İhbar ve Tazminat Hesaplama aracımızı kullanarak tazminat tavan tutarını ve kıdem yılı karşılığı tazminat tutarınızı hesaplayın.
Çalışanların, çalıştıkları süreye göre belli hakları oluyor. Bunlardan en merak edilenleri arasında kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı var. Sık sık birbiri ile karıştırılan bu iki terimin açıklamaları şöyle:
Kıdem tazminatı: Sigortalı bir çalışanın, çalıştığı süre boyunca çalıştığı yere harcadığı emeğe karşılık işten ayrılırken aldığı bir tazminattır. Kıdem tazminatını hak etmek için o iş yerinde minimum 1 sene çalışılmış olması gerekir.
İhbar tazminatı: Sigortalı bir çalışanın, kanunda belirtilen süreler kapsamında ihbar süresi dolmadan ya da önceden haber verilmeden işten çıkarılması durumunda çalışana ödenmesi gereken tazminattır. Bu durumun tersi de mevcut. Çalışan, yasalarda belirtilen süreler kapsamında önceden haber vermeden işten ayrılırsa bu sefer de çalışanın, işverenine ihbar tazminatı ödemesi gerekir.
Kıdem tazminatı, çalışanın aynı işverene bağlı olarak geçirdiği her tam yıl için 30 günlük brüt ücret üzerinden hesaplanır. Hesaplamaya, çalışanın son aldığı brüt maaş ve bu maaşa düzenli olarak dahil edilen prim, yol, yemek gibi ödemeler de katılır. Ancak bu tutar, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan kıdem tazminatı tavanını aşamaz. Kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi kesilir; gelir vergisi veya SGK primi ise kesilmez.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Formülü:
● Kıdem Tazminatı = Son Brüt Ücret x Çalışma Yılı
Örnek: Brüt maaşı 20.000 TL olan ve 6 yıl çalışan bir kişi için hesaplama:
● 20.000 TL x 6 yıl = 120.000 TL (Tavan tutarı aşmıyorsa aynen ödenir.)
İhbar tazminatı ise çalışanın hizmet süresine göre belirlenen ihbar süresi kadar brüt maaş tutarında hesaplanır. İhbar süresine uyulmadan iş akdi feshedildiğinde karşı tarafa bu sürenin ücret karşılığı ihbar tazminatı olarak ödenir. İhbar tazminatından hem gelir vergisi hem de damga vergisi kesintisi yapılır.
İhbar Süreleri ve Hesaplaması:
| Hizmet Süresi | İhbar Süresi | Hesaplama Şekli |
|---|---|---|
| 6 Aydan Az | 2 Hafta (14 Gün) | Günlük Brüt Ücret x 14 |
| 6 Ay - 1,5 Yıl Arası | 4 Hafta (28 Gün) | Günlük Brüt Ücret x 28 |
| 1,5 Yıl - 3 Yıl Arası | 6 Hafta (42 Gün) | Günlük Brüt Ücret x 42 |
| 3 Yıl ve Üzeri | 8 Hafta (56 Gün) | Günlük Brüt Ücret x 56 |
İhbar Tazminatı Hesaplama Formülü:
Örnek: Aylık brüt maaşı 20.000 TL olan ve 2 yıldır çalışan bir kişi için:
Emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam eden çalışanlar için de kıdem tazminatı söz konusu olabilir. Emekli olduktan sonra kıdem tazminatı alınmadan çalışılmaya devam edilmişse, iş sözleşmesi sona erdiğinde kıdem tazminatı almaya hak kazanacak şekilde, çalışma süresinin tamamını ve son brüt ücreti dikkate alınarak kıdem tazminatı ödemesi yapılır.
Böyle bir durumda kıdem tazminatı alabilmek için bazı şartların sağlanıyor olması gerekir. Öncelikle İş Kanunu’na göre işveren zam yapmak zorunda değildir ancak verilen ücret asgari ücretin altında olamaz. Eğer iş sözleşmenizde her yıl yapılacak zam belirtilmişse ancak sözleşmeye uyulmamışsa haklı işten ayrılma sebebi ile kıdem tazminatı alınabilir. Ya da aldığınız ücret asgari ücretin altında kalmış ve buna rağmen zam yapılmamışsa yine kıdem tazminatı hakkı doğabilir.
Kıdem tazminatı tavan tutarı yıldan yıla değişiklik gösterir. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 2025 yılı için alınan karara göre kıdem tazminatı tavan tutarı 46.655,43 TL’dir. Aldığınız brüt ücret, belirlenen bu ücretin üzerinde olsa bile hesaplama bu tavan tutara göre yapılmaktadır.
İş Kanunu’na göre kıdem tazminatı almak için sağlanması gereken şartlar şunlardır:
Kıdem ve ihbar tazminatlarında zaman aşımı vardır ve sözleşmesinin feshedildiği tarihte başlar. Farklı durumlar özelinde farklı zaman aşımı süreleri söz konusudur:
Kıdem ve ihbar tazminatı alma şartları tanımları gereği birbirinden farklıdır.
