Faktoring Nedir? Faktoring Şirketleri Ne Yapar?

Alacaklarınızı devrettiğiniz faktoring şirketleri, birçok sorumluluğu sizin yerinize üstlenerek hem cebinizden hem de zamanınızdan tasarruf etmenizi sağlar. Bu finansman yöntemi sayesinde işletmeler, aldıkları çek karşılığında kestikleri satış faturalarını ilgili kuruluşa götürerek nakit ihtiyacını anında giderir. Faaliyetlerini büyütmek ve geliştirmek isteyen ticari işletme sahibi kişiler, faktoring hakkında mutlaka detaylı bilgi edinmelidir.

Faktoring nedir?

Faktoring, üç farklı hizmetin bir arada sunulduğu tek finansal yöntemdir. En genel anlamıyla hizmet ve mal satışlarından doğan vadeli alacakların yönetilmesi için temlik yani mülk olarak verme yoluyla faktoring kuruluşuna devredilmesi durumunu ifade eder. Söz konusu kuruluşlar, şu hizmetleri sağlar:

• Alacağın yönetimi ve tahsili
• Alacağın ödenmeme ihtimaline karşı sigorta edilmesi
• Finansman

Yukarıdaki üç hizmeti aynı anda müşterilerine sunan faktoring şirketleri, alacaklı olduğunuz süreci sizin için kolaylaştırır. Yaptığı işlemler sayesinde faktörler, alacaklarınızın yükünü üstlenir.

Faktoring işleminin özellikleri nelerdir?

Firmayı vade farkı ödeme gibi bir yükümlülükten kurtaran faktoring özellikleri kapsamında verilen hizmetler, şirketinizi daha sorunsuz şekilde yönetmenize katkıda bulunur. Faktoring işlemlerini daha detaylı öğrenebilmek için sürecin maliyeti ve faiz oranı gibi noktaları incelemek gerekir. Söz konusu işlemin gereklilikleri ve özellikleri hakkında ihtiyaç duyduğunuz bilgilere aşağıdaki başlıklara göz atarak erişebilirsiniz.

Faktoring işlem maliyeti

Faktoring işlemlerinin maliyeti, sunulan hizmete göre değişiklik gösterir. Maliyetler, komisyon ve faktoring olmak üzere iki farklı kalemden oluşur. Komisyon; temlik edilen malın yönetimi, tahsili ve takibi karşılığında alacağın bir kısmının kuruluşa ödenmesidir. Kuruluşlar, hizmetlerinin bir karşılığı olarak komisyon tutarını yönettiği alacağınız üzerinden tahsil eder. Komisyon oranı ise vadeye, işlem hacmine ve fatura sayısına göre belirlenir.

Faktoring komisyon hesaplaması, çek ve fatura miktarına göre değişir. Şirketler için sabit bir komisyon söz konusu olamayacağından hesaplamanın yapılabilmesi için bazı spesifik bilgilere ihtiyaç duyulur. Faktoring ücreti ise finansman hizmetinin sunulduğu durumlarda geçerlidir. Yapılan ön ödeme ve alacağın tahsili arasındaki süre, bu ücret için belirleyicidir. Ücret, azalan bakiye üzerinden hesaplanabileceği gibi ilgili alacakların ortalama vadesine göre işlem başında da tahsil edilebilir. Yurt içi işlemlerde faktoring ücreti ve komisyon, 90 sayılı KHK’nin ikinci maddesinde belirtildiği üzere Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi’ne tabidir.

Faktoring çek kırdırma

Kırdırma işlemi, piyasada henüz vadesi gelmemiş çeklerin nakde döndürülmesini ifade eder. Faktoring çek kırdırma işlemi sayesinde nakit para ihtiyacı karşılanmış olur. Faktör şirketler ve bankalar, bu işlem karşılığında tarafınıza komisyon kesintisi ve faiz uygular. Çekin vadesinden önce kullanılmasından meydana gelen alacak hakkı da el değiştirir. Vadenin çok uzun olduğu ve acil nakit ihtiyacının bulunduğu durumlarda çek kırdırma işlemi tercih edilebilir.

