Kıdem ve ihbar tazminatı çalışan insanların en çok merak ettiği konulardandır.
Çalışan ve işveren arasında yer alan iş akdi bozulduğu zaman iki tarafın da mağdur olmaması için bazı yasal gereklilikler vardır. İş Kanununda yer alan kıdem tazminatı da bunlardan biri. Hem çalışanı hem de işvereni yakından ilgilendiren kıdem tazminatı çoğu insan için bir güvence.
Kıdem tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu gereğince, çalışan işten çıkarıldığında işveren tarafından çalışma süresi kadar ödenir. Çalışanın, çalıştığı her bir yıl için bir brüt maaşı kadar kıdem tazminatı alma hak edişi olur. Bir işçinin çalıştığı kurumdan kıdem tazminatı alabilmesi için o iş yerinde (deneme süreleri de dahil edilerek) en az bir yıl süre ile çalışmış olması gerekmektedir.
Çalışanın işe başlama tarihinden itibaren iş akdinin devam ettiği süre boyunca geçen her tam 1 yıl için işveren çalışana 30 günlük giydirilmiş brüt ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. Kıdem tazminatında dikkat edilmesi gereken en önemli şey çalışma süresidir. Çalışanın işe başlama tarihi esas alınarak iş akdini feshettiği güne kadar bir hesaplama yapılır. Burada çalışanın çalıştığı toplam süre önemli. Çalışan kaç yıldır aynı iş yerinde çalışıyorsa o süre toplamı ile son aldığı brüt ücret çarpılır. Eğer 1 yıla tamamlanmayan günler varsa o günler için de brüt ücret 30’a bölünürek günlük ücret bulunur. Küsuratlı günler de günlük ücretle çarpılır. Son olarak bu iki sonuç toplanır ve kıdem tazminatı ortaya çıkar. Örnek olarak; 30 günlük brüt maaşı 3.000 TL olan bir çalışan, aynı iş yerinde 5 yıl çalışmışsa alması gereken kıdem tazminatı 15.000 TL oluyor. Ücretin içerisinde yer alan yemek yardımı, yol yardımı, ikramiye, prim gibi ödemeler de hesaplamaya katılıyor. Buradaki istisnai durum ise bir tavan tutarı bulunması. Kıdem tazminatı hak eden çalışana yapılacak ödemelerdeki üst sınıra tavan tutarı deniliyor. Tavan tutarı Temmuz 2019 itibari ile 6.379,86 TL’dir.
İşten ayrılma sürecinde en çok merak edilen konulardan biri olan ihbar tazminatı, çalışanın işine haber verilmeden ya da ihbar süresi tamamlanmadan son verildiğinde, işverenin çalışana ödemesi gereken ücrettir. Kıdem tazminatı gibi ihbar tazminatı da anayasa tarafından güvence altında. 4857 sayılı İş Kanununun 17. maddesine göre iş akdi feshedilen bir çalışan, iş akdi sona ermeden önce işvereni tarafından bilgilendirilmelidir. İşveren çalışanı bilgilendirmediğinde, çalışana ihbar tazminatı ödemek zorundadır. Burada önemli olan süredir. Aşağıdaki bildirim sürelere uyulmadığında ihbar tazminatı ödenmesi gerekmektedir.
6 aydan az çalışanlar 2 hafta önce
6 ay – 1,5 yıl arası çalışanlar 4 hafta önce
1,5 – 3 yıl arası çalışanlar 6 hafta önce
3 yıldan fazla çalışanlar 8 hafta
İhbar tazminatı, ihbar süresi, brüt maaş ve giydirilmiş maaş üzerinden değerlendirilir. Örnek olarak; 30 günlük brüt maaşı 3.000 TL olan bir çalışan, aynı iş yerinde 5 yıl çalışmışsa 8 haftalık bir ihbar tazminatı ödenecektir.
3.000 TL / 30 Gün = 100 TL günlük
100 TL x 7 Gün = 700 TL haftalık
700 TL x 8 Hafta = 5.600 TL olarak brüt ihbar tazminatı bedeli hesaplanır.
Gelir Vergisi: 5.600 TL x %15 = 840 TL
Damga Vergisi: 5.600 TL x %0,66 = 36,96 TL
5.600 TL – (840 TL + 36,96 TL) = 4.723,04 TL net ihbar tazminatı ödenir.
Kıdem tazminatı da ihbar tazminatı da bu yazıdaki örneklerde asgari ve ortalama tutarlar üzerinden, örnek teşkil etmesi için hesaplanmıştır. Çalışan ve işveren arasındaki sözleşmenin şartlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
8.04.2021
7.04.2021
5.04.2021
31.03.2021
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.