Sharpe Oranı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Sharpe oranı nedir?

Bir yatırımın aldığı ekstra risk miktarına göre elde ettiği getirinin ne kadar etkili olduğunu gösteren sharpe oranıdır. Bu oran, yatırımcıların risk düzeyini anlamalarına ve farklı yatırımları risk-getiri açısından karşılaştırmalarına yardımcı olur. Bir yatırımın sharpe oranı ne kadar yüksekse o yatırımın, riskli olmasına rağmen daha yüksek getiri sağladığı anlamına gelir. Düşük bir sharpe oranı ise alınan riskin getirisiyle orantılı olmadığını gösterir. Yatırımın riskini göz önünde bulunduran sharpe oranı, getirisini değerlendirme yolunda yatırımcılara rehberlik eder.

Sharpe oranı ne işe yarar?

Finansal yatırımların değerlendirilmesinde çeşitli işlevlere sahip olan sharpe oranı, yatırımcıların karar verme süreçlerinde önemli rol oynar. Sharpe oranının ana işlevleri şu şekilde özetlenebilir;

• Bir yatırımın riskini göz önünde bulundurarak getirisini değerlendirmeye yardımcı olan sharpe oranı, yatırımın getirisinin hükümet tahvilleri gibi risksiz bir getiri oranına kıyasla ne kadar fazla olduğunu gösterir. Böylece yatırımcıların risk alarak elde ettikleri ek getirinin miktarını anlamalarını sağlar.
• Yatırımcılar ve portföy yöneticileri, farklı yatırım araçlarını veya portföyleri doğrudan karşılaştırmak için sharpe oranını kullanabilir. Oran, çeşitli yatırımların risk-getiri profillerini objektif şekilde karşılaştırmaya olanak tanır. Bu sayede yatırımcılar hangi riskin daha iyi ödüllendirildiğini görebilir.
• Sharpe oranı, portföy yöneticilerinin kendi performanslarını değerlendirmek için de kullanılır. Yüksek oran; yöneticinin riski etkin şekilde yönettiğini, yatırımcılara risklerine değecek getiriler sağladığını gösterir.
• Risk yönetiminde de kullanışlı olan sharpe oranı, yatırımların risk düzeyini göz önünde bulundurarak bir portföyün toplam risk profilini değerlendirmede yardımcı olur. Böylece portföy yöneticileri risk seviyelerini daha iyi ayarlayarak riski daha etkili şekilde yönetebilir.
• Sharpe oranı, yatırım stratejilerini şekillendirmede önemli rol oynar. Yatırımcılar, ilgili oranı kullanarak hangi yatırım araçlarının portföylerine en iyi katkıyı sağladığını belirleyerek elde ettikleri bilgileri gelecekteki yatırım kararlarında kullanabilir.

Sharpe oranı nasıl hesaplanır?

Sharpe oranı hesaplama, yatırımın getirisi ile alınan riskin etkili şekilde karşılaştırılmasını sağlar. Hesaplama süreci şu adımlarla ilerler;

İlk adım, ilgili yatırımın veya portföyün getirisini hesaplamaktır. Elde edilen bilgiler, belirli bir dönem içinde yatırımın değerindeki yüzde değişiklik olarak ifade edilebilir. Örneğin bir yatırımın yıllık getirisi, bir yılın başında ve sonunda portföy değeri arasındaki yüzde fark olarak hesaplanır. Risksiz getiri oranı, güvenli kabul edilen bir yatırımın getirisi olduğundan hesaplama için referans noktası olarak kullanılır.

Çoğu zaman bu oran için kısa vadeli hükümet tahvillerinin getirisi kullanılır. Fazla getiri, portföyün getirisi ile risksiz getiri oranı arasındaki farktır. Bulunan fark, yatırımın risksiz bir yatırıma göre ne kadar ekstra getiri sağladığını gösterir. Yüksek sharpe oranı, yatırımın riskini iyi bir getiriyle ödüllendirdiğini gösterirken düşük oran alınan riskin getiriyi yeterince artırmadığını gösterir.

Portföyün standart sapması, yatırımın getirisindeki dalgalanmaların bir ölçüsü olarak riskin göstergesi olarak kullanılır. Yüksek standart sapma, yatırımın getirisinin daha volatil yani daha riskli olduğunu gösterir. Son adımda ise fazla getiri, portföyün standart sapması ile bölünür. Bu oran, portföyün birim risk başına elde ettiği fazla getiriyi ifade eder. Matematiksel olarak şu şekilde ifade edilir;

Sharpe Oranı: (Portföy Getirisi - Risksiz Getiri Oranı) / Portföyün Standart Sapması​

İyi bir sharpe oranı kaç olmalı?

