Halka Arz Nedir?

Halka arz, bir şirketin hisse senetlerini satmaya yönelik uyguladığı bildirim sonucunda, tüm yatırımcıların pay sahibi olmalarını sağlayan bir seçenektir. Tam olarak büyük şirketlerin büyük paylarının küçük paylara bölünerek satışa çıkarılması anlamını taşıyor.

Yatırımcılar için çok büyük bir fırsat olarak görülen bu seçenek sayesinde, kısa sürede yatırım alanında iyi yerlere gelmek mümkün. Bu konuyla ilgili detaylar ile avantaj ve dezavantajları aşağıdaki başlıklarda bulabilirsiniz.

*Birikim yapmanızı sağlayan mevduat hesaplarınıza bankaların sunduğu imkanları banka mevduat faiz oranları sayfamızdan görebilirsiniz.

Şirketler Neden Halka Arz Yöntemini Kullanır?

Şirketlerin halka arz işlemlerinin birden fazla nedeni olabiliyor. İlk aşamada şirketlerin ekonomisinin kötüye gittiği yönünde algı olsa da halka arz işlemi şirketlerin piyasadaki yerini daha iyi konumlaması için de uygulanıyor.

Başarılı, aynı zamanda da büyüme oranları yüksek olan şirketler, faaliyet alanlarını genişletmek ve aynı zamanda kendi yatırımlarına da ekstra fon bulabilmek için bu yöntemi tercih ediyorlar. Bunu yapmalarındaki en önemli sebep, finansal kaynaklarındaki açıklarını başka bir yere borçlanmadan, yatırımlar üzerinden sağlamak istemeleri.

Halka Arz Çeşitleri Nelerdir?

Halka arzın birincil ve ikincil diye adlandırılan iki türü var. Birincil halka arz işlemi, şirketlerin daha önceden hiçbir halka arza yapmayıp ilk defa bu yöntemi uygulaması anlamına geliyor.

İkincil halka arz ise, daha önceden halka arz işleminin uygulandığı ancak ilk seferde halka arz oranının düşük kalmasından bu işlemin ikinci kez yapılması anlamına gelir.

*Daha önce hiç hisse senedi almadıysanız hisse senedi nasıl alınır? sayfamızdan ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.

Halka Arz Yöntemleri Nelerdir?

Halka arz çeşitlerinin yanında belli kuralları belirleyen halka arz yöntemleri bulunuyor. 3 önemli başlıkta toplanabilen bu seçenekleri Borsa’da satış yöntemi, talep toplama yöntemi ve talep toplamaksızın satış yöntemi olarak değerlendirmek mümkün.

Borsa’da Satış Yöntemi: Bu yöntemde ilgili borç düzenlemeleri de göz önünde bulundurularak, direkt Borsa üzerinden hisselerin satışa sunulması gerçekleşir.

Talep Toplama Yöntemi: Yatırımcıların isteklerinin de devreye girdiği yöntem. Satışa sunulan piyasa araçları üzerinden belli talepler yatırımcılardan toplanır ve kurallar çerçevesinde değerlendirilerek satış işlemleri gerçekleştirilir.

Talep Toplanmaksızın Satış Yöntemi: Yatırımcılardan talep toplanmadan yürütülen satış işlemini temsil eder. Borsada işlem görmeyen halka açık ortaklıklardan, nitelikleri belirli olan ortaklıklar dışında kalanların paylarının, aracı kurumlar kullanarak ya da direkt kendi kurumları üzerinden fiyat belirlenerek satışının yapılması anlamına gelir.

Yatırım yapma konusunda tereddütleriniz varsa hazine bonosu ve devlet tahvili yazımızdan ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.

Halka Arz İşlemlerinin Şartları Nelerdir?

Halka arz işlemlerinin öncelikli şartları aracı kurumlarla iletişime geçmek, Sermaye Piyasası Kurulu ile iletişime geçmek, şirket verilerinin, halka arz ile talep toplama ve işlem görmeye başlama ile gong töreni incelenmesi.

