Enflasyona Endeksli Tahvil Nedir, Nasıl Alınır?

Enflasyona Endeksli Tahvil Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Enflasyon, piyasada değeri olan malların ya da hizmetlerin fiyatlarının artması ve buna karşılık ülke para biriminin alım gücünün düşmesi sonucunda ortaya çıkar. Tahvil ise devletin ya da özel şirketlerin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla çıkarılan borç senetleri olarak tanımlanır. Enflasyon endeksli tahvil ise yatırımcıların sahip olduğu anaparanın enflasyon karşısında zarar görmesini engellemek amacıyla çıkarılır. Bahsi geçen tahvil türü, anaparayı ve faiz ödemelerini belirli orandaki sabit fiyat göstergesine bağlar.

Hazine, Türk lirası borçlanmalarını üç enstrümanla yapar. Bunlar; enflasyona endeksli, sabit ve değişken faizli tahviller olarak sıralanır. Piyasadaki değişikliklere göre değer kaybı yaşamayan tahvil çeşitlerinden biri olan EET (Enflasyona endeksli tahvil), yatırım aracı olarak sıkça tercih edilir. Enflasyon endeksli tahvil, özellikleriyle yatırımcıların geleceğini güvence altına almaya yardımcı olur. Enflasyon karşısında sermaye erimesinin yaşanmasını engeller. Bankaların yüksek oranlarda kâr elde etmesini sağlar. Belirli şartlara bağlı olduğu ve devlet eliyle dağıtıldığı için güvenli bir yatırım fonudur. EET, kişilerin enflasyon oranı karşısında alım gücünün aynı kalmasını ya da yükselmesini destekleyen bir yapıya sahiptir. Dolayısıyla “Enflasyon endeksli tahvil nedir?” sorusu, sıklıkla piyasadaki değişimlerden minimum düzeyde etkilenmek isteyen yatırımcılar tarafından sorulur. EET’nin getiri ödeme çeşitleri hakkında detaylı bilgiye sahip olmak, bu noktada yatırımcılara fayda sağlar.

TÜFE’ye Endeksli Tahvillerin Getiri Ödemesi Çeşitleri Nelerdir?

DİBS denilen Devlet İç Borçlanma Senetleri, kupon ödemeli ve ödemesiz olmak üzere ikiye ayrılır. TÜFE'ye endeksli tahviller, reel getiri garantisi veren anlaşmalardır. Bu finans aracı, yatırımcısına enflasyon oranında ya da bu rasyonun üzerinde bir getiri sağlar. Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ilk ihraç sırasında belirlenen faizin üzerine ilgili kupon dönemi için enflasyon farkı eklenerek kişilere ödeme yapılır. Aşağıdaki tabloda TÜFE’ye endeksli tahvillerin getiri ödemesi çeşitlerini bulabilirsiniz.

Bu ödeme çeşitleri incelenirken sözleşme şartları göz önünde bulundurulmalıdır. Devletin açtığı ihalenin maddelerine göre vade süresinin uzunluğu ve kuponun mâli değeri belirlenebilir. İhalede yer alan ödeme çeşitlerinin ekonomik hedeflere uygun olacak kâr marjı gözetilerek seçilmesi önemlidir.

TÜFE endeksli tahvil, anapara ödemesi sırasında herhangi bir değer kaybına neden olmaz. Enflasyona endeksli tahviller, öngörülür ve risk içermeyen yatırım araçlarıdır. Bahsi geçen tahvil türü, enflasyon değerinin artmasının sonucunda anaparanın alım gücünü korumaya odaklanır. Vade boyunca yaşanan enflasyon oranı değişiklikleri, mevcut getiriyi etkilemez. Enflasyon değerinin düşmesi söz konusu olsa bile tahvil başında planlanan anaparanın ödemesi gerçekleşir.

Devlet tarafından yatırımcılara yapılan kupon ödemeleri, aktif nakit akışı ve iş desteği sağlar. Ödenecek kuponların miktarı, ihale sırasında maddeler dâhilinde açıkça belirtilir. Ödemenin gerçekleşeceği dönemde enflasyon, ihraç zamanındaki değerden daha düşükse hazine tarafından belirlenen kupon oranı kullanılır. Eğer taraf olan kurum, ihaleden erken çekilmek isterse maddi bir kayba uğrar. Öte yandan tahvil süresi sona erdiğinde elde etmek istediği faizi kazanmış olur.

Enflasyona endeksli tahvillerde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından ilan edilen TÜFE kullanılır. Vadenin bitiminde ilk anlaşma tarihinde belirlenen değerden daha düşük bir enflasyon değeri söz konusuysa kişiye anapara ödenir. Bu sayede kişinin sermayesinde herhangi bir azalma olmaz. Bu ödeme çeşidi, garanti bir getiri sağladığı ve elde var olan parayı kaybetmeyi engellediği için sıkça tercih edilir.

