1999 yılında yürürlüğe giren İşsizlik Sigortası Kanunu, esasen sosyal güvenlik alanını da kapsayan bir torba yasa özelliği taşır.
1999 yılında yürürlüğe giren 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu, esasen sosyal güvenlik alanını da kapsayan bir torba yasa özelliği taşır. Bu yasa yürürlüğe girmeden önce sigortalıların emekli olabilmesi için yaş şartı aranmıyordu. Emekliliğe hak kazanmak için kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yıllık sigortalılık süresi, 5000 gün malullük, ölüm ve yaşlılık primlerinin ödenmesi yeterli görülüyordu. Benzer şekilde bağımsız kadın sigortalıların 20, erkeklerin ise 25 yıllık primlerini ödeyerek yaş şartı aranmaksızın emekli olmaya hak kazanması mümkündü.
4447 sayılı kanun kapsamında emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak belirlenmiştir. Yasanın yürürlük tarihinden önce hâlihazırda emekliliğe hak kazanan ve emekli olmasına 2 yıl ya da daha az süre kalan sigortalıların hakları korunmuştur. Henüz emeklilik şartları oluşmayan sigortalı çalışanlar için ise yaş sınırı ve prim ödeme günü sayısı kademeli olarak artırılmıştır. EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) olarak bilinen ve sigortalı çalışanların hakları gözetilerek belirlenen yaştan daha erken emekli olabilecekleri bir geçiş süreci tasarlanmıştır.
EYT başlangıcı, 8 Eylül 1999 olarak kabul edilir. EYT’liler, bu tarihten önce sigortalı olarak çalışmaya başlamış, gerekli çalışma yılını ve prim gününü doldurmalarına rağmen yaş şartı nedeniyle emekliye ayrılamamış kişilerdir. Memur, SSK, Bağ-Kur ve tarım sigortalısı olan çalışanlar EYT’de kademeli emeklilik kapsamında dâhildir. Kademeli Emeklilik Yasası kapsamında sigorta süresinin, prim gün sayısının ve yaş koşulunun birlikte sağlanması gerekir.
Gündeme gelen kademeli EYT formülleri, kadın çalışanların 7200, erkeklerin ise 9000 prim gün sayısını tamamlamaları hâlinde emekli olabilecekleri bir sistem tasarısı üzerinde yoğunlaşmaktadır. Yani sigortalı çalışan kadınlar 20, erkekler 25 yıl boyunca primlerini tam olarak ödediği takdirde emekli olabilecek. Prim gün sayısı daha az olan çalışanların EYT kademeli geçişle emekli olmaya hak kazanmaları öngörülür.
Gerekli prim süresini doldurmayan çalışanlar, EYT borçlanmaları ile gün sayısını artırabilir. Prim ödemesi eksik olan kadın çalışanların doğum borçlanması imkânı mevcuttur. Sigorta başlangıcından önce doğum yapan kadınlar, prim hakkı talep edebilir. Geçmiş yıllarda Bağ-Kur kaydı yaptırmayan sigortalıların da geçmiş prim günlerini borçlanarak tescil ettirmesi mümkün olabilir.
Yaş haddinden emeklilik, yaş koşulunu sağlayan ancak gerekli prim günü sayısını dolduramayan sigortalılara sağlanmış bir kolaylıktır. Yaş haddi için gerekli şartları taşıyan vatandaşlar, bu haktan yararlanarak emekli olabilir. Bu kapsamda değerlendirilen emeklilik şartları, sigorta başlangıcının yapıldığı tarihe ve bağlı bulunulan kuruma göre değişiklik gösterebilir.
EYT kademeli emeklilik tablosu, yeni sisteme göre güncellenmiştir. Prim gün sayısına bağlı olarak değişen yaş haddi, kadın ve erkek çalışanlar için farklıdır. Bu durumda SSK ve Bağ-Kur sigortalıları için emeklilik şartlarını iki başlık altında incelemek daha doğru olacaktır.
