Reel Efektif Döviz Kuru Nedir?

Yabancı paralar maliyet gelişimi, fiyat gibi değişkenler hakkında fikir verir. Döviz kurlarının ne ifade ettiğini daha iyi anlayabilmek adına reel döviz kuru ve reel efektif döviz kuru gibi bazı terimlerin de bilinmesi gerekir. Öyleyse reel efektif döviz kuru nedir ve endeksler nasıl hesaplanır?

Tüm yatırım araçları için canlı veri akışını sayfamızdan takip edebilirsiniz.

Reel Efektif Döviz Kuru Nedir?

TCMB uygulamasına göre, ülkemiz dış ticaretinde büyük öneme sahip ülkelerin para birimlerinden bulunan toplama bağlı TL’nin ağırlıklı ortalamasına nominal efektif döviz kuru (NEK), NEK’deki nispi fiyat etkilerinin bu ortalamadan çıkarılması ile bulunan değere de reel efektif döviz kuru (REK) deniyor.

Kısacası, Reel Efektif Döviz Kuru, Türk Lirasının satın alma gücünde olan değişimleri daha gerçekçi olarak ortaya koyan bir veridir ve yerli para biriminin yabancı para karşısında satın alma gücüne bağlı olarak hesaplanan değerdir.

Döviz kuru içeriğimizi okuyarak konu hakkında ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.

TÜFE Bazlı Reel Efektif Döviz Kuru Nedir?

TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru, fiyat düzeyleri temel alınarak hesaplanan bir endekstir. Endeks hesaplamasında Türkiye’nin fiyat düzeyi ile dış ticaret yapılan ülkelerin fiyat düzeyleri dikkate alınır ve ağırlıklı geometrik ortalaması hesaplanır. Türkiye’nin TÜFE bazlı endeksi, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin endeksleri ile karşılaştırılarak fiyat düzeyleri ile ilgili fikir alınır.

Reel Efektif Döviz Kuru Nasıl Hesaplanır?

Reel efektif döviz kuru hesaplama işlemi ile REK değeri, NEK üzerinden üç farklı düzeltme yolu kullanılarak üç değişik şekilde bulunuyor: TÜFE, ÜFE ve birim işgücü maliyeti. TCMB, kura müdahale için TÜFE’ye bağlı olarak hesaplanan REK’i göz önünde bulunduracağını ifade ettiğinden dolayı halkı en çok ilgilendiren, TÜFE baz alınarak yapılan hesaplamadır.

TÜFE’ye bağlı olarak yapılan REK hesaplamasında Türkiye’nin dış ticaretinde büyük yeri olduğu için dâhil edilen ülke sayısı 36’dır. Bu ülkeler aşağıdaki gibidir.

Reel Efektif Döviz Kuru Grafiği Nasıl Okunur?

Reel döviz kurunun düşmesi yabancı iç ve dış sahadaki yani piyasadaki kıymetli menkullerin yerli kıymetli menkuller karşısında ucuzlamasını sağlayarak ithalatı artırır. Bu durumun tam tersi halinde de reel döviz kurunun artması görülür ve yerli kıymetli eşyalar ters bir etki yaratarak ihracatı arttırmaya neden olur.

Reel efektif döviz kuru grafiği okunurken ilk olarak anlaşılması gereken maddeler şunlardır:

• Ülkemizdeki fiyat seviyesi arttıkça (enflasyon) reel kur artar.
• Yabancı ülkelerdeki fiyat seviyesi arttıkça reel kur düşer.

Reel Efektif Döviz Kuru Kaç Olmalıdır?

Reel efektif döviz kurunda ortalama ölçüt 100 olarak değerlendirilir. 100 için “denge değeri” tabiri kullanılır ve döviz kuru, 100’e olan yakınlığına göre yorumlanır.

Peki reel efektif döviz kuru kaç olmalı?

REK değerinin 100’ün altında kalması TL’nin olması gereken değerin altında, 100’ün üzerine çıkması ise TL’nin olması gerekenden daha değerli olduğunu gösterir.

Bir döviz hesabına sahip olmak istiyorsanız, izlemeniz gereken adımlar için “Döviz Hesabı Nasıl Açılır?” sayfamıza bakabilirsiniz.

Reel Efektif Döviz Kuru Düşerse veya Artarsa Ne Olur?

TCMB ‘nin hazırladığı belgede de reel efektif kurun yorumlanışı aşağıdaki gibi ifade edilir.

Hesaplamada reel efektif kurun yükselişi TL’nin reel olarak değerlendiğini, diğer bir deyişle Türk mal ve hizmetlerinin yabancı mal ve hizmetler türünden fiyatının yükseldiğini ifade eder. Ülkemizdeki fiyat seviyesinin artması Türk mallarının pahalılaştığını gösterirken, nominal döviz kurunun ve/veya diğer ülkelerdeki fiyatların yükselmesi de yabancı malların daha pahalı olduğu anlamını taşır. Reel efektif kur denklemine de bu mantıkla bakılmalıdır.

Bu yüzden, reel kurdaki artış ülkemizin dış ticaretini negatif etkileyen bir durumdur. Reel kurun yükselmesi, hem yabancı mallar nispeten ucuzlayacağı için ithalatta artmaya neden olacak, hem de Türk malları görece pahalı hale geldiği için ihracatı daha zor hale getirecektir. Buna bağlı olarak ülkemizin dış ticaret açığı artacaktır. Reel kurun azalması ise tam tersi bir etkide yapacak ve ithalatı azaltırken ihracatı artırmanın yolunu açacaktır.

Reel Efektif Döviz Kuru Formülü Nedir?

En kısa haliyle reel efektif döviz kuru formülü “e.( Pf/P)” şeklindedir. Bu formüldeki harfler şu anlamlara gelir:

• E= Nominal Kur
• Pf= Dış ülke TÜFE’si (yabancı ülke fiyat düzey)
• P= İç TÜFE (Ulusal fiyat düzeyi)
• Reel döviz kuru hesaplaması yapılırken belli bir sene baz alınır ve fiyatların genel seviyesi 100 olarak ifade edilir.

Döviz kurlarını anlık olarak takip etmek için sayfamızdan yararlanabilirsiniz.

Reel Efektif Döviz Kuru Endeksi Nedir?

Endeks, REK değerlerinin belli bir sürede ortalamasının alınmış halidir. Bu endekse bakarak ülkedeki mal ve hizmetlerin fiyatları ve ülkenin ticareti ile yatırımları hakkında öngörülerde bulunmak mümkündür. Bu yorumlar ışığında işletme sahipleri ve yatırımcılar ya da iş sahibi olmayı düşünenler nihai kararlarını verebilir.

Mevduat faizine mi yoksa gayrimenkule mi yatırım yapacağınıza karar veremiyorsanız, yazımızı okuyarak karşılaştırma yapabilirsiniz.