Bu Enflasyon ile Bundan Sonra Faiz Ne Olur?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası(TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), geçtiğimiz hafta bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını (politika faizi) yüzde 8,25’te sabit bıraktı. 11 toplantıda toplam 1575 baz puan faiz indiren TCMB son iki toplantıda faizleri değiştirmedi. Yapılan duyuruda, salgına bağlı birim maliyet artışlarının yansımalarıyla çekirdek enflasyon göstergelerinin eğilimlerinde yükseliş gözlendiği vurgulandı.  Bundan önceki toplantıda son bahsi geçen cümlelerde “bir miktar” ifadesi de tamamen kaldırılmış.  Metne genel olarak bakıldığında enflasyonda risklerin arttığı mesajının verilmek istendiğini gördük. 

Hükümetin Yeni Ekonomi Programında (YEP) 2020 yıl sonu enflasyon hedefi yüzde 8,50 oranındayken TCMB’nin hedefi yüzde 7,4 oranında. İlk 6 ay toplam enflasyonu yüzde 5,75 olarak hesaplarsak yılın geri kalan 6 ayında hükümetin hedefine göre enflasyonun yüzde 2,50 oranında, Merkez Bankası hedefine göre yüzde 1,65 oranında artması gerekiyor. Mevcut koşullara göre bunun neredeyse imkansız olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle son dönemde TCMB’nin parasal genişlemesi ile ciddi kredi artışlarıyla talebin arttığını ve bunun mutlaka enflasyona etkisi olacağını ekleyebiliriz.

Fiyat Artışları Haziranda da Devam Etti!

2020 Haziran’da manşet TÜFE enflasyonu yüzde 1,13 ile piyasa beklentisinin (yüzde 0,60) belirgin şekilde üstünde gerçekleşti. Böylece yıllık TÜFE enflasyonu yüzde 11,39’dan yüzde 12,62’ye yükseldi. Yıllık çekirdek enflasyon yüzde 10,32’den yüzde 11,64’e, yıllık ÜFE enflasyonu yüzde 5,53’ten yüzde 6,17’ye çıktı. Mayıs ayında olduğu gibi Haziran ayında da genele yayılan yüksek fiyat artışları enflasyon görünümünün kötüleşmesine neden oldu.  

Enflasyon Neden Bu Seviyede?

Türkiye’de enflasyonunun hala çift haneli seviyelerde olmasının madde madde en büyük sebeplerine bakalım:

1. Faiz son bir yılda yüzde 24’den yüzde 8,25’e indi. İktisadın ana kurallarından biri faiz düştüğünde talep artar, talep arttığı için de fiyatlar artar. 
2. Yılbaşında dolar kuru 5,90 idi, bugün geldiğimiz noktada dolar/TL kuru 6,90’a yükseldi. TL’nin değer kaybı, ithal ettiğimiz malların fiyatları arttığı için maliyet enflasyonuna, dolayısıyla nihai manşet enflasyona yansır.
3. Petrol fiyatların tekrar yükselmeye başlaması ve maliyetlerin artması.
4. TCMB’nin para basması ve bu bol para arzı ile fiyatlara yansıma olması.
5. Enflasyon beklentilerinin bozulması (Merkez Bankasının yüzde 5 hedefine, yüzde 7,4 beklentisine ve Yeni Ekonomik Programın yüzde 8,5 hedefine piyasaların inanmaması). Merkez Bankası 2020 yıl sonu en son anketinde piyasanın beklentisi yüzde 10,22.

Faizler Artmaya Başlayacak!

Tüm sayılan maddelerden ötürü ve özellikle son dönemde kredi artışları ile görülen talep artışı yüzünden,  yıl sonu TÜFE enflasyon tahmini en az %10 olacağı şeklindedir.  Böylece muhtemelen bu yıl faizler artık dip seviyelerini görmüştür ve TCMB faiz indirimleri sona ermiştir. Bundan sonra gelecek adım faiz artırımı olacaktır. Bankalar mevduat faizi ve kredi faizlerini az da olsa artırmaya başladılar bile.

TCMB bir süre bekleyip, enflasyonun düşmemesi halinde yılın son çeyreğinde faiz artırmak zorunda kalacaktır. Bu karar yeni sistemde ancak siyasi otoritenin onayı ile olabilir. Enflasyon kalıcı şekilde düşmeden sürdürülebilir büyümeye ulaşmak çok zor olacaktır.

Murat Sağman'a ait diğer yazıları okumak için;

• Konut Almak Bir Yatırım mıdır?
• Dolar Niye Bu Kadar Önemli?