Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Sistemi

Kur Korumalı TL Mevduatı Hesabı Nedir? Sistemle Birlikte Neler Amaçlanmaktadır?

Kur korumalı TL mevduat sisteminin başlıca amacı, bankalarda bulunan toplam mevduat fonları içerisindeki Türk lirasının payını artırmaktır. Bu sistem ile Türk lirasına yatırımı teşvik ederek finansal istikrarı sağlamak amaçlanmaktadır. Döviz kurlarındaki yükselişten dolayı yatırımcıların Türk lirasından uzaklaşıp dolara yönelmesini, yani dolarizasyonu önlemek de bu alternatif sistemin yürürlüğe alınmasının amaçlarındandır.

21 Aralık 2021’de Cumhurbaşkanı tarafından yapılan açıklamanın ardından Resmî Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren kur korumalı TL mevduat sistemi, mudilerin yatırımlarını TL hesaplarında değerlendirmesi için teşvik etmesi ana hedef olarak görünüyor.

Kur korumalı TL mevduat kararıyla birlikte yatırımcıların döviz hesaplarını TL cinsinden hesaplara dönüştürülmesi halinde kar kaybı yaşamayacağını garanti ediyor. Döviz kurlarındaki dalgalanmaların dikkate alınarak vatandaşın birikimlerini güvence altına almayı hedefleyen bu karar devlet destekli bankacılık ürünü olarak karşımıza çıkıyor. Karar ile vade sonunda kur değişiminin faiz oranı üzerinde kalması halinde oluşabilecek fark müşteri hesabına TL olarak yansıtılacak. 

Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat

Kur Farkına Karşı TL Yatırım Teşviki Ayrıntıları

2021 yılının son dönemlerinde hızla artışa geçen döviz kurlarına karşı hükümetten hamle geldi. Cumhurbaşkanı tarafından yapılan açıklamanın ardından Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren kur korumalı TL mevduat sistemi, mudilerin yatırımlarını TL hesaplarında değerlendirmesi için teşvik etmeyi amaçlıyor.

2021 yatırım teşvikleri arasında en çok dikkat çekenlerden biri olan bu uygulama, döviz kurlarının da hızlıca düşmesine sebep oldu. Basın açıklaması sonrası kafalarda soru işareti doğuran durumlar ise yayımlanan tebliğ ile çözüme kavuşturuldu.

Kur Korumalı TL Mevduat Hesabı Sistemi Nasıl Çalışmaktadır?

Kur korumalı TL mevduat sistemi işleme süreci; yatırımcıların, tasarruflarını TL’ye çevirmelerine rağmen döviz bazlı kazanç elde edebilmelerini sağlayacak şekilde ilerler. Döviz tevdiat hesaplarının Türk lirası vadeli mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürülmesi ile başlayan süreç, vade sonundaki kur değişim oranı da dikkate alınarak hesabın kapatılmasıyla sonuçlanır. Döviz hesaplarını TL’ye çevirenlerin olası kâr kayıpları ise Merkez Bankası tarafından karşılanır.

Döviz garantisindeki TL yatırım teşviki, tüm banka hesap türlerini içeren bir sistem değildir. Yatırımcıların kamu, özel ve katılım bankalarında bulunan döviz tevdiat hesaplarını ve döviz cinsinden katılım fonlarını içerir.

Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabı Özellikleri

• Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabı'na özel stopaj oranı 0 (sıfır) dır.
• Faiz/kar payı ile hesap açılışı ve vade sonundaki kur değişim oranı kıyaslanır. Yüksek olan oran üzerinden mevduat ve katılım fonu sahibine ödeme yapılır.
• Vade sonunda kur farklılığı durumunda, anapara ve faiz/kar payı tutarı müşteriye banka tarafından ödenir.
• Vadeden önce hesaptan para çekilmesi durumunda destekten faydalanılamaz.

Mevduat Hesapları ile Döviz Garantili Mevduat Hesabı Arasındaki Farklılıklar Nedir?

Döviz garantili mevduat hesabı, kredili mevduat hesabı ve diğer vadeli hesaplara göre daha farklı çalışır. Mevduat hesaplarında sadece mevduat faiz oranları geçerli iken kur korumalı TL mevduat hesabında, döviz kurlarındaki dalgalanmalar da dikkate alınır. Mevduat hesabı sahipleri, vade sonunda ne kadar faiz getirisi kazanacaklarını net olarak önceden bilirler.

Kur Korumalı Mevduatın Vade ve Faiz Oranları Nedir?

Türk Lirası yatırımına özendirici kur korumalı TL mevduat hesabında, yatırımcılara farklı vade seçenekleri de sunulmaktadır. Bu doğrultuda yatırımcılar 3, 6 ya da 12 ay vadeli kur korumalı TL mevduat hesabı açabilirler. Vade süresi oldukça önemli bir detaydır. Belirlenen vade dolmadan paranın çekilmesi hâlinde Merkez Bankası tarafından herhangi bir destek sağlanmaz. Bu sistemden, sadece vade sonuna kadar parasını hesapta tutan yatırımcılar faydalanabilir.