Faktoring çek hesaplamalarında ve kırdırma sonrasında alabileceğiniz ödemede belirleyici etmenler şu şekilde sıralanabilir:

• Çekin tutarı ve vadesi
• Yıllık işlem hacmi
• Çekin sahibinin taşıdığı risk

İlgili hesaplama, çekin tutarından komisyon ve faktoring ücretinin düşülmesiyle yapılır. Finans kurumunun risk algısıyla maliyet yapısı, faiz ve komisyon üzerinde belirleyicidir. Faktoring komisyonunu öğrenmek için oranı anaparayla çarpmanız gerekir. Faktoring ücreti de söz konusu çekin tutarı, vadesi ve faiz oranının kullanılmasıyla hesaplanır.

Faiz oranları

Faiz oranı, piyasanın güncel durumuna göre günlük olarak değişebilir. Bu oran genelde KOBİ kredi faizlerine ve Merkez Bankası’na paralel biçimde hareket eder. Toplam faiz tutarını ise nakit paraya çevirdiğiniz çekin vade bozumuna kadar kalan süresi belirler. Vade tarihine kalan süre uzadıkça faiz oranı da artış gösterir. Faktoring faiz hesaplama formülünü uygulayabilmek için vade bozumuna kalan gün sayısını bilmeniz gerekir.

İşlemin maliyet kalemlerinden bir diğeri ise devlet tarafından belirlenen vergilerdir. Bu vergi, BSMV olarak bilinir. Banka Sigorta Muamele Vergisi, çek üzerinden düşülecek faiz tutarı ve komisyon toplamının %5 oranına eşittir. Faktoring kesinti hesaplamasında BSMV, oldukça etkilidir.

Faktoring işleminin muhasebeleştirilmesi ne demektir?

Faktör şirketler, “Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğe” göre anonim şirket olarak faaliyet göstermek zorundadır. 13.06.2006 tarihinde kabul edilen KVK Madde 2’de anonim şirketler, sermaye firması olarak gösterilmiştir. Bu da faktör şirketleri kurumlar vergisine tabi tutar. İş merkezi Türkiye’de bulunan her şirketin elde ettiği kazanç, ticari nitelik taşır ve böylece vergi ödeme yükümlülüğü doğar.

01.01.1994 tarihinden itibaren Türkiye’deki mevzuat uygulamalarında mali sektör harici işletmelerde “Tekdüzen Muhasebe Sistemi” zorunluluğu getirilmiştir. Günümüzde Türkiye’de faaliyet gösteren faktör şirketler, Hazine Müsteşarlığı Banka Dışı Mali Kurumlar Dairesi aracılığıyla belirlenen gelir tablosu hesap grupları ve bilanço çerçevesinde işlemlerini muhasebeleştirmekle mükelleftir. Faktoring muhasebe kaydında kullanılan hesapları aşağıdaki tabloda inceleyebilirsiniz.

Muhasebe kaydının tutulduğu işlemler, şirket faaliyetlerinin de aksamadan yürütülmesini mümkün kılar. Faktör şirketlerin muhasebeleşmesi, bu anlamda ciddi boyutta önem arz eder.

Hangi kurumlar faktoring işlemi yapabilir?

Müşterilerini ödemelerinden gecikmeli alan ve vadeli satış yapan şahıs veya tüzel fark etmeksizin her işletme, faktoring işlemi yapabilir. Kredi notu yüksek müşterilerle çalışan ancak ödemelerini gecikmeli alan küçük çaplı işletmeler, düşük komisyonlarla nakit ihtiyaçlarını karşılayabilmelerini sağlar. Faktoring işlemi sağlayan kurumlar ise faktör şirketler ve bankalardır.

Faktoring şirketleri ne iş yapar?

