Aval Kredisi Nedir, İşletmeler için Hangi Avantajları Sağlar?

Aval Kredisi Nedir ve Nasıl İşler?

Aval kredisi, işletmenin düzenlediği bono veya poliçe gibi ticari senetlerde yer alan borcun ödenmesini, banka ya da üçüncü bir kurumun garanti altına aldığı kredi türüdür. Güvenceyi sağlayan tarafa "Avalist" denir. Bu rolü genellikle yüksek kredibiliteye sahip banka ve finans kuruluşları üstlenir. Bankanın borca kefil olması, alacaklının elindeki senedin değerini ve tahsilat kesinliğini de artırır. Temelde borçlunun yükümlülüğünü yerine getirememesi durumunda avalist, bankanın ödemeyi yapacağına dair kesin taahhüttür.

Kabul aval kredisinin işleyiş süreci ise alıcı ile satıcı arasında ödeme senede düzenlenerek ticari anlaşma yapılmasıyla başlar. Borçlu olan alıcı, senedi satıcıya teslim etmeden önce bankasından aval talebinde bulunur. Aracı kurum, müşterisinin finansal durumunu inceler. Değerlendirmenin olumlu sonuçlanması hâlinde banka, senedin üzerine aval şerhini ekleyerek imzalar. Bu işlemle birlikte senet, banka avalli poliçe niteliği kazanır. Bu aşamadan sonra satıcının elinde vadesi geldiğinde ödenmeme riski önlenmiş, banka garantili ticari senet olur.

Bu mekanizma özellikle KOBİ'ler için ticari faaliyetlerde önemli kolaylıklar sunar. Finansal gücü daha sınırlı olan işletmeler, bankanın itibarını güvence olarak kullanarak daha büyük hacimli ticari işlemlere girebilir. KOBİ kredisi ile küçük ve orta ölçekli işletmelere garanti ve finansman kolaylığı sağlanır. Alacaklı, senedin vadesini beklemeden bu güvenceli senedi bankaya iskonto ettirerek nakde çevirebilir.

Aval Kredisi Kullanım Amaçları Nelerdir?

Aval kredisi, işletmenin piyasadaki hareket kabiliyetini ve risk eşiğini yeniden tanımlayan stratejik bir kaldıraçtır. Temel işlevi, soyut kavram olan güveni; bilançoda yeri olan, devredilebilir ve likit finansal varlığa dönüştürmektir.

Ticari İşlemlerde Güvence Sağlama

Aval, adi alacak senedini, bankacılık sisteminde birinci sınıf teminat olarak kabul gören ve tahsilatı garanti edilmiş finansal varlığa dönüştürür. İşlem sonucunda alacaklı, artık borçlunun değil borca kefil olan bankanın kredibilitesini esas alır. Risk, ödeme disiplini değişkenlik gösterebilecek ticari işletmeden, sermaye yeterliliği ve yasal yükümlülükleri gereği ödeme yapmak zorunda olan finans kurumuna transfer edilir. Böylelikle belirsizlik, ticari denklemden çıkarılmış olur. 

Satıcı ve Alıcı Arasındaki Riskleri Azaltma

Ticari ilişkilerdeki temel risk, tarafların birbirlerinin finansal geleceği hakkındaki eksik bilgisinden kaynaklanır. Aval kredisi bu bilgi boşluğunu bankanın itibarı ve finansal gücüyle doldurur. Satıcı için durum sadece alacağın tahsili değil aynı zamanda tereddüt nedeniyle kaybedilecek pazar fırsatlarının da kazanılmasıdır. Riskli görülen müşteriyle veya coğrafyayla güvenle ticaret yapma kapasitesidir. Alıcı nezdinde ise itibar beyanıdır. Bankanın kefalet onayını almış bir firma, tedarikçileri ve iş ortakları nezdinde daha güvenilir görülür. Bu sayede ticarette pazarlık gücü artabilir ve daha avantajlı ödeme veya fiyat koşulları elde edilebilir.

Krediye Erişim ve Finansal Esneklik Sağlama

İşletmenin finansal sağlığı, varlıklarınızı ne kadar hızlı operasyonel güce dönüştürebildiğiniz ile ölçülür. Aval, vadesi uzak alacağı, bugünün nakit akışı döngüsüne dâhil edilebilen anlık likidite kaynağına çevirir. Banka avalli poliçe örneği​nin iskonto edilmesi, standart alacağın vadesini beklemekten çok daha hızlı ve verimlidir. Şirket, borçlarını ödemenin yanı sıra pazardaki ani fırsatları değerlendirme veya beklenmedik krizlere karşı koyma çevikliği de kazanmış olur.

