Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşları

Finansal işlemler gerçekleştirilirken taraflar, birbirlerinin güvenilirliğini göz önünde bulundurmak durumundadır. Bir borcun ve alacağın konu olduğu sözleşmelerde alacaklı olacak tarafın, borçlu olacak tarafa güvenmesi gerekir. Söz konusu taraflar; kişiler, kurumlar ve hatta devletler bile olabilir. Günümüzün finansal dünyasında bu güvenin sözle beyan edilmesi ve bunun kabul görmesi mümkün değildir. Bu nedenle de uluslararası değerlendirme kurumları faaliyet göstermektedir.

Uluslararası derecelendirme kuruluşları, büyük ölçekli yatırımlarda, yatırıma konu olan tarafların durumu açıklayabilmek için çalışır. Bir kredi skor mekanizması kurulmuş durumdadır.

HangiKredi Finansal Raporu ile Kredi Sağlığınızı Öğrenin!

Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşu Nedir?

Uluslararası derecelendirme kuruluşu, uluslararası piyasalarda varlığını sürdüren kurumların kredi itibarının seviyesini ölçen firmalara verilen isimdir. Bu kurumların analizleri sonucunda oluşan puanlar, analize konu olan kurumun borçlu tarafta olduğunda, borcunu geri ödeyebilme gücünü gösterir.

Uluslararası değerlendirme kurumlarının en çok analiz ettiği kurumlar, büyük ölçekli şirketler ve devletlerdir. Şirketlerin piyasaya sürdüğü tahvil gibi kredi kâğıtlarının, devletlerin ise yatırım ortamlarının risk durumları öğrenmek isteyen yatırımcılar, bu kurumların yayımladığı skor tablolarını dikkate alırlar.

Derecelendirme Kuruluşları Nasıl Not Verir?

Derecelendirme kuruluşları, verilecek nota konu olan unsuru bir risk skalasına göre sınıflandırır. Bu süreçte ilgili kurumun mali geçmişindeki tüm eylemler notun seviyesini etkiler. Özellikle devletlerin notlandırılmasında dikkate alınan pek çok faktör vardır.

Politik risk, söz konusu ülkenin iç ve dış işlerinin durumuna göre şekillenir. Bu nedenle politik eylemler, ülke ekonomisini doğrudan etkiler. Ülke ekonomisinin durumu ise yatırımcıların risk değerlendirmesinde belirleyici unsurlar arasında yer alır.

Uluslararası piyasalarda kabul edilmiş standart ve evrensel bir derecelendirme yöntemi yoktur. Her değerlendirme kurumu, kendi puan sistemini oluşturur ve buna göre bir skor verir. Fakat her hâlükarda, not verilen kurumun risk durumu açıkça görülebilir.

Uluslararası değerlendirme kurumları not verirken genellikle A, B, C, D gibi harfler ve bu harflerin varyantlarını kullanırlar. Puan cetvelindeki sınıflandırma ise çoğunlukla şu şekildedir:

Uluslararası Derecelendirme Kurumlarının Verdiği Notlar Neleri Etkiler?

Uluslararası değerlendirme kurumlarının verdiği notlar, not verilen kurumların gelecekteki finansal işlemlerini etkiler. Çünkü yatırımcılar, yatırım yaptıkları kurumun ve aracın risk durumunu titizlikle ölçerler. Bu ölçümde ise derecelendirme kuruluşlarının verdiği bu notlara dikkat ederler. Her yatırımcı farklı bir kuruluşun puan cetvelini inceleyebilir. Bazı yatırımcılar ise daha kapsamlı bir analiz yapmak için ulaşabildiği tüm notları göz önünde bulundurur.

Not durumu ile birlikte pandemi gibi dönemsel detaylar da göz önüne alınır.

Detaylı bilgi için “Koronavirüs Türkiye Ekonomisini Nasıl Etkileyecek?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

Not durumu riskli gruplardan birinde olan uluslararası şirketlerin ve devletlerin aldığı yatırım miktarı azalır. Ayrıca finansman ihtiyaçlarında uluslararası kredi kuruluşlarına başvurduklarında ret cevabı alabilirler.

Düşük nota sahip olan şirketler borçlanma yöntemi ile de olsa maddi kaynak sağlarken zorlanır. Devletler ise yabancı girişimcilerin yatırımlarına konu olamadıkları gibi yerli yatırımcılar da ülke dışına yönelir. Bununla birlikte bir ülkede faaliyet gösteren şirketlerin notları da ülkenin genel notundan negatif anlamda etkilenir. Dolayısıyla bu notların yüksek tutulması, gelecekteki finansal durumu iyileştiren önemli bir etkendir.

Uluslararası Derecelendirme Kurumları İsimleri

Uluslararası değerlendirme kurumlarının çoğu, uygulamanın çıktığı ülke olan ABD merkezlidir. Bu kurumlardan bazıları dünya çapında çalıştığı ve ülkeleri puanladığı için dikkatle takip edilir. Standard & Poor's (SP), Moody’s ve Fitch Ratings en önemli kurumlar arasında yer almaktadır.

Merkezi New York’ta bulunan Standard & Poor's (SP), 1860 yılında kurulmuş köklü bir finansal kurumdur. 1980’li yıllardan sonra kredi değerlendirme kurumu olarak hizmet vermeye başlamıştır. Şirketlerden çok ülkelere verdiği puanlar ile gündeme gelmektedir. Not verirken ekonomik durum ile birlikte dış politika, seçim sistemi, iktidar ve muhalefet ilişkileri, siyasal partiler, demokrasi ve ülke başkanı gibi detayları da dikkate alır. Puan dereceleri şu şekildedir:

Moody’s, merkezi New York olan bir diğer derecelendirme kuruluşudur. Tahvil ve bono konusunda uzmanlaşmış bir kurum olarak hizmet verir. Ticari ve kamu işletmelerinin finansal araçları üzerinde araştırmalarını yürütür. Puan dereceleri ise şöyle sınıflandırılmaktadır:

Fitch Ratings, New York ve Londra olmak üzere iki farklı merkezden yönetilmektedir. En büyük 3 kurumdan biri olarak gösterilen Fitch, ülkeler ile birlikte yatırımcıların da yakın takibindedir. Uluslararası tahvil finansmanındaki riskler ve yatırımların temerrüt durumları, Fitch Ratings notlarından öğrenilebilir. Kurumun puanlama sistemi ise aşağıdaki gibidir.

Uluslararası derecelendirme kuruluşlarının, diğer kurumlara verdikleri puanlar, Findeks’in bireysel tüketicilere verdiği puanlara benzer. Kredi notu düşük olan bir kişinin bankalardan kredi alamama durumu gibi, puanı düşük ülkeler ve kurumlar da uluslararası fonlama kurumlarından destek alamaz.