Kur korumalı TL mevduat hesaplarının faiz oranları, hesabın bulunduğu bankalar tarafından belirlenecektir. Fakat yayımlanan tebliğ ile söz konusu faiz oranı için bir alt limit belirlenmiştir. Tebliğin 4. maddesinin 4. fıkrasında; kura endeksli mevduat hesabı faiz oranlarının, Merkez Bankası tarafından belirlenen bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının altında olamayacağını bildirilmiştir. En son 17.12.2021 tarihinde güncellenen 1 hafta repo faiz oranı ise %14’tür. Buna göre kur korumalı TL mevduat hesaplarında en düşük faiz %14 olacaktır.

Kur Korumalı TL Mevduat Faiz Oranları

Kur Korumalı TL Mevduat Hesabı Faizi Nasıl Hesaplanır?

Kur korumalı TL mevduat faiz hesaplama işlemi, normal vadeli mevduat hesaplarındaki gibidir. Ancak burada hesaplama, herhangi bir kesinti söz konusu olmadan yapılır. Buna göre yatırımcının anaparasına, hak ettiği faiz getirisi de eklenir ve yatırımcıya ödenir. Döviz hesabının TL hesabına dönüştürüldüğü gün saat 11.00’de Merkez Bankası tarafından ilan edilen döviz alış kuru ile vadenin dolduğu gün yine aynı saatte ilan edilen kur arasındaki fark, mevduat faizinden daha fazla getiri sağlıyorsa, aradaki fark da hesaplanarak yatırımcıya ödenir.

10.000 TL Kur Korumalı TL Mevduat Örnek Hesaplama Tablosu

HangiKredi faiz hesaplama aracı ile anapara ve vade doğrultusunda faiz getirisi hesaplanabilir.

Mevduat Getirisinin Stopaj Vergisi Var mı?

Uygulamanın yürürlüğe girdiğini bildiren Resmî Gazete tebliğinde stopaj ile ilgili herhangi bir madde yer almazken Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, kur korumalı TL mevduat hesabından elde edilen gelirler için stopaj uygulanmayacağı bildirildi. TL yatırımını teşvik etmek amacıyla bu uygulama dâhilindeki hesaplarda herhangi bir kesinti olmayacaktır.

TL-Dolar Kuru Arasındaki Fark Mevduat Hesabına Nasıl Yansır?

TL ve dolar/döviz kuru arasındaki fark, vade sonunda hesaba yansıtılır. Önce kur korumalı TL mevduat faizinin getiri/kâr payı hesaplanır. Ardından hesabın açılışı ile vade sonundaki kur değişim oranı hesaplanır ve bu iki tutar arasında kıyaslama yapılır. Hangisi daha yüksekse, o oran üzerinden mevduat ve katılım fonu sahibine ödeme yapılır.

Yatırımcının anapara tutarı ile faiz/kâr payı getirisi, hesabın açıldığı banka tarafından hesap sahibine ödenir. Eğer kur değişim oranı doğrultusunda artı bir fark çıkarsa, bu fark TCMB tarafından, hesap sahibine ödenmek üzere ilgili bankaya iletilir. Yani yatırımcılar, dövize yatırım yaptıkları takdirde elde edecekleri geliri, TL’ye yatırım yaparak elde etmiş olurlar.

Kur Korumalı Mevduat Hesabının Kayıp Riski Kime Aittir?

Kur korumalı TL vadeli mevduat hesabı, tamamen risksiz bir yatırım türüdür; çünkü yatırımcı her hâlükarda bir gelir elde eder. Bu sistemde bankalar standart vadeli mevduat prosedürlerini aynı şekilde uygulayacakları için fazladan riske girmezler. Kur korumalı TL mevduat hesabında hem bankaya hem de yatırımcıya risksizlik garantisini veren taraf Merkez Bankası’dır.

Kura Bağlı Vadeli Mevduat Teşvikinin Limit Sınırlaması Var mı?

Hem Resmî Gazete’de yayımlanan tebliğ hem de Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından yapılan “Döviz Tevdiat Hesaplarından Türk Lirası Vadeli Mevduata Dönüşümün Desteklenmesine İlişkin Basın Duyurusu”, kura bağlı vadeli mevduat teşviki ile ilgili bir limit içermemektedir. Buna göre kur korumalı TL mevduat hesabında limit sınırlaması olmadığını söylemek mümkündür. Fakat bankaların bir alt ya da üst limit koyma ihtimali de bulunmaktadır.

Kur Korumalı TL Mevduat Faiz Getirisinden Kimler Faydalanabilir?