Kredini Hemen Hesapla!

Aval Kredisinin İşletmelere Sağladığı Avantajlar Nelerdir?

Ticari dünyada rekabetçi kalmak ve sürdürülebilir büyüme sağlamak isteyen işletmeler, finansal risklerini yönetmeli, operasyonel esnekliği sağlamalıdır. Aval kredisi tam da bu noktada güçlü avantajlar sunarak, piyasadaki konumu güçlendirebilir. Ayrıca finansal destek mekanizması, risk minimizasyonundan itibar inşasına, nakit akışı optimizasyonundan ticari ilişkilerin derinleştirilmesine kadar geniş yelpazede faydalar da sunar.

Nakit Akışını Koruma

Aval kredisi ile vadesi gelmemiş alacak senetleri, banka garantisi sayesinde hızlı ve güvenle nakde çevrilir. Böylelikle işletme, mevcut sermayesini vadesi gelmemiş alacaklara bağlamak yerine aktif olarak kullanabilir. Elde edilen likidite, operasyonel devamlılığı güvence altına alırken şirkete beklenmedik yatırım fırsatlarını değerlendirme veya dönemsel finansal dalgalanmalara karşı koyma gücü de kazandırır. Sağlıklı nakit akışı yönetimi, şirketin stratejik manevra kabiliyetini artırarak uzun vadeli büyüme hedeflerini destekler.

Ticari İlişkilerde Güven Yaratma

Özellikle yeni kurulan ticari bağlantılarda veya yüksek değerli anlaşmalarda bankanın sunduğu aval garantisi, taraflar arasındaki belirsizliği ortadan kaldırır. Bu kurumsal güvence, tedarikçilerin alıcıya olan inancını artırarak daha esnek ödeme vadeleri daha geniş kredi limitleri veya öncelikli hizmet gibi avantajların kapısını aralar. Böylelikle uzun soluklu ve karşılıklı faydaya dayalı iş birliklerinin inşası da mümkün olur. 

Banka ve Tedarikçi İlişkilerinde Kolaylık

Aval kredisi, işletmelerin finansman sağlayan bankalarla ve mal/hizmet aldığı tedarikçilerle olan etkileşimlerini önemli ölçüde kolaylaştırır. Bankalar nezdinde, müşterisinin banka avalli poliçe düzenleyebilme kapasitesi, işletmenin güçlü finansal profile sahip olduğunun göstergesi olabilir. Bu durum, gelecekteki kredi başvurularında veya diğer finansal ürünlerin kullanımında işletmeye pozitif referans sağlayabilir. 

Tedarikçiler için de banka garantili ödeme aracı, tahsilat sürecini basitleştirir ve risk algılarını optimize eder. Bu sayede tedarik zincirindeki operasyonel süreçlerin hızlanması ve ticari mutabakatların verimli hâle gelmesi desteklenmiş olur.

İşletmeler için Aval Kredisi Başvurusunda Gerekli Belgeler Nelerdir?

Bankalar, borçlu adına üstlenecekleri potansiyel sorumluluğu eksiksiz şekilde değerlendirmek ister. Temel olarak, aval kabul kredisi başvurusunda talep edilen belgeler aşağıdaki kategorilerde toplanabilir:

• Şirket Yasal Belgeleri: İşletmenin vergi levhası, ticaret sicil gazetesi, imza sirküleri, ana sözleşme gibi kurumsal kimliğini ve yasal statüsünü kanıtlayan temel evraklar istenir. 
• Finansal Durum Belgeleri: Son üç yıla ait bilanço ve gelir tablosu, güncel mizan, ticari kredi referansları ve banka hesap dökümleri gibi evraklar, işletmenin finansal geçmişini ve mevcut nakit akışı kapasitesini ortaya koyar. İşletmenin finansal sağlığını etraflıca anlamak adına kredi risk raporu da talep edilebilir.
• Aval Talebiyle İlgili Belgeler: Bono veya aval poliçe örneği​nin aslı, üzerinde gerekli şerhin düşüleceği hâliyle bankaya sunulur. Talebin dayandığı ticari anlaşmaya ilişkin sözleşmeler veya proforma fatura gibi destekleyici dokümanlar da istenebilir.
• Ortaklara Ait Belgeler: Şirket ortaklarının kimlik fotokopileri, ikametgâh belgeleri ve finansal beyanları özellikle KOBİ'ler için bankanın risk değerlendirmesinde ek güvence unsuru olarak önem taşır. 

