Ayı ve Boğa Sezonu Ne Demektir?

Boğa piyasası nedir?

Küresel ölçekte yaşanan siyasi ve ekonomik gelişmelere COVID-19 pandemisinin de eklenmesi ile piyasaların volatilite ve belirsizlik oranı ciddi ölçüde arttı. Böylesine değişken bir zemin söz konusu olunca tasarruflarını en iyi şekilde değerlendirmek isteyen yatırımcılar daha çok orta ve uzun vadeli stratejilere yönelir. Elbette bu gibi durumlarda piyasa yönünü ve koşullarını tespit ederek bu doğrultuda hareket etmek oldukça önemli. Yatırımcıların özellikle trend analizi kapsamında ayı ve boğa sezonu kavramlarına hâkim olmasında fayda var.

Boğa piyasası, pazarın kısa bir süre zarfında agresif bir biçimde yükselişe geçmesi ile tanımlanır. Piyasa yükselişe geçtikçe borsada git gide daha fazla açık görülmeye başlanır. Burada boğa metaforunun tercih edilmesinin özellikle piyasa yönü ile ilişkili olduğu tahmin ediliyor. Boğaların saldırı sırasında boynuzlarını aşağıdan yukarıya doğru savurması, bu piyasaların hareketi ile özdeştir.

Bull market adıyla da bilinen boğa piyasası, varlık fiyatlarındaki trendin yükselişini gösterir. Bu piyasalarda genellikle yaşanan hızlı artışı takip eden bir ekonomik büyüme söz konusudur. Boğa piyasasında başta kripto para olmak üzere yatırım araçlarına olan güven artar. Yatırımcılar bu sezonda iyimser beklentiler içerisine girerek daha fazla risk alma yöneliminde olur.

Birikimlerinizi yatırım araçlarıyla değerlendirin!

Borsada boğa sezonu neden olur?

Ekonomide boğa piyasası ekseninde bir ilerleme söz konusu olduğunda genellikle talebin arza ağır bastığı gözlemlenir. Borsada yukarı doğru hareketlilik %20 oranında ise boğa sezonuna girildiğinden söz edilebilir. Fiyatların zamanla daha da artacağına inanan yatırımcıların yarattığı güven ortamı, olumlu bir döngü oluşmasını sağlar. Bu durum, daha fazla yatırım çektiği için fiyatların yükselmeye devam etmesi muhtemeldir.

Geçmişten bugüne trendlere bakıldığında boğa sezonlarının epey uzun soluklu olabileceği kanısına varılabilir. Olumsuz haberler, elverişsiz mevzuatlar ve pandemi gibi öngörülemeyen durumlar, kısa vadeli de olsa aşağı doğru hareketlere yol açabilir. Hâl böyle olunca boğa piyasasında sona yaklaşılacaktır.

Ayı piyasası nedir?

Piyasalarda arzın talepten fazla olduğu, güvenin azaldığı ve fiyatların düşüşe geçtiği dönemler ayı sezonu olarak adlandırılır. Ayı piyasası, boğa sezonunun tam tersi olarak düşünülebilir. Burada kullanılan metaforda ayıların saldırı anında pençelerini yukarıdan aşağıya savurması ile benzerlikten yararlanıldığı görülebilir.

Ayı piyasasının oluştuğu bir ortamda yatırımcıların panik hâlinde olduğu ya da son derece temkinli davrandığı gözlemlenir. Söz konusu piyasanın temel özelliğinin varlık fiyatlarındaki ciddi düşüşler olduğu söylenebilir. Dolayısıyla piyasada yaşanan daralmalar ile yatırımcıların büründüğü kötümser ruh hâlinin ayı sezonunun bir parçası olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Piyasaları düşüş trendine sokan ayı sezonunun nedenleri nelerdir?

Ekonomik daralmaların yaşanması hâlinde piyasaların ayı dönemine girdiği düşünülebilir. Ancak bazı durumlarda farklı makroekonomik şartlar da bahsi geçen sezona girilmesine neden olabilir.

İstihdamın ve büyümenin ivme kazandığı bir ekonomide toplam talepteki artış, genel olarak tüm varlık fiyatlarının yükselme eğilimine girmesine yol açabilir. Öte yandan ekonomik büyümenin durma noktasına geldiği, güvensiz bir piyasa ortamında yaşanan belirsizlik de fiyat düşüşlerini tetikleyerek borsada ayı piyasasına ortam hazırlayabilir. Böyle durumlarda güvenli liman olarak görülen altın ve gayrimenkul gibi varlıklarda eş zamanlı olarak boğa sezonu gözlemlenebilir.