1. Aracı Kurumlarla İletişime Geçmek: Şirketlerin halka arz işlemlerini başlatabilmesi için öncelikli olarak aracı kurumlarla iletişime geçmesi ve aracılık sözleşmelerini imzalaması gerekiyor. Sözü edilen kurumun, halka arz konusunda yetkili olarak sayılan aracılardan biri olmalı. Sözleşmenin imzalanmasının hemen ardından, halka arz işleminin ilk aşaması başlamış olur.
2. Sermaye Piyasası Kurulu ile İletişime Geçmek: Sermaye Piyasası Kurulu ile sözleşme imzalanması, halka arz işleminin sorunsuz ilerlemesi için zorunlu tutuluyor. Yapılan sözleşme sonucunda SPK’nın sunmuş olduğu şartlar ve prosedürler kabul edilmiş olur. Şirketin SPK mevzuatına uygun bir şekilde düzenlenmesinin ardından, aracı kurum da SPK ile iletişime geçer ve halka arz işlemleri başlamış olur.
3. Şirket Verilerinin İncelenmesi: Halka arz işlemlerinin uygulanabilmesi için şirketlerin belli değerlerinin uygun olması gerekiyor. Bu yüzden SPK yetkilileri ile birlikte Borsa İstanbul da şirketin merkez binası, genel faaliyetleri, piyasa değeri gibi temel durumlarını inceleyerek uygunluğuna karar verir.
4. Halka Arz ile Talep Toplama: Yapılan tüm başvurular ve denetlemelerin ardından, şirketin payları son aşamada halka arza hazır hale gelir. Halka arza açılmasının ardından yatırımcılar taleplerini ya aracı kurumlara ya da direkt bankalara bildirirler. Yatırımcıların tekliflerinin kontrol edilmesi sonucunda süre. Tamamlanma aşamasına gelir.
5. İşlem Görmeye Başlama ile Gong Töreni: Halka arz işleminin tamamlanmasının ardından resmi olarak bildirimlerin gerçekleşmesi gerekiyor. Halk arasında kısaltması olan KAP ile bilinen Kamuoyu Aydınlatma Platformu üzerinden duyurunun ardından şirket payları, borsanın ilgili bölümlerinde işlem görmeye açık hale gelir. Borsadaki ilk günü neticesinde de gong töreni düzenlenerek resmiyet kazanır.

Halka Arzdan Sonraki Aşama Nedir?

Halka arz için borsa üzerinden gerekli işlemlerin tamamlanmasının ardından, şirket halka açık konuma geçer. Şirket payları ikincil piyasa içerisinde değerlendirilir. Karlılık oranlarının yüksek olacağına inanan yatırımcılar, şirket hisselerini anında satın almaya başlarlar.

Aynı zamanda şirketin yıllık kârı üzerinden de işlem yapılabilir. Vakit veya bedelsiz pay ile temettü alma imkanının önü açılmış olur.

Halka Arz İşlemlerinde Bankaların Payı Nedir?

Halka arz işlemleri sırasında bankaları aracı olarak kullanmak mümkün. Tercih ettiğiniz banka ya da kurum üzerinden, yatırım yaptığınız hisselerin işlemlerini de kolaylıkla yaptırabilir ve kontrollerin düzenli bir şekilde yapılmasını sağlayabilirsiniz.  

Yatırım araçlarınn dijitaldeki en favori alanı hiç şüphesiz ki bitcoin, daha önce hiç bitcoin almadıysanız kripto para nedir ve nasıl kullanılır? sayfamızdan bilgi edinebilirsiniz.

Halka Arzın Şirketlere Faydası Nelerdir?

Halka arz işlemleri şirketlere temelde 6 avantaj sağlıyor. Bunları finansman sağlamak, mali yapıyı güçlendirmek, likit para sağlamak, prestiji artırmak, kredibiliteyi artırmak, değer artışını sağlamak, globalleşme ve kurumsallaşma olarak sıralamak mümkün. Peki bu aşamalar nasıl bir avantaj sağlıyor?

Finansman sağlamak: Şirketlerin belli dönemlerde girişmiş oldukları yeni kollar ya da yeni çalışma alanları için finans kaynağına ihtiyaçları oluyor. Bu dönemde kredi çekmek ya da borçlanmak gibi durumlarla zora girmek yerine halka arz seçeneği ile direkt yatırımcı sağlamak mümkün.