Satışlardan ortaya çıkan alacakları temlik yoluyla devralan faktör kuruluşlar, tahsilatı üstlenerek kayıt tutma sorumluluğuna sahiptir. Gerektiği takdirde alacakların tahsili için ihtar ve ihbar gibi işlemleri de yerine getirmekle yükümlüdür. Pazar analizi yapmak ve araştırma sonuçlarını müşterisiyle paylaşmak da faktör şirketinin görevlerinden biridir.

Faktör şirketler, borçluların haciz hâlinin oluşması durumunda temlik edindikleri alacakları garanti kapsamı altına alır. Böylelikle yönetimi faktöre devredilen alacakların ödenip ödenmemesi sizin için bir endişe nedeni olmaktan çıkar. Sunulan finansman hizmeti ise kuruluşun alacakların vadesi gelmeden bir bölümünü tarafınıza peşin ödemesidir. Bu ödeme, genelde toplam tutarın %80’ini oluşturur. Borçlu kişi ise ödemeyi size değil faktör şirkete yapar. Faktör kuruluş, bu borçtan harcamalarını düşerek kalan bakiyeyi size aktarır.

Nakit akışını düzenleyen faktoring hizmetinin avantajları nelerdir?

İşletmelerin acil nakit ihtiyacını karşılayan faktoring hizmeti, büyük avantajlar sunar. Bu avantajlar şu şekilde özetlenebilir:

• Alacakların tahsil edilememesine karşı sigorta yaptırırsınız.
• Alıcının kredibilitesi ve mali gücü hakkında bilgi sahibi olup daha kaliteli müşteri portföyü elde edersiniz.
• Muhasebe yükünü azaltıp düşen giderlerden finansman sağlayarak tedarikçilere peşin ödeme yapar, tasarruf edersiniz.
• Temlik sayesinde elinize geçen finansman kaynağı, düzenli nakit akışı sağlar. Böylelikle bilançonuz likit hâle gelir.
• Hizmet sayesinde vade beklemeden işlerinizi yoluna koyabilirsiniz. Faktör şirketleri, tüm prosedürlerle ilgilenerek zamanın size kalmasını sağlar.
• Alacak tahsil sürenizi düşürerek borçlarınızı kapatabilir, daha hızlı büyüme gösterebilirsiniz.

Ticari işletmelerin nakit ihtiyaçlarına hızlı çözüm sunan bu hizmet, sağladığı faydalar sayesinde işinizin büyümesine yardımcı olur. Böylece bilançonuzu akışkan hâle getirerek rakiplerinizin önüne geçme imkânını yakalarsınız.

Faktoring ve kredi arasındaki fark nedir?

Faktoring işlemleri ve bankaların sunduğu kredi hizmetleri arasında önemli farklılıklar bulunur. Bu farklılıklar, çoğu durumda faktoringi krediden daha avantajlı bir hâle getirir. Her iki kurumu da BDDK yetkilendirir. Bu finansal kuruluşlar arasındaki temel farklar ise şunlardır:

• Faktoring işlemlerde nakit ihtiyacınızı dakikalar içerisinde giderebilirsiniz. Banka ise kredilerde daha fazla evrak isteyeceği için nakit alacağınız süre uzayabilir.
• Faktör kuruluşlar, işletmeye para verirken müşterilerin kredibilitesine bakar. Bankalarda verilen krediler ise işletmenin kendi kredibilitesine göre değerlendirilir. Bu da küçük çaplı işletmeler için faktoring işlemlerini daha avantajlı hâle getirir.
• Faktoring işlemlerde alabileceğiniz nakit paranın bir sınırı yoktur. Krediler ise limitli olarak verilir.
• Faktoring, sizden teminat beklemez.

Bankaların sunduğu kredi ve faktoring işlemleri arasındaki farklar bu şekilde özetlenebilir. Banka, işletmenizin büyüklüğüne göre kısıtlı miktarda kredi verir. Faktoring yönteminde ise müşteri portföyünüze bakılır ve satışlarınıza paralel olarak alabileceğiniz nakit miktarı da artış gösterir.