Savaşın Türkiye’ye Etkileri

Bir süredir gündemde olan, ancak aklı başında insanların “diplomatik yollarla sorunlar çözülür, savaşa dönüşmez” iyimserliğinde olduğu günlerin birinde bir uyandık ki; Rusya, Ukrayna’yı işgal etmiş.

İçinde ama, fakat, lakin kelimeleri olmadan bu durum tüm barış yanlısı insanlar tarafından kınanmalıdır. Zorbalığa izin verilmemeli, gözünün üstünde kaşın var diyerek ülkelerin toprak bütünlüğüne göz dikilmemelidir. Bunları yapanlar öylesine cezalandırılmalıdır ki; bir daha kimse böyle bir şeye cesaret edemesin ve ülkeler de kendilerine barış yanlısı liderler seçsin.  

Yaptırımlar Gelmeye Başladı

İşgalin ardından, biraz geç de olsa, başta ABD ve AB’den yaptırımlar gelmeye başladı. AB’nin Rusya ile olan doğalgaz ilişkisi AB tarafından atılan adımların ilk başta sınırlı hatta bir miktar bekle-gör havasında kalmasına neden oldu.  

Bugün itibari ile atılmış en büyük adım Rus bankalarının büyük bölümünün Swift sisteminden çıkartılması ve Rusya Merkez Bankası’na getirilen yaptırımlardır. Rusya da buna karşılık kendince birtakım önemler almaya çalışıyor. Merkez Bankası faiz oranını %9,5’ten %20’ye yükseltti. Putin, Rusya vatandaşlarının yurtdışına para transferini yasakladı. Rusya, vadesi gelen yaklaşık 30 milyar USD tutarındaki tahvil kupon ödemesini gerçekleştirmeyeceğini açıkladı.  

Yaklaşık 650 milyar USD rezervi olan Rusya Merkez Bankası’nın eli kolu bağlandı. Bir merkez bankasının yıllardır anlatılan başarı hikayesi, bir siyasetçinin çılgınlığı ile hiçbir işe yaramaz hale dönüştü. Tüm bu yaşananlar enerji fiyatlarında ciddi bir yükselişe neden oldu. Brent petrol uzun bir aranın ardından $140 seviyesini aştı. Benzer bir durum doğalgaz fiyatlarında da yaşanıyor. Sürecin uzaması, yaptırımların artarak devam etmesi, dünya ekonomisi açısından büyük bir riski de beraberinde getirecek. Türkiye’nin de bu durumdan olumsuz etkilenmesi kaçınılmaz olacaktır. 

Uygulanmakta olan modelin önemli ayaklarından bir tanesi de turizm geliri. Zaman zaman yaşanan dalgalanmalara karşılık yapılan müdahalelerle turizm sezonuna kadar kurda önemli bir yukarı hareket olmadan girilmesi sonrasında turizm sezonun açılması ile birlikte döviz arzında yaşanan bollaşmanın müdahaleye gerek kalmadan kur stabilizasyonuna katkı vereceği varsayılıyordu. Ancak Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan bu gerginlik turizm gelirinde önemli bir kayba neden olabilir. Türkiye’ye gelen turistlerin yaklaşık %25’i Rusya ve Ukrayna’dan geliyor. Bu süreç turizm gelirinde hatırı sayılır büyüklükte bir kayba neden olacak gibi görünüyor. Kısacası kasamıza girecek döviz miktarı azalacak. Bu yetmezmiş gibi bir de petrol ve doğalgaz fiyatlarında yaşanan yükselişler kasamızdan enerji ithalatı için daha çok döviz çıkmasına neden olacak.

Tüm bu yaşananlar ve bunun yarattığı riskler Türkiye ekonomisi açısından ciddi riskleri de beraberinde getiriyor. Zaten kırılganlıkları olan bir ekonomi için bu süreci yönetmek hiç de kolay olmayacak. Bugüne kadar doğru adımları atmadık. Ancak bugün ortaya çıkan tablo artık bizim dışımızda ve yapacak pek de bir şeyimiz yok. Yaşayarak göreceğiz. Ortak dileğimiz, bu işgalin sona ermesi ve daha fazla can kaybının yaşanmamasıdır. Savaşın kazananı olmaz. İşte o yüzden bir kez daha ve daha yüksek ses ile bağıralım. “YURTTA SULH, CİHANDA SULH”  

Barış ve huzur dolu günlerin yakında ve kalıcı olması dileklerimle. 

Mert Yılmaz'a ait diğer yazıları okumak için:

• Paramızı Nerede Değerlendirelim?
• Ekonomilerde Varyant Kaygısı
• Kapadığın Köşeden Gol Yemek; Dolar mı, TL mi?