Mali yapıyı güçlendirmek: Halka arz, şirketlerin borç ve sermaye durumlarının dengelenmesini sağlayan olumlu etkiler sunar. Şirketin sermaye yapısının güçlenmesinin yanında borç teminlerinin yapılmasında da kolaylık sunuyor.

Likit para sağlamak: Şirketlerin maddi anlamda kendi değerlerini hesaplaması için de halka arz işlemi oldukça önemli. Hisse senedindeki fiyatların arz ve talep ilişkisi içinde şekillenmesi sayesinde, şirketin para değeri de daha açık bir şekilde belirlenebiliyor. Bu şekilde de aktif şirket değerinin bilinmesi mümkün oluyor.

Prestiji artırmak: Küçük büyük, hangi alandan olursa olsun halka arz edilen şirketin daha çok bilinmesi ve göz önünde bulunması sağlanıyor.

Kredibiliteyi artırmak: Müşteriler ve tedarikçiler için halka arz edilen şirketler her zaman daha güvenli bir liman haline geliyor.

Değer artışını sağlamak: Halka arz edilmiş olan şirketler daha güvenilir ve bilinir bir hale geldiğinden, şirketin değerleri de maddi olarak daha çok artış gösteriyor.

Globalleşme: Şirketlerin halka arz sayesinde borsa sektöründe yer alması, global anlamda da şirketlerin sermaye alanına açık hale gelmesi anlamına gelir. Bu da yabancı sermaye altında kote edilebilmesi ve ihraç işlemlerinde kullanılabilmesi anlamına gelir. Bu sayede yurt dışı piyasasında bilinen şirketler haline gelinir.

Kurumsallaşma: Türkiye’de yer alan şirketlerin büyük çoğunluğu aile sermayesi ile kurulduğu için aile şirketi vasfı taşımaktadır. Dünya standartlarında bir seviyeye gelmek için de kurumsallaşma konusu oldukça önemli. Bu yüzden halka arz ile şirketlerin değerlerini resmi kurumlar üzerinden açık hale getiriyor olması ve değerlerinin incelenerek belli bir sonuca varılması, kurumsallığı da beraberinde getiriyor. Belli dönemlerde finansal olarak istenen raporlar, belgeler, mali düzenlemeler gibi seçeneklerin inceleniyor olması şirketin iç gelişimindeki değişimlerle birlikte kurumsallığın önünü açıyor.

Halka Arza Katılanlar Nelere Dikkat Etmeli?

Şirketler için çok avantajlı ve dikkat edilmesi gereken bir süreç olan halka arz, yatırımcılar için de aynı riskleri taşıyor. Bu yüzden halka arzlara katılırken dikkat edilmesi gereken noktaların gözden kaçmaması çok önemli.

• Halka arz edilmiş olan şirketin izahnamesi, şirket üzerine yapılan araştırma raporları, fiyat tespit raporu ve finansal tablolarının dikkatli bir şekilde, hatta bir uzman eşliğinde analiz edilmesi.
• Şirketin sektördeki itibarının yanı sıra ortak olduğu şirket varsa birlikte incelenmesi, yönetim kadrosunun dikkatli bir şekilde araştırılması.
• Yatırımcılardan halka arz aracılığı ile alınacak olan paraların hangi alanda ve ne niyetle kullanılacağının tespit edilmesi ve değerlendirilmesi.
• Fiyattan önce sektördeki öncülüğü, yatırımlarının değeri ve mali performansının istikrarı değerlendirilerek hisse alımı tamamlanmalı.

Halka Arzın Yatırımcılara Avantajları Nelerdir?

Halka arzın avantajları hem yatırımcılar hem de şirket için ortak olabiliyor. İki tarafın da çıkarlarını korumaya yönelik düzenlenen borsa satışı neticesinde, riskli durumlar da ortadan kalkıyor. Halka arzın yatırımcılara avantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Fiyat avantajı sayesinde büyük şirketlerde bile hisse sahibi olmak,
• Yatırım çeşitliliği sağlamak,
• Riskin daha az getirinin daha da çeşitli olması,
• Devamlı ve sürekli olarak doğru bilgi akışının sağlanması,
• Denetim ve kontroller devam ederken nakit para imkanının da devam etmesi.