Boğa ve ayı piyasasının etkileri nelerdir?

Finansal piyasalarda oluşan güçlü yükseliş ve düşüş trendleri, ekonomi ile olduğu kadar yatırımcı beklentileriyle de yakından alakalıdır. Ekonomik büyümenin yarattığı iyimserlik boğa sezonu için ortam hazırlarken yaşanan durgunluğun etkisi ise ayı piyasasını tetikler. Dolayısıyla piyasa koşullarını tanımlayan bu iki trendin yatırımcı kararını doğrudan etkilediğini söylemek yanlış olmaz.

Boğa sezonu etkileri

Piyasalarda boğa sezonunun 3. aşaması bulunur. Bunlar; toplama, alım dalgası ve doygunluk olarak sıralanır. Özellikle büyük yatırımcıların yaptığı alımların piyasada yukarı yönlü bir ivme yaratması ile gelişen alım dalgası, sezonun altın dönemi olarak kabul edilebilir. Bu süreçte oluşan güven ortamı, küçük ve orta ölçekli yatırımcılara alım yapma konusunda cesaret verir. Üstelik piyasadaki iyileşme belirtilerinin net bir biçimde fark edilmeye başladığı bu sezonda her ölçekten yatırımcının alım dalgasına dâhil olmasıyla işlem hacimleri zirve noktayı görür.

Hacimdeki artışın da etkisi ile piyasa doygunluk noktasına ulaşır ve yatırımcı sayısı giderek azalır. Bu aşama, boğa sezonunun sonuna gelindiğini gösteren bir işarettir. Süreci genellikle sert bir düşüş trendi; yani ayı sezonu takip eder. Yatırımcılar için olumlu başlayan sezon, ciddi bir gerileme ile sonuçlanabileceği için temkinli olmakta fayda var.

Ayı sezonu etkileri

Ayı sezonu, piyasalardaki tüm aktörleri doğrudan etkiler. Eğer borsa yatırımcısıysanız portföyünüzün değeri ciddi bir düşüş gösterebilir. Üstelik hisse senedi alım-satımı yapmayan kesimler dahi durgunluk sezonundan payını alır. Bu piyasalar, genellikle bir veya daha fazla ülkenin ekonomik faaliyetlerinde yaşanan durgunluğa ve düşüş döngüsüne işaret eder. Dolayısıyla hem bireysel yatırımcılar hem de küresel bazda iyi bir haber olmadığından söz edilebilir. Süreci genellikle resesyon ve işsizlik takip eder.

Boğa ve ayı sezonunda nasıl hareket edilmeli?

Boğa ve ayı piyasası, yatırımcılar için hem fırsatlar hem de dezavantajlar barındıran süreçlerdir. Özellikle acemi yatırımcıların süreci dikkatle takip etmesi gerekir. Örneğin; sezon boğadan ayı piyasasına döndüğünde deneyimsiz yatırımcılar bu sürecin fazla sürmeyeceğini düşünerek hareket edebilir. Ancak sezon öngörülemeyecek kadar uzun sürse de trendleri doğru okuyan yatırımcılar en ideal zamanda piyasaya dönerek hâkimiyet kazanır. Özetle iniş ve çıkış dalgaları durulduğunda doğru stratejiler kurgulayan yatırımcılar kazanır, kimlerin başarılı olduğu uzun vadede daha net anlaşılır.

Ayı ve boğa piyasası ne kadar sürebilir?

Boğa ve ayı sezonları, farklı etkenlere bağlı olarak uzun veya kısa sürebilir. Boğa piyasası, en az iki aylık periyotta görülen minimum %20’lik bir artışı ifade eder. Tabii dünyada boğa yılı olarak da adlandırılan uzun soluklu periyotlar yaşanmıştır. Örneğin; 2009 yılında konut krizinin yaşandığı ayı piyasasının ardından dibi gören ABD hisse senedi endeksleri, o günden bu yana devam kesintisiz bir yükseliş trendine girdi. Yaşanan bu durum, boğa piyasasının ne kadar sürebileceğini gösterir niteliktedir. Bu alanda yapılan araştırmalar, boğa dönemlerinin 9, ayı sezonlarının ise ortalama 1,5 yıl kadar devam edebileceğini gösterir.