Enflasyona Endeksli Tahvil Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Enflasyona endeksli tahvil hesaplaması için anüite formülü kullanılır. Bunun sonucunda elde edilen değer ve tahvil bitiminde ortaya çıkan veri toplanır. Enflasyon endeksli tahvilin hesaplanması için kullanılan formül şudur:

(Reel Faiz Oranı + 1) = (Nominal Faiz Oranı + 1) / (Enflasyon Oranı + 1)

Bu formülle tahvilin reel getiri oranına kolaylıkla ulaşılabilir. Bu, piyasalarda yaşanacak iç ya da dış kaynaklı dalgalanmalara karşı riskten kaçınmak için etkili bir tahmin yöntemidir. Kişilerin yatırımların geleceği hakkında fikir edinmesini sağlar.

Enflasyona Endeksli Tahvillerin Süreleri Ne Kadardır?

Enflasyona endeksli tahvillerin süreleri, en az 5 yıl olmalıdır. Tahvilden kazanç elde etmek isteyen kişilerin belirlenen vade dolana kadar beklemesi gerekir. Öte yandan 2022 yılında yararlanılan enflasyona endeksli tahvillerin vade bitim süresi, 2032 yılına kadar varabilir. Tüm bunlara ek olarak belirlenen zaman dilimi, en fazla 30 yıl olabilir. Vade uzadıkça senet getirisi arttığı için uzun dönemli kâğıtlar sıkça tercih edilir.

Enflasyona Endeksli Tahvil Nasıl Alınır?

Gerçek ve tüzel kişiler, bu işlemi gerçekleştirmek için Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı’na başvuruda bulunabilir. Bu kurum tarafından her ayın son iş gününde takip eden ayın ihale takvimi açıklanır. Tüm bankaların ve yatırımcıların bu ihalelere katılması mümkündür. Gerçekleştirilecek olan ihaleden önceki haftanın son iş gününde ise detaylar duyurulur. İhaleye başvuru yapanların arasından seçilen kişiler piyasaya dâhil edilir. “Enflasyona endeksli tahvil nasıl alınır?” sorusunun yanıtı, küçük yatırımcılar için değişiklik gösterir.

Küçük yatırımcılar, bankaların açtığı tahvil sayfalarından alım işlemini gerçekleştirebilir. Devlet tahvili alınması için minimum 100 TL nominal sınırı bulunur. Satış işlemleri ise 10 TL nominal ve katları şeklinde yapılabilir. Bankalar aracılığıyla enflasyona endeksli tahvil satın almak isteyen kişilerden sabit tutarda bir işlem masrafı talep edilebilir. Her bankanın kendine özgü alım satım kuralları olduğunu unutmamakta da fayda vardır. Bu nedenle aracı bir kurumla ihaleye dâhil olunuyorsa anlaşma şartlarına dikkat edilmesi gerekir.

Enflasyona Endeksli Tahvillerden Kimler Faydalanabilir?

Bahsi geçen bu tahvil türü, sermayelerini piyasadaki dalgalanmalara karşı korumayı hedefleyen kişiler tarafından tercih edilir. Devletin verdiği bu tahvilden yerli, yabancı, kurum ve birey tüm yatırımcıların faydalanması mümkündür. “Enflasyon endeksli tahvilden kimler faydalanır?” sorusu ile ilgili bir diğer önemli nokta ise teklif miktarıdır. Kişilerin tahviller için 1000 TL ve üzerinde teklif vermesi gerekir.

TÜFE’ye (Enflasyona) Endeksli Tahvilleri Kimler İhraç Eder?

Enflasyon endeksli tahviller, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çoklu fiyat ihale yöntemiyle ihraç edilir. Devletin açtığı ihalelere bankalar ya da kurumlar başvuruda bulunur. Bankalar, gerekli şartları karşıladıkları takdirde satın aldıkları tahvilleri küçük yatırımcılara ihraç etme hakkına sahip olur. Farklı küçük yatırımcıların kendilerine uygun olan enflasyona endeksli tahvil fonunu bulması son derece kolaydır. Yatırım yapan kişilerin belirlenen zaman dilimi içinde nakde ihtiyaçları olduğunda devlete başvuruda bulunmaları mümkün değildir. Bu noktada bankalar, alıcı olarak hazır bekler. Tüm bunların yanı sıra yatırımcı, günlük olarak belirlenen fiyatı ve biçilen maddi değeri bankaya satarak nakit elde edebilir.