EYT kademeli emeklilik için prim ödeme gün sayısının tamamlanması şart koşulmuştur. Bu sayı, kişinin işe giriş tarihine göre belirlenir. SSK şartlarında yaş haddiyle emekli olmak için gerekli şartlar şu şekilde sıralanabilir:
| İşe Başlama Tarihi | Sigortalılık Süresi | Prim Gün Ödeme Sayısı | Emekli Olunacak Yaş |
|---|---|---|---|
| 8 Eylül 1999’dan önce | 15 yıl | 3600 | 50 - 60 |
| 8 Eylül - 1 Mayıs 2008 | 25 yıl | 4500 | 60 |
| 1 Mayıs 2008 sonrası | 28 yıl | 5400 | 63 |
(Erkekler için Kademeli Geçiş Tablosunda yer alan değerler içeriğin yayınlanma tarihinde geçerli olan bilgilere göre yazılmıştır)
5400 gün koşulu, kademeye tabidir. Yani 4600 günden başlayan kademe, her yıl için 100 gün artışla 5400 günde sabitlenir. Bu şekilde SSK ve Bağ-Kur sigortalıları da aynı prim gününe tabi tutulur. Bağ-Kur sigortalıları için yaş haddinden emekli olma gereklilikleri şu şekildedir:
| İşe Başlama Tarihi | Sigortalılık Süresi | Prim Gün Ödeme Sayısı | Emekli Olunacak Yaş |
|---|---|---|---|
| 8 Eylül 1999 öncesi | 15 yıl | 5400 | 50 - 68 |
| 8 Eylül - 1 Mayıs 2008 | 25 yıl | 5400 | 55 |
| 1 Mayıs 2008 sonrası | 28 yıl | 5400 | 60 |
(Tabloda yer alan değerler içeriğin yayınlanma tarihinde geçerli olan bilgilerdir.)
Gerekli koşulları sağlayan sigortalı çalışanlar, EYT kademeli emeklilik hakkı kazanabilir. EYT sorgulama ile hangi tarihte emekli olacağınızı öğrenebilirsiniz. E-Devlet üzerinden yalnızca birkaç dakika ayırarak sorgulama yapılabilir.
Kadın çalışanlar için EYT kademeli emeklilik tablosu, erkek sigortalılardan farklıdır. Genel prim gün ödeme sayısını dolduramadığı hâlde belli bir yaşa gelmiş olan kadın çalışanlar, yaş haddinden emekli olabilir. Kadınlar için kademeli geçiş tablosu şu şekildedir:
| İşe Başlama Tarihi | Sigortalılık Süresi | Prim Gün Ödeme Sayısı | Emekli Olunacak Yaş |
|---|---|---|---|
| 8 Eylül 1981 öncesi | 15 yıl | 3600 | 50 |
| 24 Mayıs 2002 - 23 Mayıs 2005 | 15 yıl | 3600 | 52 |
| 24 Mayıs 2005 - 23 Mayıs 2008 | 15 yıl | 3600 | 54 |
| 24 Mayıs 2008 - 23 Mayıs 2011 | 15 yıl | 3600 | 56 |
| 24 Mayıs 2011 ve sonrası | 15 yıl | 3600 | 58 |
| 8 Eylül 1999 - 30 Nisan 2008 | 25 yıl | 4500 | 58 |
(Kadınlar için Kademeli Geçiş Tablosunda yer alan değerler içeriğin yayınlanma tarihinde geçerli olan bilgilere göre yazılmıştır.)
Yukarıdaki tablodan kadın çalışanların hangi koşulları sağladığı takdirde kaç yaşında emekli olabileceği görülebilir. Böylelikle EYT kademeli emeklilik kriterleri hakkında fikir sahibi olmak mümkündür. Koşullar sağlandığı takdirde kademeli geçişle emekliliğe hak kazanılabilir. İlerleyen süreçte bütçenizi doğru yönetmek ve geleceğinizi güvence altına almak için bankacılık hizmeti alabilirsiniz. HangiKredi ile emekli bankacılığı ürünlerine ulaşabilir, seçenekleri karşılaştırarak en avantajlısına başvurabilirsiniz.
EYT hakkında diğer içeriklerimize göz atın!
29.05.2023
26.05.2023
24.05.2023
22.05.2023
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.