Türkiye’de Enflasyon Nasıl Düşer?

Enflasyon Sorunu Mutlaka Çözülmeli

Türkiye’nin en önemli sorunu olan enflasyonu çözersek her şey çözülür söylemi doğrudur. Enflasyon düşerse, faizler düşer, yatırım artar, büyüme artar, işsizlik azalar, satın alma gücü de artar. Enflasyon dediğimiz gibi gerçekten çok önemli bir sorundur ve mutlaka çözülmesi gereklidir. Özellikle de dünyada enflasyonun, sadece problemli ülkelerde kaldığı bu dönemde düşürülememesi kabul edilebilir bir mesele değildir. Neredeyse bize benzer tüm ülkeler enflasyonlarını tek haneye düşürdüler, gelişmiş ülkelerde enflasyon sorunu zaten uzun zamandır kalmadığını görüyoruz. Türkiye’de Eylül 2021 itibarıyla yıllık manşet enflasyon (TÜFE ile ölçülen enflasyon) TÜİK tarafından yüzde 19,58 olarak açıklandı. Hissedilen enflasyon ise bunun en az iki katı kadar.

Elbette bir sorunu çözmek için önce;

1. Sorunun kabul edilmesi gerekiyor
2. Sorunu kabul ettikten sonra sorunun çözülmesi için gerekenlerin yapılması gerekmektedir.

Enflasyon sorununu çözebilmek için önce enflasyonun nereden kaynaklandığına bakmak gerekir. Enflasyonun iki kaynağı vardır;

• Talep kökenli enflasyon
• Arz (ya da maliyet) kökenli enflasyon.

Eğer bir ekonomide arz miktarı değişmediği halde talep miktarı artıyorsa o zaman ekonomide talep kökenli enflasyon oluşur. Talep kökenli enflasyon çeşitli nedenlerle ortaya çıkar (düşük faiz ortamı varsa yatırım ve talep artışı, nüfus artışı, merkez bankasının piyasaya daha fazla para sürmesi gibi). Diğer bir yandan eğer bir ekonomide arzda daralma ya da maliyetlerde artış oluşmuşsa o ekonomide arz yönlü enflasyonist baskıdan söz edilir. Diğer bir taraftan maliyetlerde artış üretim faktörlerinde ve girdi fiyatlarından artış olarak tanımlanabilir diğer bir yandan kurlarda artış da maliyet fiyatlarını artırır. Petrol, doğalgaz,enerji ve hammadde gibi üretimde kullanılan ithal girdilerin fiyatlarında artışın ek olarak kurda ortaya çıkan artışlar bu tür girdilerin ithal fiyatlarını dolayısıyla firmaların üretim maliyetini artırır. 

Peki tüm bunları göz önünde bulundurduğunuzda Enflasyon nasıl düşer:

1. Merkez Bankası ile fiyat istikrarını sağlayarak.
2. Döviz kurlarında istikrar sağlayarak.
3. Merkez Bankasının piyasadaki para arzını düşürerek ve/veya faizleri enflasyonun üzerine yükselterek pozitif reel faiz vererek. 
4. Enflasyonu düşürmek konusunda kesinlikle kararlı olarak ve sabırlı davranarak.
5. Enflasyonu düşürmek konusunda toplumsal bir mutabakat sağlayarak ve bunun samimi bir şekilde sürdürerek.
6. Enflasyonu düşürmek için güveni artırarak ve belirsizlikleri azaltarak önce enflasyon beklentilerini düşürerek.

Enflasyonun kalıcı düşmesi ile birlikte faizler de mutlaka düşecektir. Yapılacak en büyük hatalardan biri enflasyon düşmeden faizleri düşürmek olacaktır ki biz ve bizim gibi ülkeler zamanında bunun denedi ve hiçbiri başarılı olamadı. İktisat bilimine ve fiyat istakrarı prensiplerine bağlı kalmak enflasyonu düşürmek için en önemli etkenler olacaktır.

Herkese sağlıklı günler diliyorum...
Saygılarımla

Murat Sağman

Murat Sağman'a ait diğer yazıları okumak için;

• 2022 Yılında Riskler ve Fırsatlar
• Enflasyon Artık En Büyük Derdimiz