Net maaş çalışanların maaşını alırken en çok karışıklık yaşadığı terimlerden biri. Net maaş, isminden de anlaşıldığı gibi işverenin yapılan tüm kesintilerin sonunda size emeğinizin karşılığı olarak direkt verdiği tutarı ifade eder. Net maaş, brütten vergilerin ve diğer kesintilerin çıkarılmasından sonra ortaya çıkar. Daha açık ifade etmek gerekirse maaş gününüzde elden ya da hesabınıza yatırılarak kullanımınız için size teslim edilen tutar net maaşı ifade eder. Brüt maaşın kesintileri otomatik olarak yapılır ve sizden herhangi bir ödeme talep edilmez.
Brüt maaş, bir çalışanın hak ettiği fakat içinden vergiler ve sigorta gibi masrafların kesilmemiş halini ifade eder. Maaşınızın 3.000 TL olması bu değeri alacağınız anlamına gelmez. Brüt olarak 3.000 TL maaşa sahipseniz, gerekli kesintilerle birlikte net maaşınız belirlenir ve ödeme yapılır. Brüt geliri bir bakıma verdiğiniz hizmetten dolayı elde ettiğini kar olarak görebilirsiniz. Kesintilerle birlikte sizin net kazancınız belirir. Çoğu firma maaş görüşmelerinde brüt maaş değil, net ücret üzerinden anlaşma yapar, vergi ve sigorta giderleri ile çalışanlardan kesilmek yerine hiç yansıtılmaz bile.
Net maaş ve brüt maaşın neler ifade ettiğini ve hangi kesintilerin yapıldığını çalıştığınız kurumun insan kaynaklarından maaş bordrosu talep ederek öğrenebilirsiniz. Maaş bordrosunda yer alan tablodaki rakamlar üzerinden direkt olarak ilişki kurabilirsiniz.
Net maaş ve brüt maaş arasındaki farklar
Brüt maaş üzerinden net maaş hesaplanırken belli miktarlarda vergi ve sigorta kesintisi söz konusu olabiliyor. Çalışanın sigorta girişi ve gelirleri üzerinden vergilerin miktarlarında da değişiklik meydana gelir. Aşağıda kesinti yapılırken standart olarak hangi kalemlerin brüt maaştan düştüğünü bulabilirsiniz:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Brütten net maaş hesaplaması, brüt maaştan çeşitli kesintilerin çıkarılmasıyla gerçekleştirilir. Bu kesintiler gelir vergisi, sosyal güvenlik primi (SGK), işsizlik sigortası primi ve damga vergisi gibi yasal zorunluluklardır. Örneğin, brüt maaşınız 25.000 TL ise, bu maaştan belirli oranlarda vergi ve prim kesintileri yapılarak net maaşınız hesaplanır.
Brüt Maaş: 25.000 TL
Gelir Vergisi: %15 (ilk dilim için) - 25.000 TL * %15 = 3.750 TL
SGK Primi: %14 - 25.000 TL * %14 = 3.500 TL
İşsizlik Sigortası Primi: %1 - 25.000 TL * %1 = 250 TL
Damga Vergisi: %0.759 - 25.000 TL * %0.759 = 189.75 TL
Toplam kesinti: 3.750 TL + 3.500 TL + 250 TL + 189.75 TL = 7.689.75 TL Net Maaş: 25.000 TL - 7.689.75 TL = 17.310.25 TL
Netten brüt maaş hesaplaması, net maaşa ulaşmak için brüt maaştan hangi kesintilerin yapıldığını bilmekle mümkündür. Örneğin, 20.000 TL net maaş almak istiyorsanız, bu miktara ulaşmak için brüt maaşınızın ne kadar olması gerektiğini hesaplamak için gelir vergisi, SGK primi ve diğer kesintileri ekleyerek brüt maaşı bulabilirsiniz.
Net Maaş: 20.000 TL
Gelir Vergisi: %15 - X * %15 = Y (Gelir Vergisi)
SGK Primi: %14 - X * %14 = Z (SGK Primi)
İşsizlik Sigortası Primi: %1 - X * %1 = W (İşsizlik Sigortası Primi)
Damga Vergisi: %0.759 - X * %0.759 = V (Damga Vergisi)
Net Maaş = X - (Y + Z + W + V) 20.000 TL = X - (X * %15 + X * %14 + X * %1 + X * %0.759) X = 28.346 TL
Brüt maaş yaklaşık 28.346 TL’dir.
Net ücret, vergi dilimleri ve kesintiler (gelir vergisi, damga vergisi), sosyal güvenlik primleri, ek ödemeler (mesai ücretleri, primler, ikramiyeler), yıllık izin ve raporlu günler gibi değişkenler nedeniyle her ay değişebilir. Yıl içinde maaş zamları, performans değerlendirmeleri ve yeni yasal düzenlemeler de net ücreti etkileyen diğer önemli faktörlerdir. Bu dinamikler, net maaşın aylık olarak farklılık göstermesine yol açar. Net maaş hesaplaması sırasında dikkate alınan tüm bu değişkenler, çalışanların her ay farklı miktarda ücret almasına neden olur.
Brüt maaş üzerinden yapılan kesintiler, çalışanın net maaşını belirleyen önemli unsurlardır. Bu kesintiler arasında gelir vergisi, sosyal güvenlik primi, işsizlik sigortası primi ve damga vergisi gibi yasal zorunluluklar yer alır. Her bir kesinti, brüt maaşın net maaşa dönüşmesini sağlar ve çalışanın eline geçen nihai miktarı etkiler.
Gelir vergisi, çalışanın yıllık kazancına göre belirlenen dilimler üzerinden hesaplanır. Vergi oranları ve dilimleri her yıl güncellenebilir. Gelir vergisi hesaplaması, brüt maaş üzerinden belirli oranlarda yapılarak, yıllık kazanca göre uygulanır. Bu hesaplama, çalışanın ödediği vergi miktarını belirler.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primi, çalışanın brüt maaşı üzerinden belirli oranlarda kesilen bir primdir. Bu prim, çalışanın sosyal güvenlik haklarını güvence altına alır ve emeklilik, sağlık gibi sosyal haklar için kullanılmak üzere devlet tarafından toplanır. SGK prim oranları her yıl güncellenebilir ve çalışanın brüt maaşının belirli bir yüzdesi olarak hesaplanır.