Sharpe oranının ne olması gerektiği çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir. Söz konusu oran yorumlanırken piyasa koşulları ile yatırımın türü göz önünde bulundurulur. Genel bir kural olarak sharpe oranı pozitif olduğunda yatırımın risksiz getiriyi aştığı ve bazı ekstra getiriler sağladığı söylenebilir. Fakat yüksek bir oran her zaman daha iyi olduğu anlamına gelmez. Çünkü ilgili oran yatırımın getirisinin dalgalanma derecesini de yansıtır.

Piyasa koşulları sharpe oranının ne kadar iyi olduğunu etkileyebilir. Örneğin piyasa genel olarak yüksek dalgalanma gösteriyorsa, yüksek sharpe oranı beklemek daha makuldur. Çünkü böyle bir ortamda risksiz varlıklarla karşılaştırıldığında yüksek getiriler elde etmek daha zordur. Öte yandan piyasa istikrarlı olduğunda daha düşük sharpe oranını bile kabul edilebilir olabilir.

Tüm bunların yanı sıra farklı yatırım türleri ile stratejileri için 'iyi' olarak kabul edilen sharpe oranı değerleri değişkenlik gösterir. Uzun vadeli, düşük riskli yatırımlar için daha düşük sharpe oranı normal olarak kabul edilebilirken daha yüksek riskli, aktif yönetilen portföyler için daha yüksek bir oran beklenebilir.

Sharpe oranını değerlendirirken tek başına elde edilen göstergeye güvenmek yerine diğer performans ölçütleri ile birlikte kullanmak gerekir. Portföyün genel performansını değerlendirmek için sortino oranı, alpha ve beta gibi diğer finansal göstergeler ile yatırımın toplam getirisi dikkate alınmalıdır. Yatırım kararlarında kapsamlı bir bakış açısı sağlamak için çeşitli ölçütlerin hepsinin bir arada kullanılması daha bilgi verici sonuçlar ortaya koyar.

Sharpe oranı nasıl yorumlanır?

Sharpe oranı; bir yatırımın risksiz getiriye göre ek getirisini, alınan riskle yani standart sapma ile ölçülmesi ve sonuçların birbirleriyle kıyaslanması yoluyla hesaplanır. Pozitif bir oran, yatırımın risksiz getiriden daha iyi performans gösterdiği sonucunu ortaya koyar. Oran ne kadar yüksekse, risk karşılığında elde edilen fazladan getiri o kadar iyi demektir. Tersine düşünüldüğünde ise negatif bir oran, yatırımın risksiz getiriden daha kötü performans gösterdiği anlamına gelir.

Sharpe oranı, iki farklı yatırımın oranlarını karşılaştırarak hangisinin riskine göre daha iyi ayarlanmış getiri sunduğunu anlamak için kullanılabilir. Özellikle benzer türdeki yatırımlar ya da farklı portföy yöneticilerinin stratejileri arasında karar verirken bu oranı iyi şekilde yorumlamak önemlidir.

Sharpe oranını yorumlarken piyasa koşullarının etkisini göz önünde bulundurmak önemlidir. Örneğin piyasada yüksek fiyat dalgalanmaları olduğunda yatırımların standart sapmaları artacağından bu durum sharpe oranını etkileyebilir. Bu sebeple söz konusu oranı belirli bir piyasa dönemi içinde ve o dönemin piyasa koşulları çerçevesinde değerlendirmek daha doğru olur.

Yatırımcıların risk tercihleri sharpe oranının yorumlanmasında önemli faktörlerden biridir. Daha fazla risk almaktan kaçınan yatırımcılar, düşük standart sapmaya sahip portföyler ile daha düşük ama pozitif sharpe oranları tercih edebilir. Riski seven yatırımcılar ise daha yüksek standart sapma içeren ve potansiyel olarak daha yüksek sharpe oranlarına sahip yatırımlara yönelebilir.

Sharpe oranı tek başına bir yatırımın performansını değerlendirmek için yeterli olmayabilir. Bu nedenle diğer performans ölçütleri ile birlikte kullanılması tavsiye edilir. Örneğin sortino oranı negatif getirilere odaklanırken, alpha ve beta gibi göstergeler yatırımın piyasa getirilerine kıyasla performansını ve piyasa hareketlerine duyarlılığını ölçer.