağış veya miras gibi yollarla ücret ödemeden alındıysa bu vergiden muaf olursunuz.

Gayrimenkul Alış Tarihi Nasıl Tespit Edilir?

Gayrimenkul alış tarihi, tapunun üzerinde yazar. Fakat tapu alınmadan önce, evde oturulduğu fatura ve ikametgâh gibi resmî bir belge ile kanıtlanırsa tapu alım tarihine değil, evde oturulmaya başlanan tarihe de bakılabilir. Bunlara ek olarak kentsel dönüşüme giden gayrimenkul ve tapu cinsi değişikliklerinde, 5 yıllık süre yeniden başlayabilir. Bu konu hakkında ayrıntılı bilgi almak için Gelir İdaresi 189 numaralı çağrı merkezini arayabilirsiniz.

Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Vergisi Ne Zaman Ödenir?

Gayrimenkul değer artışı kazancı vergisini ödeme zorunluluğu olan kişilerin merak ettiği konulardan birisi “Gayrimenkul değer artış kazancı vergisi ne zaman ödenir?” sorusunun cevabıdır. Bu vergi mal sahipleri tarafından genellikle mart ve temmuz aylarında 2 taksit olacak şekilde ödenebilir.

Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Vergisi Ödenmezse Ne Olur?

Değer artış kazancı, gayrimenkuller için belirli bir süre dâhilinde uygulanır. 5 yıllık süreden sonra satılan mallar zaman aşımına uğradığı için vergi verilmez. Bu durumu bildirmeme cezaya tabidir. Bu ceza her yıl belirli aralıklarda belirlenir. Oran ise ÜFE, TÜFE ve TEFE endeksine göre hesaplanır.

Gayrimenkul değer artış kazancı vergisi cezası, değer artış kazancını ödemeyen ve bu konuda beyanda bulunmayan kişiler tarafından ödenmesi zorunlu olan ceza çeşididir. Bu durumdaki mükellefler, gayrimenkul satışından elde ettikleri kazancı, pişmanlık dilekçesi yazarak ceza affı talebinde bulunabilirler. Bu durumda vergi tevkifatı zarar mahsubuna, ceza şartlarının ve vergi oranlarının yeniden değerlendirilmesi suretiyle yapılır.

Gayrimenkul Değer Artış Beyannamesi Nedir?

Gayrimenkul değer artış beyannamesi, bir kişinin gayrimenkulü satın aldıktan sonra 5 yıl süre içerisinde kâr ederek sattığı zaman doldurduması gereken evraktır. Vergi mükellefi kişinin gayrimenkulünü satarken bu durumu beyanname ile bildirmesi zorunludur. Bu beyannamenin örneği, vergi dairesinden alınır. Belgeyi eksiksizce doldurmak için boş alanlara gerekli bilgileri yazmak yeterlidir. İlgili belge, vergi dairesine verildikten sonra GİB uygulaması üzerinden kontrol edilebilir ve ödemeler de internet yoluyla yapılabilir. Beyanname, vergi dönemlerinde verilir. Satış tarihinden sonraki ilk mart ayının 1 ile 25’i arasında vergi dairesine gidip beyanda bulunabilirsiniz.

Beyanname Verme ve Ödeme Dönemleri İşlemleri Nasıl İlerler?

Bu noktada “Gayrimenkul değer artış kazancı vergisi nereye ödenir?” sorusunun yanıtlanması bilgilendirici olabilir. Gayrimenkul değer artış kazancı beyannamesini, vergi dairesine elden verebileceğiniz gibi posta veya internet aracılığıyla iletebilirsiniz. Bu işlemi, 31 Mart akşamına kadar yapmanız gereklidir.

Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinde Hazır Beyan Sistemi sayesinde gelir beyanında bulunulabilir. Beyanname gönderimi, elektronik beyanname gönderme yetkisine sahip olan malî müşavirler aracılığı ile yapılabilir.

İktisap Bedeli Nedir? Nasıl Belirlenir?

İktisap bedeli, bir mülkün alış bedeline karşılık ödenen ya da borçlanılan bedelidir. İktisap kelimesinin anlamı kazanmak ve elde etmektir. Hukuki olarak bu terim, malın mülkiyetine sahip olma şekli olarak ifade edilir. Mülkiyet Medeni Kanun’un 4721 sayılı 7005. maddesine göre göre direkt veya devir ile iktisap edilir. Aslen iktisap mülkün ilk sahibinden yapılır. Devren iktisap ise bağış, vasiyet veya mahkeme ilamı yoluyla bir kişiden başka birine gerçekleşir. Tescil, tapu devir işlemlerinin sonucunda olur.

İktisap tarihi, değer artış kazancı vergisinin miktarının belirlenmesi açısından önemlidir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre iktisap edilen gayrimenkul, 5 yıl içinde elden çıkarılır ise elde edilen kazanç, değer artış vergisine tabi tutulur. İlgili kanuna göre iktisap şekline bağlı olmadan vergi zorunluluğu doğar. Ayrıca malın yalnızca satılması değil, kamulaştırma, takas ve ticarî şirkete sermaye olarak konulması da yeterlidir. Bunun sonucunda mükellef, iktisap edilmiş ve elde çıkarılmış gayrimenkul için değer artışı kazancı vergisi vermeye zorunlu tutulur.

İstisna Haddi Nedir? Nasıl Öğrenilir?

Gayrimenkul değer artışı kazancı vergisi istisna tutarları, her sene yeniden belirlenir. Mesken, iş yeri ve ev gibi gayrimenkullerden elde edilen aylık kira bedelinin, istisna haddi tutarını geçmesi durumunda mal sahibi vergi öder. Gelir Vergisi Kanunu tarafından bu vergiye “gayrimenkul sermaye iradı vergisi” denir. İstisna vergisi, her yıl mesken, iş yeri ve konut için farklı şekilde belirlenir. Eğer istisna tutarı, evini kiraya veren kişinin aylık kira gelirinden fazla ise evini kiraya veren kişinin GMSİ vergisi ödeme zorunluluğu bulunmaz. Verilen daire bir iş yeri tarafından kullanılacak ise spotaja tabi olan kira geliri elde edilir. Bu nedenle vergi dışında bırakılan kısım daha fazla olur.

Gayrimenkul değer artışı kazancı vergisi istisna tutarları tablodaki gibidir:

Kaynak: https://www.gib.gov.tr/yardim-ve-kaynaklar/yararli-bilgiler/deger-artisi-kazanclarina-iliskin-istisna-tutari