Kur korumalı TL mevduat hesabı faiz getirisinden, sadece yurt içinde yerleşik olan gerçek kişiler faydalanabilir. Yurt dışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları da bu gruba dâhildir. Kısaca Türkiye'de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek kişiler kur korumalı TL mevduat hesabı açabilirler. Yani bir kuruma ait ticari hesapların bu uygulama kapsamında TL hesabına dönüştürülmesi söz konusu değildir.

Ayrıca bu destekten faydalanmak isteyen kişilerin 20/12/2021 tarihinde ABD doları, İngiliz sterlini ve euro cinsinden döviz tevdiat hesabına ya da döviz cinsinden katılım fonu hesabına sahip olması gerekir. Sistem yeni açılan TL hesaplarını değil, döviz cinsinden TL hesabına dönüştürülenleri kapsar.

Yabancılar İçin Kur Korumalı TL Mevduat Sistemi

Türkiye'de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek kişiler kur korumalı TL mevduat hesabı açabilirler.

Dövizle Bağlanan TL Mevduat Sistemi Geçerlilik Süresi Ne Kadar?

Tebliğin 7. maddesinde “Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.” cümlesi yer almaktadır. Buna göre dövizle bağlanan TL mevduat sisteminin geçerliliği, 21 Aralık 2021 Salı günü başlamıştır. Tebliğde ve basın açıklamalarında herhangi bir bitiş tarihi bildirilmemiştir. Buna karşın destekten bir defaya mahsus yararlanma maddesinden dolayı her bir yatırımcı için geçerlilik süresi, hesabın açılma tarihinden itibaren 3, 6 ya da 12 ay olabilmektedir.

Döviz Koruması ile Yapılan Mevduat Hesabı TL Yatırım Teşvikinin Olası Etkileri Nelerdir?

Döviz koruması ile yapılan mevduat hesabı TL yatırım teşviki, olumlu ve olumsuz birtakım sonuçlar doğurabilir. Hükümetin ve Merkez Bankası’nın öngörüsü, kısa vadede fiyat istikrarının sağlanacağı ve döviz kurlarındaki dalgalanma makaslarının kısalacağı yönünde. Sistemin birtakım sınırlandırmalara tabi olmasının sebebi de uzun vadede olumsuz etkiler doğurma ihtimalidir.

Enflasyona Etkileri: Kur korumalı TL mevduat hesaplarının vade tarihlerinde döviz kurlarının yüksek olması, Merkez Bankası tarafından farkın ödenmesini zorlaştırabilir. Böyle bir durumda kaynak yaratma amacıyla para basma yöntemine başvurulması kuvvetle muhtemeldir. Dolaşımdaki paranın ani artışı ise enflasyona olumsuz bir şekilde yansıyabilir.

Dolar Talebine Etkileri: Yatırımcılar, Türk lirasının değer kaybetme riskinden uzaklaşmaya ve nispeten daha güvenilir olduğu düşünülen dolara yatırım yapmaya eğilimlidir. Kur korumalı TL mevduat hesaplar, tasarruf sahiplerine, dolara yatırım yapmış gibi kazanç elde edebileceklerini garanti eder. Bu durum da yatırımcıların dolara olan talebini azaltabilir.

Hazineye Etkileri: Vade sonundaki döviz kuru seviyeleri, bu sistemin hazine üzerindeki etkilerini doğrudan belirleyecek olan unsurdur. Fiyat istikrarının sağlanması ya da Türk lirasının değer kazanması durumunda hazineye bir ödeme yükümlülüğü doğmayacak. Fakat TL değer kaybettiği takdirde kur farkını ödemek zorunda kalacak olan hazineye ciddi bir yük binebilir.

Türk Lirası Teşvikli Mevduat Sisteminde Doların Değeri Düşerse Ne Olur?

Türk lirasına yatırım yapmayı teşvik eden bu sistemin yatırımcı tarafındaki en önemli avantajı, doların değeri düşmesi sonucunda herhangi bir kayıp yaşanmayacak olmasıdır. Dolar cinsinden döviz tevdiat hesabına sahip olan bir yatırımcı, doların değeri düştüğü takdirde zarar eder. Fakat bu hesabını TL’ye dönüştürerek bu sisteme giren yatırımcılar, doların değer kaybetmesinden olumsuz etkilenmezler ve bankanın taahhüt ettiği oran üzerinden faiz getirisi elde ederler.

Kur Korumalı TL Mevduat Hesabı Hangi Bankalardan Yapılabilir?

Kur korumalı TL mevduat hesabı açmak için, sisteme dâhil olan bankalardan birine başvurulabilir. Devlet bankaları, özel bankalar ve katılım bankalarının bu sisteme dâhil olma hakları bulunmaktadır. Hâlihazırda açık olan döviz tevdiat hesabının bulunduğu bir bankanın sisteme katılması ile birlikte kur korumalı TL mevduat hesap açılabilir.

HangiKredi kredi notu öğrenme hizmeti ile bankacılık işlemlerindeki limitler hakkında fikir edinebilmek mümkündür.