Belgelerin eksiksiz ve şeffaf biçimde sunulması, aval kredisi sürecinde bankanın risk analizini kolaylaştırarak başvurunun daha doğru ve hızlı bir değerlendirmeye tabi tutulmasını sağlar.

Aval Kredisinin Maliyetleri ve Faiz Oranları Nasıl İşler?

Aval kredisinin maliyet yapısı, temelde standart nakit finansmanlarından farklıdır. Burada banka, işletmeye doğrudan fon sağlamadığı için maliyetin ana unsuru, anapara üzerinden işleyen faiz değildir. Maliyet, bankanın üstlendiği risk ve sunduğu teminat hizmetinin karşılığı olarak hesaplanan komisyondur. Bankanın bu hizmet için talep ettiği ücrete "Aval komisyonu" denir. Oran, aval verilen poliçe veya bononun üzerinde yazan nominal tutarın yüzdesi olarak hesaplanır. Oranı belirleyen temel faktörler şunlardır:

• İşletmenin Kredibilitesi: Bankanın, borçlu işletmenin mali gücünü ve geri ödeme kapasitesini ne kadar sağlam gördüğü, komisyon oranını doğrudan etkiler. Yüksek kredi notuna sahip, finansal yapısı güçlü firmalar daha düşük komisyon oranlarından faydalanabilir.
• Vade Uzunluğu: Senedin vadesi uzadıkça bankanın üstlendiği riskin süresi de artar. Bu nedenle daha uzun vadeli senetler için genellikle daha yüksek komisyon oranı uygulanır.
• İşlemin Riski: Banka, alacaklı ve borçlu arasındaki ticari işlemin niteliğini ve genel risk düzeyini de değerlendirir.

Faiz kavramı ise aval kredisi sürecine ancak borçlunun temerrüde düşmesi yani senedin vadesinde ödemeyi yapmaması durumunda dâhil olur. Bu senaryoda avalist banka yasal yükümlülüğü gereği alacaklıya ödemeyi yapar. Bu noktadan sonra bankanın ödediği tutar, asıl borçlu olan işletmenin bankaya olan yeni borcuna dönüşür. İşte bu tutar üzerinden, anlaşılan sözleşme koşullarına göre temerrüt faizi işlemeye başlar.

Aval Kredisinin Süresi ve Geri Ödeme Koşulları

Aval kredisinin vadesi, bankanın güvence altına aldığı poliçe veya bononun üzerindeki tarihe göre belirlenir. Bankanın taahhüdü, senedin vadesi boyunca geçerliliğini korur. Geri ödeme süreçleri ise borçlu tarafın yükümlülüklerini yerine getirme durumuna göre iki ana başlık altında incelenir:

• Normal Geri Ödeme Süreci: Senedin vadesi geldiğinde asıl borçlu işletme, borç miktarını doğrudan alacaklıya öder ve süreç otomatik olarak sona erer.
• Temerrüt Durumunda Geri Ödeme Süreci: Borçlu işletmenin vadesinde ödeme yapmaması durumunda yani temerrüde düşmesi hâlinde, avalist bankanın taahhüdü etkinleşir. Banka, alacaklıya gerekli ödemeyi yapar. Artık asıl borçlu, işletmeye rücu eder ve ilgili şirket borcu faiziyle birlikte bankaya geri ödemekle yükümlü olur.

Aval kredisindeki geri ödeme mekanizmaları, taraflar için riskleri bertaraf ederken borçlunun da belirlenen koşullar altında sorumluluklarını netleştirir.

Aval Kredisi ile Alternatif Finansman Yöntemlerinin Karşılaştırması

İşletmelerin finansman ihtiyacını karşılarken doğru yöntemi seçmesi aynı zamanda risklerini etkin biçimde yönetebilmeleri açısından da kritik öneme sahiptir. Aval kredisi, garanti mekanizmasıyla öne çıksa da piyasada faktoring, kefalet kredisi ve teminat mektupları gibi benzer amaçlara hizmet eden başka araçlar da bulunur. 

