B2B, B2C ve C2C İş Modelleri Nedir?

B2B nedir?

B2B "business to business” ifadesinin kısaltmasıdır. Dilimizde “işletmeden işletmeye” anlamına gelen B2B iş modelinde ürün ve hizmetler son tüketiciye değil, diğer işletmelere satılır. Dolayısıyla şirketlerin ürünlerini ve hizmetlerini kullanıcılar yerine diğer şirketlere pazarlamaya çalıştıkları söylenebilir.

B2B iş modelinde genel olarak doğrudan satış, distribütörler, toptancılar ve e-ticaret ağları gibi satış kanalları üzerinden süreç ilerler. Bu iş modelinde tercih edilen pazarlama yöntemi, son kullanıcıya yönelik uygulanan pazarlama metotlarından daha farklı şekilde gerçekleşir. B2B pazarlama yönteminde genel olarak daha karmaşık ve teknik mesajların kullanıldığı gözlemlenir.

Ham madde ve operasyonel ihtiyaçlar yüzünden doğan iş birliklerinde B2B iş modeline sıklıkla rastlanır. Örneğin mobilya üretimi yapan bir firma ham madde olarak başka bir firmadan ahşap satın alabilir. Aynı şekilde bir firma, kendisinin yeterli olmadığı alanda farklı firmaların hizmetine başvurabilir. Kurumsal iletişim konusunda yetkin kaynağı olmayan şirket, bu alanda farklı bir şirketten hizmet alabilir.

B2B iş modelinin avantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz;

• Daha geniş pazara ulaşım: B2B iş modeliyle çalışan şirketler, son kullanıcıyla sınırlı kalmadıkları için daha geniş bir pazara erişim sağlayabilir.
• Daha yüksek kar marjı: İşletmelere daha yüksek adette satış gerçekleştirildiği için daha yüksek kâr marjı elde edilebilir.
• Uzun vadeli iş ilişkileri: Bir kullanıcı, aynı ürünü bir kez satın aldıktan sonra uzun süre bu ürünü almayı tercih etmeyebilir. Diğer yandan işletmeler aynı üründen binlerce satın alabilir ve farklı dönemlerde de bu ürüne ihtiyaç duyabilir. B2B’de bu nedenle müşteri ilişkileri daha uzun ömürlü olur.

B2C Nedir?

İşletmeden işletmeye (B2B) modelinden daha farklı bir yaklaşıma sahip olan B2C modelinde işletme ve kullanıcı arasında bir ilişki kurulur. B2C “Business to consumer” anlamına gelir. B2C açılımının Türkçe anlamı ise “işletmeden tüketiciye” yapılan pazarlamalardır.

B2C iş modelinde şirketlerin hedef kitlesi son tüketicilerden oluşur. Mobilyadan giyime, elektronik cihazdan gıdaya birçok sektörde B2C iş modeline rastlanabilir. Firmalar, son kullanıcılara ürün ve hizmetlerini genel olarak perakende satış mağazaları, e-ticaret platformları ve doğrudan satış kanalları üzerinden sunar. İşletmeden tüketiciye satışın gerçekleştiği bu iş modelinde kullanıcının duygu ve ihtiyaçlarına hitap eden pazarlama yöntemleri kullanılır. Başarılı reklam stratejileri ve gelişen e-ticaret, B2C modeliyle çalışan firmaların elini kolaylaştırır; daha geniş kitlelere satış yapmalarına imkân tanır.

B2C iş modelinin avantajlarını kısaca şu şekilde sıralayabiliriz;

• Geniş pazara erişim imkânı: Doğrudan son kullanıcıyı hedef alan B2C modelinde, geniş bir pazara erişim ve milyonlarca kullanıcıya ürün satma fırsatı bulunur.
• Hızlı geri dönüş: Başarılı reklam stratejisi ve fiyat kampanyaları ile tüketicilerin sunulan ürün ve hizmetlere hızlı geri dönüş sağlaması mümkün olabilir.
• Daha sade bir iş modeli: B2B iş modelinde şirketler, farklı şirketlerle çalıştığı için karmaşık süreçler ortaya çıkabilir. B2C modelinde ise son tüketiciye daha sade bir iş modeli üzerinden ulaşılabilir.
• E-ticaret ile daha geniş bir kitleye ulaşma şansı: Fiziksel mağazalardaki yüksek maliyetlerden e-ticaret ayrıcalığıyla kurtulmayı başaran B2C modeline sahip işletmeler, bir yandan maliyetleri düşürürken diğer yandan daha geniş kitlelere erişebilir.
• Marka farkındalığı: İşletmelere hizmet sunan bir şirketin adı halk arasında çok bilinmezken kullanıcıya hitap eden markalar daha çok tanınır.

B2B ve B2C Arasındaki Farklar Nelerdir?

Hitap edilen kitle farklı olduğu için B2B ve B2C modelleri arasında doğal olarak farklılıklar bulunur. İşte, B2B ve B2C arasındaki farklar;

• B2B modelinde hedef kitle işletmeler, B2C modelinde ise son tüketicidir.
• B2B modelinde genel olarak ham madde, yazılım, ara ürünler, danışmanlık hizmetleri ve üretim ekipmanları ürünleri öne çıkar. B2C modeli ise son tüketici tarafından kullanılan mobilya, gıda, elektronik, kozmetik ve gıda ürünlerine odaklanır.
• B2B pazarlamada daha çok teknik ve karmaşık mesajlar tercih edilirken B2C pazarlamada duygulara ve ihtiyaçlara hitap eden sade mesajlar kullanılır.
• B2B modelinde müşterinin aynı ürünü bir kez daha alma ihtimali yüksektir.
• B2B modelinde işletmeler ile çalışıldığı için geniş bir müşteri hizmetleri ağı kurmak gerekmezken B2C modelinde milyonlarca müşteriye hitap edilebileceği için geniş bir ekip kurmak gerekebilir.
• B2B modelinde fiyat konusunda işletmeyle pazarlık yapmak mümkünken B2C modelinde müşterinin pazarlık imkânı yok denecek kadar azdır.

C2C Nedir?

C2C ise “consumer to consumer” anlamına gelir; yani, Türkçe’de “tüketiciden tüketiciye” şeklinde ifade edebiliriz. Bu iş modelinde, tüketiciler çeşitli platformlar aracılığıyla birbirini bulur ve kendi aralarında ürün hizmet alışverişi yaparlar.

Tüketicilerin kullandıkları ya da sahip oldukları sıfır ürünleri başkalarına satmaya yardımcı olan dijital pazarlar C2C'nin gerçekleştiği alanlara yönelik güzel bir örnektir. İkinci el eşya alış-satış siteleri, koleksiyon ürünü satış ağları, kiralık eşya ev araç platformları, freelance hizmet alma-satma siteleri de C2C türü ticarete yardımcı olur. C2C modelinde tüketiciler, kullanılmış ürünleri uygun fiyatlara alabilir ve piyasada olmayan bazı ürünlere daha kolay erişebilir.