İhbar tazminatı alabilmenin şartları şunlardır:
İhbar tazminatı sayesinde işveren veya işçi, sözleşmeyi habersizce sonlandıramaz. Her iki taraf için de ihbar süreleri bulunur. Kanuna göre, ihbar süresine uymayan taraf tazminat ödemek zorundadır.
| Hizmet Süresi | Kaç Hafta Önceden Haber Verilmeli? |
|---|---|
| 6 aydan az | 2 hafta |
| 6 ay - 1,5 yıl | 4 hafta |
| 1,5 - 3 yıl | 6 hafta |
| 3 yıldan uzun | 8 hafta |
İşçi olmak: 4587 sayılı kanuna göre iş sözleşmesi ile bir işveren yanında çalışan kişiye işçi denir. İşçinin işverenden kıdem tazminatı alabilmesi için belirli şartlar vardır.
Kıdem tazminatı, işçilere tanınmış bir haktır. Kıdem tazminatını 4A’lılar yani SSK’lılar alır. Buna göre memurlar ve Bağ-Kur’lular kıdem tazminatı alamazlar. Basın İş ve Deniz İş Kanunu’na tabi çalışan gazeteciler ve gemi çalışanları da kıdem tazminatı hakkından faydalanabilir.
İhbar tazminatını ise hem işçi hem de işveren alabilir. İşçi, yasal süreler içinde bildirimde bulunmadan işten ayrılırsa işverene ihbar tazminatı öder. İşveren de işçiyi haber vermeden işten çıkarırsa ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. İhbar tazminatının amacı, çalışanın ve işverenin, işi bırakma ve işten çıkarma isteklerini makul bir süre içerisinde bildirmelerini sağlamaktır.
Kıdem ve ihbar tazminatının nasıl ödeneceği, 1475 sayılı eski İş Kanunu ile düzenlenmiştir. Kanuna göre, kıdem tazminatı, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte anında ve peşin olarak ödenmelidir. İşverenlerin çoğu taksitle ödeme yoluna gitse de işverenin ödemeyi taksite bağlama hakkı yoktur. Taksitle ödeme yapılabilmesi için işverenin işçiden yazılı onay alması zorunludur. Aynı durum ihbar tazminatı için de geçerlidir. İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten sonra, peşin olarak ödenmelidir.
Kıdem ve ihbar tazminatı bordrosu, işverenin işçisine ücret ödeme sorumluluğunu beyan ettiği belgedir. Bu nedenle kıdem ve ihbar tazminatı bordrosunun düzenlenmesi ve uygulanması hem işveren hem de işçi için büyük önem taşır. Kıdem tazminatı bordrosunda işçinin işe giriş ve işten çıkış tarihi, çalışılan gün sayısı, en son aldığı brüt ücret, kıdem tazminatı esas ücreti ve damga vergisi değerleri yer alır. Belge, işçiye ödenecek net kıdem tazminatını içerir.
1475 sayılı kanuna göre kıdem ve ihbar tazminatının zamanında ödenmemesi durumunda bankalarca belirlenen en yüksek faiz uygulanır. İşverene ihtarname gönderilerek ödeme yapması için belirli bir süre verilebilir. Bu süre içerisinde ödeme yapılmazsa dava açılabilir.
Kadın çalışanlar, evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde olmak şartıyla kendi istekleriyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı almaya hak kazanabilir. Bu hak, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi ile güvence altına alınmıştır. Tazminat alınabilmesi için iş sözleşmesi, evlilik gerekçesiyle feshedilmeli ve gerekli belgelerle birlikte başvuru yapılmalıdır.
Evlilik nedeniyle kıdem tazminatı talep eden kadın çalışanların işverene yazılı istifa dilekçesi ile birlikte evlilik cüzdanı fotokopisi sunmaları gerekir. Dilekçede, evlilik nedeniyle iş akdinin feshedilmek istendiği açıkça belirtilmelidir. Başvurunun, evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde yapılması zorunludur.
Evlilik nedeniyle kendi isteğiyle işten ayrılan kadın çalışan, kıdem tazminatına hak kazanırken, ihbar tazminatına hak kazanamaz. İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin işveren tarafından bildirim süresine uyulmadan feshedilmesi hâlinde ödenir.
Kadın çalışanlar, evlilik nedeniyle kıdem tazminatı alarak işten ayrıldıktan sonra farklı bir işyerinde yeniden çalışabilir. Ancak aynı işverene kısa süre içinde geri dönülmesi, işveren tarafından tazminatın geri talep edilmesine neden olabilir. Ayrıca bu durumda kötü niyetli fesih iddiası gündeme gelebilir. Bu durum, işverenin kötü niyetli fesih iddiasıyla yasal yollara başvurmasına da zemin hazırlayabilir.