Faktoring, vadesi gelmemiş alacakların finans kurumuna satılması esasına dayanır. İşletme, faturalarını anında nakde çevirir ve tahsilat riskini faktoring şirketine devreder. Aval kredisi ise alacak senedini devretmeksizin, bankanın borcun ödenmeme riskine karşı kefil olmasıdır.

Kefalet kredisi, bankaların özellikle KOBİ'lere sunduğu genellikle Kredi Garanti Fonu (KGF) gibi kurumların kısmen veya tamamen garanti ettiği doğrudan nakit finansman türüdür. Bu durumda kefil olan kurum, kredi geri ödenmediğinde bankaya karşı sorumluluk üstlenir. Aval kredisi ise doğrudan nakit kredi sağlamaz; ticari senede dayalı para borcunun vadesinde ödenmesini garanti eder. 

Teminat mektupları da bankaların güvence aracıdır. Ancak aval kredisinden farklı alanı kapsarlar. Teminat mektupları; işin yapılması, sözleşmenin yerine getirilmesi veya borcun ifası gibi daha geniş yükümlülüğün yerine getirileceğini garanti eder. Örneğin; ihale sürecinde veya bir konut kredisi projesinde taahhütlerin yerine getirilmesi için kullanılabilir. Aval kredisi ise spesifik olarak ticari senetlerdeki para borçlarının ödenmesine odaklanır.

Aval Kredisinin Riskleri ve Yönetim Stratejileri Nelerdir?

Aval kredisi riskler genellikle borçlu işletmenin yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda ortaya çıkabilir. Aval kredilerinde karşılaşılabilecek başlıca riskleri ve bu risklere karşı uygulanabilecek yönetim stratejilerini aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:

• Bankaya Karşı Borçlanma Riski: Asıl borçlunun ödeme yapmaması durumunda avalist banka alacaklıya ödemeyi üstlenir. Bu senaryoda işletme, doğrudan bankaya borçlu hâle gelebilir, beklenmedik nakit çıkışları söz konusu olabilir. Yönetim için düzenli nakit akışı projeksiyonları ve acil durum fonları bulundurmak önemlidir.
• İtibar Riski: Bankanın ödeme yapmak zorunda kalması, işletmenin finansal itibarını zedeleyebilir. Bu durum, gelecekteki ticari ve finansal ilişkileri olumsuz etkileyebilir. Aval verilen borçların zamanında ödenmesi konusunda yüksek hassasiyet göstermek, risk yönetiminizi güçlendirmenize katkıda bulunabilir. 
• Finansal Analiz Yetersizliği: Borçlunun finansal durumunun hatalı değerlendirilmesi, aval veren işletmeyi dolaylı riske sokabilir. Her işlemde karşı tarafın mali gücünü detaylı araştırmak ve gerekli analizleri yapmak kritiktir.

Bu riskleri yönetmek için işletmeler, borçlu tarafın mali gücünü derinlemesine analiz etmeli ve aval verilen tutarlar için kendi bünyelerinde gerekli karşılıkları ayırmalıdır.

Aval Kredisi Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Öncelikle avalin dayanağını oluşturan senet yani poliçe veya bono gibi evrakların tüm detayları titizlikle incelenmelidir. Avalin kapsamı, vadesi ve borçlu ile avalist arasındaki yasal sorumluluklar net şekilde anlaşılmalıdır. Özellikle banka avalli poliçe üzerinde yer alan imza ve taahhütlerin niteliği, olası risk durumunda işletmenin sorumluluğunu doğrudan etkileyebilir.

Ek olarak aval verilen tarafın finansal analizi asla ihmal edilmemelidir. Avalist bankanın ödeme garantisi olsa da asıl borçlunun temerrüde düşmesi durumunda işletmenin bankaya karşı borçlu duruma düşeceği unutulmamalıdır. Bu nedenle borçlu tarafın; mali gücü, ticari geçmişi ve ödeme disiplini hakkında detaylı araştırma yapılmalıdır. Bu süreç, tıpkı konut kredisi başvurusundaki detaylı gelir analizine benzer bir titizlik gerektirir. Borcun geri ödeme potansiyeli dikkatle değerlendirilmelidir.